Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Ο Ντόναλντ Τραμπ με όλα τα μέτωπα ανοιχτά και χωρίς ίχνος χρονοτριβής προχωρά σε όσα έχει δεσμευθεί αρκετούς μήνες πριν την εκλογή του. Μετά την Γάζα, μετά το άνοιγμα του κεφαλαίου του πολέμου στην Ουκρανία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ προχωρά με σύστημα και στις επιθέσεις κατά της Ευρώπης.
Οι κινήσεις της Ουάσιγκτον είναι δηλωτικές των προθέσεων του Λευκού Οίκου καθώς από τη μία ο Τραμπ και πολιτικές του έχουν την τάση να κάνουν τα πράγματα ξεκάθαρα με το αφήγημα «ή μαζί μας ή εναντίον μας» και από την άλλη να εμφανίζει μέσα σε ελάχιστες ώρες δύο διαφορετικά πρόσωπα, μπερδεύοντας όσους λανθασμένα εξακολουθούν να τον ερμηνεύουν με παραδοσιακούς πολιτικούς και διπλωματικούς όρους.
Ο Ντόναλντ Τραμπ πριν από μόλις 24 ώρες επανέλαβε, για όσους εξακολουθούν να κωφεύουν, τον πυρήνα της ίδιας του της υπόστασης: «Είμαι άνθρωπος των deals, αυτό κάνω» δήλωσε σε ερώτηση αναφορικά με τις κυρώσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ζήτημα που εξακολουθεί έναν μήνα μετά την ορκωμοσία Τραμπ να «μπερδεύει» φίλους, εχθρούς και αναλυτές του 47ου προέδρου των ΗΠΑ, είναι πως για τον ίδιο δεν υπάρχει θεσμός, υπάρχει μόνο ο εαυτός του και οι στόχοι που αυτός έχει θέσει.
Δεδομένα για τις ΗΠΑ του Τραμπ τα πάντα είναι υπό αίρεση και δεν υπάρχει τίποτε «μασίφ», εκτός από το ότι η Κίνα είναι ο βασικός -ίσως και ο μόνος σήμερα εχθρός. Ο τρόπος με τον οποίο το Οβάλ γραφείο «άδειασε» και στη συνέχεια επιτέθηκε στην Ουκρανία και τον Ζελένσκι είναι ενδεικτικός του τρόπου με τον οποίο ο επιχειρηματίας πρόεδρος της χώρας θέλει να κάνει «business» περισσότερο από πολιτική.
Από την πρώτη ημέρα της θητείας του ο Τραμπ είχε εντάξει στο πλάνο για κυρώσεις την Ευρωπαϊκή Ένωση τότε, κλιμακώνοντας όμως προς τους «εύκολους» στόχους λόγω γειτνίασης: το Μεξικό και τον Καναδά. Εχθές ανακοίνωσε πως η Ένωση δημιουργήθηκε για να «εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ και το κάνει πολύ καλά».
Οι αγαπημένοι αριθμοί του Αμερικανού προέδρου δείχνουν μία εικόνα η οποία δείχνει την δυναμική της Ένωσης. Η Ευρώπη των 27 -ακόμη και χωρίς την Βρετανία- είναι με διαφορά μεγαλύτερη αγορά από τις ΗΠΑ. Η Ένωση είναι επίσης μεγαλύτερη εξαγωγική δύναμη από την Αμερική και αυτό δημιουργεί την ανισορροπία στο εμπορικό ισοζύγιο που όντως υπάρχει.
Η Ευρώπη είναι επίσης μία ζώνη εξαιρετικά κρίσιμη και για την άμυνα του κόσμου, αλλά και μία ζώνη την οποία οι ίδιες οι ΗΠΑ επέλεξαν σε άλλες καταστάσεις, εποχές και συνθήκες, να μετατρέψουν σε «εργαλείο» τους ενάντια στην απειλή από τα ανατολικά.
Ναι, ο Τραμπ και η ομάδα του έχουν δίκιο πως οι ΗΠΑ δαπανούν πολλαπλάσια ποσά για την άμυνα της δικής μας ηπείρου, αλλά λησμονούν πως αυτό δεν ήταν επιλογή μας, αλλά των ίδιων των ΗΠΑ. Η Ευρώπη είναι επίσης η σημαντικότερη αγορά για το αντίπαλο δέος των ΗΠΑ, το Πεκίνο. Είναι η Ένωση που δίνει τα τελευταία 15 χρόνια τέτοιους ρυθμούς ανάπτυξης στην κινεζική οικονομία και είναι η Ευρώπη η ζώνη που απορροφά το μεγαλύτερο μέρος των μεγάλων κινεζικών επενδύσεων.
Ο τρόπος με τον οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος αποφασίζει να κινηθεί με την επιβολή 25% δασμών προς την Ένωση είναι μία κίνηση που πολύ καλά γνωρίζει πως δεν θα επηρεάσει σε τίποτα ή ελάχιστα την Ευρώπη οικονομικά.
