Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Από 21 Ιουλίου οι πολίτες θα βλέπουν στο κινητό τους μέχρι πού είναι τοποθετημένα νόμιμα τα τραπεζάκια και αν διαπιστώνουν παρανομία, θα μπορούν να κάνουν καταγγελία μέσω της εφαρμογής
Η πικρή απάντηση στο παραπάνω (μάλλον ρητορικό) ερώτημα είναι «κανείς». Για του λόγου το αληθές, έρευνα του Ελεγκτικού Συνεδρίου συμπεραίνει ότι το 50% όσων καταστημάτων διαθέτουν τραπεζοκαθίσματα σε κοινόχρηστους χώρους δεν διαθέτει άδεια από τους δήμους (που είναι οι αρμόδιοι), ενώ το 27% αυτών που έχουν πάρει άδεια παρανομούν, καταλαμβάνοντας μεγαλύτερο χώρο από αυτόν που αναγράφεται στην άδεια. Τα κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου είδαν πεζοδρόμια, αλλά ακόμα και δρόμους να καταλαμβάνονται εξ ολοκλήρου και αυθαίρετα από καταστήματα και τους δήμους να… κάνουν ότι δεν βλέπουν με το πρόσχημα της έλλειψης προσωπικού για ελέγχους.
Στα πρότυπα του MyCoast, η εφαρμογή που θα δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να ελέγχουν τις μισθώσεις δημόσιων χώρων και να υποβάλλουν καταγγελίες ετοιμάζεται να κάνει ντεμπούτο στις 21 Ιουλίου. Οι δήμοι, οι οποίοι έχουν αρχίσει να ανεβάζουν στο MyStreet τις άδειες λειτουργίας και τις άδειες χρήσης κοινόχρηστου χώρου των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, φαίνεται ότι είναι και η πηγή του κακού, αφού κλιμάκια αυτών κάνουν τα στραβά μάτια στην κατάληψη κοινόχρηστων χώρων και αρνούνται να επιβάλλουν ή και να εισπράξουν πρόστιμα. Στο… παιχνίδι όμως τώρα μπαίνουν και οι πολίτες. Μπορεί η εφαρμογή αυτή να αποτελέσει την αρχή του τέλους για το χάος με τα τραπεζάκια στα πεζοδρόμια και τις πλατείες;
«Ας ξεκινήσουμε με ορισμένες διαπιστώσεις. Πρώτον, ο δημόσιος χώρος ανήκει αδιαμφισβήτητα σε όλους μας. Δεύτερον, είναι πολύ συχνό το φαινόμενο της κατάληψης πεζοδρομίων, πλατειών και ευρύτερα κοινόχρηστων χώρων από τραπεζοκαθίσματα», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου και αφού αναφέρεται στην πρόσφατη έρευνα του Ελεγκτικού Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε σε 14 δήμους, εξηγεί: «Τα ποσοστά είναι μεγάλα και το ζήτημα σοβαρό. Με το MyStreet ερχόμαστε να διασφαλίσουμε ότι άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι, γονείς με καρότσια, όλοι οι πολίτες ανεξαιρέτως θα απολαμβάνουν ανεμπόδιστα τον δημόσιο χώρο. Πρόκειται για ένα εγχείρημα το οποίο προχωρούμε σε συνεργασία την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι πολίτες θα βλέπουν στο MyStreet σε πραγματικό χρόνο τις ενεργές μισθώσεις καφετεριών, εστιατορίων και άλλων εμπορικών επιχειρήσεων. Σε περίπτωση που διαπιστώνουν παραβάσεις, θα το καταγγέλλουν απλά και εύκολα, ανώνυμα ή επώνυμα, από το κινητό τους και οι αρμόδιες αρχές θα αναλαμβάνουν. Επιπλέον, με το Ενιαίο Μητρώο Κοινόχρηστων Χώρων προσφέρουμε ένα πολύτιμο εργαλείο στους δήμους ώστε να τους διαχειρίζονται αποτελεσματικά και με διαφάνεια. Η προστασία του δημόσιου χαρακτήρα των χώρων είναι πρώτιστο μέλημα για την κυβέρνηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτοί οι χώροι έχουν κομβικό ρόλο στην καθημερινότητα των πολιτών, είναι σημεία αναψυχής, άθλησης, κοινωνικής συνεύρεσης και τελικά ο καθρέφτης της ποιότητας ζωής στις πόλεις μας».