Τα αμερικανικά προϊόντα δεν είναι της επιλογής των Ευρωπαίων -ειδικά αυτά στα οποία επίμονα αναφέρεται ο Τραμπ (σ.σ. οχήματα και γεωργικά προϊόντα)- πολύ απλά γιατί τα ευρωπαϊκά αντίστοιχα προτιμώνται για διάφορους λόγους περισσότερο. Η Ευρώπη επίσης είναι με διαφορά ο μοναδικός χώρος που έχει και τον τρόπο, αλλά και την διάθεση να επιβάλει κυρώσεις στην πραγματική «ναυαρχίδα» των ΗΠΑ -τις εταιρείες τεχνολογίας…
Τα πρόστιμα στους τεχνολογικούς κολοσσούς της Αμερικής που έχουν επιβληθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι τεράστια και ακόμη και οι προσφυγές που έχουν οι αμερικανικές εταιρείες καταθέσει, οδηγώντας τις υποθέσεις τους στις δικαστικές αίθουσες πολύ δύσκολα θα τελεσφορήσουν. Ο Τραμπ στο τέλος της διαδρομής έχει δίκιο. Οι ΗΠΑ είναι σε δεινή θέση έναντι της Ευρώπης, σε όλους τους δείκτες που ο ίδιος θεωρεί κρίσιμους…
Τα κενά της Ένωσης, το «καμπανάκι» του Βανς και η «Κερκόπορτα» της ακροδεξιάς
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, έχοντας απτά δεδομένα στα χέρια του, έχει πάρει την απόφαση να αντεπιτεθεί και όχι απλά να πιέσει την Ευρώπη. Γνωρίζει όπως φαίνεται αρκετά καλά πως η Ένωση μπορεί να διαθέτει δυναμική, αλλά είναι αδύναμη σε ζητήματα τα οποία έχει ο ίδιος λυμένα. Δεν υπάρχει πολιτεία σήμερα που να «στασιάζει», ανεξάρτητα από το αν έχει ή όχι ενστάσεις και αντιρρήσεις για τον τρόπο που ο Τραμπ «τρέχει» την χώρα -αλλά ακόμη κι αν το κάνει, είναι μάλλον «ακραίο» να βρεθεί αύριο μία από τις 50 πολιτείες των ΗΠΑ, που θα ψηφίσει την αποχώρησή της από την Ομοσπονδία…
Σε αντίθετη κατεύθυνση, εδώ και χρόνια η Ευρώπη κάθε άλλο παρά ενωμένη εμφανίζεται. Η οικονομική της Ένωση την δίχασε περισσότερο από όσο την ένωσε και αυτή η διαίρεση έχει πάρει διαστάσεις, φέρνοντας χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία όχι απλά να διαφωνούν με κοινές πολιτικές, αλλά και να τις μπλοκάρουν, προωθώντας κατά μόνας την δική τους ατζέντα σε πάρα πολλά ζητήματα.
Θέματα όπως το «ευρωσύνταγμα» και ο «ευρωστρατός» συζητούνται επί χρόνια χωρίς κανένα απολύτως απτό αποτέλεσμα, οι μηχανισμοί σε όλα τα ευρωπαϊκά όργανα εμφανίζονται το λιγότερο δυσκίνητοι και αναποτελεσματικοί σε ό,τι αφορά τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και η εικόνα για το οικοδόμημα που με πολύ κόπο και παραχωρήσεις δημιουργήθηκε φθίνει με ταχύτητα.
Ο πόλεμος που ο Τραμπ έχει επιλέξει να ανοίξει με την Ευρώπη δεν είναι μονοδιάστατος. Ο ίδιος έχει τον βασικό ρόλο, αλλά υπάρχουν πλέον ξεκάθαρα αρκετοί που έχουν πάρει σημαντικό μερίδιο στην επίθεση και την «βρώμικη» δουλειά. Το μάθημα «ηθικής και αξιών» από τον αντιπρόεδρο Βανς στα εδάφη του Μονάχου ήταν το καμπανάκι, αλλά η χωρίς όρια στήριξη του Μασκ σε όποιο εθνικιστικό και ακροδεξιό κόμμα υπάρχει στην Ένωση είναι δεδομένα κίνδυνος.
Οι ΗΠΑ έχουν πάρει μία στρατηγική απόφαση και εκτελούν ένα σχέδιο για το οποίο μόλις τις τελευταίες 40 ημέρες έχουμε κάποια εικόνα. Οι εκλογές στη Γερμανία και η παρουσία του Μακρόν στην Ουάσιγκτον είναι κάποια θετικά στοιχεία -αλλά ως εκεί.
Καμία μοναδιαία παρέμβαση χώρας της Ευρώπης δεν μπορεί σήμερα όχι απλά να ανασχέσει την επιθετική από την Ουάσιγκτον αλλά ούτε και να κλείσει την ακροδεξιά «κερκόπορτα», που δεδομένα οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσουν. Οι απαντήσεις σήμερα είναι απαιτητές και πιο απαραίτητες από ποτέ προς όλους τους τρίτους και ίσως ο καθρέφτης που οι ΗΠΑ του Τραμπ ύψωσαν μπροστά στο πρόσωπο της Ευρώπης να είναι το μεγαλύτερο -πραγματικό- δώρο που έχουν ποτέ κάνει διαχρονικά στην ήπειρό μας.