Φορείς του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης τονίζουν τη σημασία της πλατφόρμας MyStreet για την καταπολέμηση της αυθαίρετης κατάληψης κοινόχρηστων χώρων, προσθέτοντας ότι επίκειται η ανάπτυξη του Ενιαίου Μητρώου Κοινόχρηστων Χώρων, μιας κεντρικής ψηφιακής πλατφόρμας όπου αποθηκεύονται και διαχειρίζονται όλες οι αποφάσεις μίσθωσης κοινόχρηστων χώρων από τους δήμους. Στο μεταξύ, το MyStreet στο μέλλον θα περιλαμβάνει κι άλλες δυσεύρετες πληροφορίες, όπως την ακριβή θέση απινιδωτών, φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων, θέσεις στάθμευσης για οχήματα ΑμεΑ και άλλων χρήσιμων υποδομών σε όλη την επικράτεια.
Δήμος κερνάει… δήμος πίνει
Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι, όπως δείχνουν τα φαινόμενα, οι ελέγχοντες το χάος που επικρατεί είναι ταυτόχρονα και οι ελεγχόμενοι. Κι αυτό έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι λειτουργεί εις βάρος του κοινού συμφέροντος. Στην έκθεση ελέγχου του 8ου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Κατά το στάδιο έκδοσης των αδειών δεν προκύπτει ότι τηρείται η νόμιμη διαδικασία και ότι γίνεται ουσιαστικός έλεγχος ώστε να προλαμβάνονται φαινόμενα αυθαίρετης κατάληψης κοινόχρηστου χώρου».
Η έκθεση διαπιστώνει ότι οι μηχανισμοί ελέγχου που εφαρμόζονται από τους δήμους δεν συμβάλλουν αποτελεσματικά στη διαφύλαξη των κοινόχρηστων χώρων, καθώς «δεν υφίσταται ενιαίο και συγκροτημένο κανονιστικό πλαίσιο σε τοπικό επίπεδο, ενώ οι κανονιστικές αποφάσεις δήμων της περιφέρειας, με τις οποίες καθορίζονται οι κοινόχρηστοι χώροι που μπορούν να παραχωρηθούν σε ιδιώτες και οι όροι της παραχώρησης, είναι ανεπίκαιρες, ελλιπείς και αποσπασματικές».
Επίσης, «δεν υφίσταται ενιαίο και πλήρως ενημερωμένο ηλεκτρονικό αρχείο ούτε διαλειτουργικότητα με τα λοιπά εμπλεκόμενα στην ελεγκτική διαδικασία τμήματα (εσόδων και Δημοτικής Αστυνομίας)», ενώ «ο ελεγκτικός μηχανισμός δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Δεν υφίσταται ορθολογικός προγραμματισμός ελέγχων βάσει αξιολόγησης του κινδύνου αυθαίρετης κατάληψης κοινόχρηστου χώρου ανάλογα με την περιοχή, τη χρονική περίοδο και την επιχείρηση. Σε δήμους της περιφέρειας διενεργούνται ελάχιστοι ή και μηδενικοί έλεγχοι. Η δικαιολογία της έλλειψης προσωπικού δεν κρίνεται πειστική».
Τη δυστοπική πραγματικότητα, όπου από δήμους εκδίδονται -όχι πάντα με διαφανείς διαδικασίες και όχι πάντα σύμφωνα με όσα προβλέπει ο νόμος- άδειες για τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων και άλλων αντικειμένων (π.χ. ψυγείων και πάγκων), τη γνωρίζουμε άλλωστε αν όχι όλοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι Ελληνες. Στις λεγόμενες «πασαρέλες», δηλαδή στα πεζοδρόμια των δρόμων όπου συγκεντρώνεται και ο περισσότερος κόσμος, τοποθετούνται τραπεζοκαθίσματα που ουσιαστικά απαγορεύουν ακόμα και τη διέλευση πεζών ή και αυτοκινήτων (σε περιπτώσεις δρόμων). Ακόμα και στις πιο κεντρικές συνοικίες της πρωτεύουσας εύκολα θα εντοπίσει κανείς τραπεζοκαθίσματα πάνω σε οδεύσεις τυφλών (ο νόμος ορίζει απόσταση 50 εκατοστών σε κάθε πλευρά), να μην εξασφαλίζεται διέλευση ανθρώπων με κινητικές δυσκολίες ή καροτσιών μωρών, να μην αφήνεται ούτε… μισό μέτρο για τους περαστικούς, να κατασκευάζονται μόνιμες κατασκευές (ομπρέλες, διαχωριστικά κ.ά.) που βιδώνονται στο έδαφος, αλλά και να μετατρέπονται οι κοινόχρηστοι χώροι σε αποθήκες με δεμένα με αλυσίδες τραπεζοκαθίσματα τις ώρες και μέρες που δεν λειτουργούν τα καταστήματα.
Ποιος τα αδειοδοτεί όλα αυτά λοιπόν; Ποιος τα ελέγχει; Και όταν τα ελέγχει, ποιος διασφαλίζει την επιβολή των σωστών ποινών; Η απάντηση στα παραπάνω είναι ακόμα πιο… πικρή από την πραγματικότητα που αφορά στα τραπεζοκαθίσματα και περιγράφηκε παραπάνω. Γιατί στην ουσία, επικρατεί πλήρης αδιαφάνεια, η οποία τελικά επιτρέπει σε αυτόν που θέλει να παρανομήσει να το κάνει, αλλά και σε αυτόν που θέλει να κάνει τα στραβά μάτια, να το κάνει επίσης.
Θα έπρεπε κανείς αν, για παράδειγμα, ενοχλούνταν που δεν μπορούσε να περάσει από ένα πεζοδρόμιο, να απευθυνθεί στον οικείο δήμο ρωτώντας αν είναι νόμιμη η κατάληψη και σε ποιο ποσοστό. Ωστόσο από τον δήμο θα του απαντούσαν… αν ήθελαν και μόνο αν υπήρχε έννομο συμφέρον. Ακόμα και αν ο πολίτης έκανε καταγγελία επ’ αυτού, θα ήταν αδύνατο να ενημερωθεί αν και τι έκανε ο δήμος γι’ αυτή. Αλλωστε, αν ένας δήμος μπορεί να ταλαιπωρεί επ’ αόριστον και με διάφορες δικαιολογίες έναν άνθρωπο με κινητικές δυσκολίες αρνούμενος να του χορηγήσει δημόσια θέση στάθμευσης ενώ ο γείτονάς του ανοίγει επιχείρηση…πάρκινγκ, γιατί να μην κάνει κάτι ανάλογο και με τα τραπεζοκαθίσματα;
Η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου διαπιστώνει ότι για τα παραπάνω λίγα ή και… τίποτα γίνονται, καθώς «σε δήμους της περιφέρειας διενεργούνται ελάχιστοι ή και μηδενικοί έλεγχοι. Η δικαιολογία της έλλειψης προσωπικού δεν κρίνεται πειστική». Στην ίδια έκθεση επισημαίνεται ότι «για τις παραβάσεις που διαπιστώνονται διατυπώνονται συστάσεις ή επιβάλλονται, κυρίως, χρηματικές κυρώσεις χωρίς να παρακολουθείται η αποκατάσταση του κοινόχρηστου χώρου. Η απομάκρυνση σταθερών κατασκευών αποδεικνύεται ιδιαίτερα δυσχερής λόγω της εμπλοκής περισσότερων φορέων και σημαντικών καθυστερήσεων (ενίοτε πολλών ετών) στα επιμέρους στάδια της διαδικασίας. Παρατηρείται μεγάλη απόκλιση μεταξύ του ποσού των βεβαιωθέντων προστίμων και εκείνου που τελικά εισπράττεται».
Τι φέρνει το ΜyStreet
Να αλλάξει τα παραπάνω έρχεται η εφαρμογή MyStreet, η οποία θα είναι διαθέσιμη από τα μέσα Ιουλίου δωρεάν για κινητές συσκευές (iOS και Android). Ιδιαίτερα απλή και φιλική, η εφαρμογή υπόσχεται ότι θα φέρει διαφάνεια, αφού ο πολίτης μπορεί να έχει πρόσβαση σε αναλυτικές πληροφορίες για τις μισθώσεις κοινόχρηστων χώρων, ευκολία υποβολής καταγγελιών, καθώς οι πολίτες θα μπορούν να αναφέρουν άμεσα οποιαδήποτε παράβαση σχετική με την εκμετάλλευση δημόσιου χώρου. Αλλά και αξιοπιστία και νομιμότητα, αφού οι καταγγελίες καταγράφονται με ακρίβεια και αποστέλλονται απευθείας στις αρμόδιες αρχές, βελτιώνοντας τον έλεγχο και την επιβολή των κανονισμών. Πώς θα λειτουργεί λοιπόν η εφαρμογή;
Το ΜyStreet θα παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα να ενημερώνονται σε πραγματικό χρόνο για τις ενεργές μισθώσεις κοινόχρηστων χώρων, όπως τα τραπεζοκαθίσματα καφετεριών, εστιατορίων ή άλλων επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν δημόσιο χώρο. Μέσω ενός διαδραστικού χάρτη ο πολίτης μπορεί να δει τα όρια των μισθωμένων χώρων, τα στοιχεία της μίσθωσης (όπως εμβαδόν, ημερομηνία έναρξης και λήξης) και να ελέγξει αν τηρούνται οι προβλεπόμενες διατάξεις.
Πατώντας πάνω σε ένα σημείο ενδιαφέροντος στον χάρτη, θα εμφανίζονται πληροφορίες σχετικά με τη χρήση του χώρου, όπως ο τύπος της άδειας, η διάρκεια ισχύος της και τα όρια της παραχωρημένης έκτασης. Ετσι, ο πολίτης θα μπορεί εύκολα να διαπιστώσει αν τηρούνται οι όροι της άδειας ή αν υπάρχουν ενδεχόμενες παραβάσεις. Εκτός από την πλοήγηση στον χάρτη, η εφαρμογή υποστηρίζει τον εντοπισμό της θέσης του χρήστη μέσω της Υπηρεσίας Τοποθεσίας (Geolocation Services) της συσκευής.
Παράλληλα, η εφαρμογή επιτρέπει στους πολίτες να υποβάλλουν ανώνυμες ή επώνυμες καταγγελίες σε περιπτώσεις που διαπιστώνουν καταπάτηση ή υπέρβαση των ορίων των μισθωμένων χώρων. Δίνεται η δυνατότητα σύνδεσης της καταγγελίας με τις γεωγραφικές συντεταγμένες του χρήστη (δηλαδή μπορεί να την κάνει επιτόπια) συνοδεύοντάς τη με σχόλια, περιγραφή, αλλά και φωτογραφίες. Για την υποβολή επώνυμων καταγγελιών απαιτείται η σύνδεση του πολίτη με τους προσωπικούς κωδικούς Taxisnet μέσω του μηχανισμού αυθεντικοποίησης της ΓΓΠΣ, ενώ για την αποφυγή κατάχρησης της λειτουργίας υποβολής καταγγελιών υπάρχει όριο στον αριθμό των καταγγελιών που μπορεί να υποβάλει ένας χρήστης για το ίδιο σημείο καθώς πρέπει να έχει φυσική παρουσία στον χώρο που αφορά η καταγγελία βάσει της τοποθεσίας του.
Φυσικά, η εφαρμογή επιτρέπει την υποβολή καταγγελίας και για κοινόχρηστους χώρους που δεν φέρουν ενεργή ένδειξη άδειας χρήσης στον χάρτη. Σε αυτή την περίπτωση, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει το ακριβές σημείο χειροκίνητα στον χάρτη. Οι καταγγελίες αποστέλλονται αυτόματα στην ψηφιακή πλατφόρμα του Μητρώου Κοινόχρηστων Χώρων, την οποία διαχειρίζεται ο εκάστοτε αρμόδιος δήμος. Αυτό επιτρέπει τη γρήγορη αξιολόγηση και ενδεχόμενη παρέμβαση των αρμόδιων αρχών για την αποκατάσταση της τάξης.
Πώς θα διασφαλίζει, όμως, η πλατφόρμα ότι ο δήμος που θα λάβει μια καταγγελία δεν θα την αγνοήσει; Στην πλατφόρμα θα έχουν πρόσβαση με τη χρήση κωδικών Δημόσιας Διοίκησης συγκεκριμένοι υπάλληλοι κάθε δήμου, οι οποίοι θα ελέγχεται από το σύστημα αν έχουν την εξουσιοδότηση του χρήστη μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Εξουσιοδοτήσεων Οριζόντιων Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης.
Οι εξουσιοδοτημένοι υπάλληλοι θα έχουν τη δυνατότητα να διασταυρώνουν όλες τις πληροφορίες με τις καταγγελίες που υποβάλλονται από τους πολίτες ώστε να μπορούν να αναθέσουν τη διερεύνηση του ζητήματος σε αρμόδια υπηρεσία του δήμου για επιτόπιο έλεγχο. Εφόσον το πρόβλημα διευθετηθεί, η καταγγελία σημειώνεται ως «επιλυμένη» και η εφαρμογή MyStreet ενημερώνεται σχετικά ώστε ο πολίτης να γνωρίζει την εξέλιξη του αιτήματός του.
Οι χρήστες της πλατφόρμας έχουν, επίσης, τη δυνατότητα να παρακολουθούν στατιστικά στοιχεία και να δημιουργούν αναφορές σχετικά με τις μισθώσεις και τις καταγγελίες. Μέσα από το σύστημα μπορούν να δουν ποιες μισθώσεις είναι ενεργές, σε ποιες μισθώσεις έχουν καταγραφεί οι περισσότερες παραβάσεις και ποια είναι η απόκριση του δήμου στη διαχείριση των καταγγελιών. Τα δεδομένα αυτά επιτρέπουν στους δήμους να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις και να βελτιώνουν τις διαδικασίες διαχείρισης των κοινόχρηστων χώρων.
Το ντεμπούτο και οι άλλες λειτουργίες
Το σύστημα ετοιμάζεται πυρετωδώς για να ξεκινήσει τη λειτουργία του στις 21 Ιουλίου, καθώς ήδη οι δήμοι έχουν ξεκινήσει την εισαγωγή δεδομένων στο μητρώο, δηλαδή περνούν στην πλατφόρμα τα στοιχεία των μισθώσεων δημόσιων χώρων.
Στον Δήμο Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης εκπαίδευσε υπαλλήλους να διαχειρίζονται το σύστημα στο οποίο έχουν ήδη ανέβει οι περίπου 1.500 φάκελοι καταστημάτων που κάνουν χρήση του κοινόχρηστου χώρου με τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων. «Στον Δήμο Θεσσαλονίκης αποδεικνύουμε έμπρακτα ότι είμαστε αρωγοί στις επιχειρηματικές προσπάθειες, έχουμε όμως παράλληλα ξεκαθαρίσει ότι είμαστε σταθερά απέναντι σε φαινόμενα καταστρατήγησης του δημόσιου χώρου. Η ενεργοποίηση των συμπολιτών μας μέσα από την αξιοποίηση της νέας αυτής εφαρμογής θα μας επιτρέψει να γίνουμε ακόμη πιο χρήσιμοι και αποτελεσματικοί», λέει ο δήμαρχος της συμπρωτεύουσας Στέλιος Αγγελούδης, ενώ το ίδιο συμβαίνει και στον Δήμο Αντιπάρου. Οπως λέει ο δήμαρχος Αναστάσιος Φαρούπος, «περνάμε ήδη τις μισθώσεις στο Ενιαίο Μητρώο Κοινόχρηστων Χώρων ώστε να είμαστε έτοιμοι. Το MyStreet ενθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών ώστε όλοι μαζί να προστατεύσουμε τον δημόσιο χώρο, διατηρώντας την ομορφιά, την αυθεντικότητα και την ποιότητα ζωής του νησιού μας».
Η εφαρμογή σχεδιάζεται να εξελιχθεί σε κεντρική εφαρμογή γεωχωρικής πληροφορίας και να επεκταθεί και σε άλλες πληροφορίες δημόσιου ενδιαφέροντος. Ετσι, στο όχι πολύ μακρινό μέλλον οι πολίτες θα μπορούν να βλέπουν από το ΜyStreet θέσεις καταφυγής σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, θέσεις απινιδωτών, θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ ή ράμπες ΑμεΑ και καταγγελίες σχετικά με προβλήματα πρόσβασης, φορτιστές ηλεκτρικών οχημάτων και άλλες χρήσιμες υποδομές για την ασφάλεια και την καθημερινή ζωή των πολιτών.