Ανεβασμένες οι τιμές του βρεφικού γάλακτος σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ

Σημαντικά υψηλότερες τιμές σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες διαμορφώνονται στην ελληνική αγορά για το βρεφικό γάλα, σύμφωνα με έρευνα σύγκρισης τιμών που διενήργησε η Επιτροπή Ανταγωνισμού το Νοέμβριο. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιοποιήθηκαν στο τελευταίο ενημερωτικό δελτίο της επιτροπής όπου γίνεται απολογισμός του έργου της για το 2023. Εκεί, η Επιτροπή υπογραμμίζει, ότι ενώ υπάρχουν φθηνότερες επιλογές σε μη επώνυμα προϊόντα ίσης διατροφικής αξίας, εντούτοις οι καταναλωτές δεν στράφηκαν σε αυτές, είτε λόγω περιορισμένης διαθεσιμότητας, είτε εξαιτίας έλλειψης πληροφόρησης.

Η κατηγορία βρεφικού γάλακτος στην οποία εστίασε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, είναι 0 έως 6 μηνών και 6 έως 12 μηνών στην βασική σειρά (εξαιρείται δηλαδή η φόρμουλα με extra χαρακτηριστικά, όπως βιταμίνες κ.ά.), χάριν της αναγκαιότητας κατανάλωσης σε αυτές τις ηλικίες, στις περιπτώσεις όπου επιλέγεται το γάλα σε σκόνη έναντι του μητρικού θηλασμού.

Αναλυτικά στο ενημερωτικό δελτίο, αναφέρονται τα εξής:

Στο πλαίσιο των δράσεων της επιτροπής έναντι της ακρίβειας, το τμήμα χαρτογράφησης της Επιτροπής Ανταγωνισμού προχωράει σε συγκριτικές μελέτες τιμών καταναλωτικών προϊόντων, με σκοπό την καλύτερη πληροφόρηση των καταναλωτών και επιχειρήσεων, ειδικά σχετικά με τις δυνατότητες που προσφέρονται από την ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά, για την ενίσχυση του ανταγωνισμού σε προϊόντα στα οποία υπάρχουν σημαντικές διαφορές τιμών για το ίδιο προϊόν σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαφορές αυτές δύνανται να οφείλονται σε διαφορετικές αιτίες, χωρίς απαραιτήτως αυτές να αφορούν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.

Το γάλα αποτελεί τη μοναδική τροφή (και πηγή λήψης νερού) για το βρέφος, και άρα το μοναδικό μέσο επιβίωσής του, από τη γέννησή του έως τους 4 πρώτους μήνες της ζωής του. Συνιστά επίσης τη βασική τροφή του από 5 έως 8 μηνών, ενώ συνεχίζει απαραίτητα να συμπεριλαμβάνεται στην ημερήσια διατροφή του έως και τη συμπλήρωση των 12 μηνών. Τα χαμηλά ποσοστά μητρικού θηλασμού στην Ευρώπη γενικά, και στην Ελλάδα ειδικότερα (περίπου 76.000 γεννήσεις το 2022 με κάτω από το 50% των βρεφών – σύμφωνα με έρευνες – να τρέφεται με μητρικό γάλα), είναι ταυτόχρονα στοιχεία δηλωτικά της επιλογής γάλακτος – φόρμουλας για την κάλυψη των αναγκών επιβίωσης και ανάπτυξης των βρεφών.

Η ανάλυση τιμών εστιάζει στο προϊόν «βρεφικό γάλα» και καταγράφει τις τιμές που πωλούνται τα προϊόντα αυτά στα ηλεκτρονικά καταστήματα των δύο μεγαλύτερων σουπερμάρκετ ανά κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ανάλυση δεν δύναται να εντοπίσει στοιχεία ποιοτικής διαφοράς μεταξύ των διαφορετικών ετικετών γάλακτος.

Λόγω της ιδιαιτερότητας του προϊόντος, λαμβάνονται επίσης, τιμές και από ένα φαρμακείο με ηλεκτρονικό κατάστημα ανά χώρα, ώστε να έχουμε περισσότερα συγκρίσιμα στοιχεία, δεδομένου ότι από προηγούμενες μελέτες της Επιτροπής Ανταγωνισμού, μεγάλο μέρος των πωλήσεων βρεφικού γάλακτος πραγματοποιείται και μέσω φαρμακείων.

Οι επιχειρήσεις των οποίων τα προϊόντα παρουσιάζονται, είναι η Friesland Campina, η Danone-Nutricia, η Nestlé, και η Vian (ΒΙΑΝΕΞ ΑΕ). Πιο συγκεκριμένα, η Friesland Campina συμμετέχει με τα προϊόντα Frisolac 1 (0-6) και Frisomel 2 (6-12). H Danone-Nutricia συμμετέχει με το Almiron 1 (0- 6) και Almiron 2 (6-12) και Milupa 1 (0-6), Milupa 2 (6-12) (Milupa Aptamil (Ελλάδα) = Milupa Milumil (Αυστρία)). Από τη Nestlé εξετάζεται το NAN Optipro 1 (0-6) και το NAN Optipro 2 (6-12). Τέλος, από τη VIAN, η παρουσία της οποίας είναι μόνο στα φαρμακεία, παρουσιάζεται το Novalac 1 (0-6) και Novalac 2 (6-12).

Όπως και σε άλλα καταναλωτικά είδη που διατίθενται από πολυεθνικές εταιρείες, έτσι και στο βρεφικό γάλα, η ετικέτα αλλάζει από χώρα σε χώρα. Ως εκ τούτου, για την Danone-Nutricia εντοπίστηκαν ως ισοδύναμα τα προϊόντα Almiron (Ελλάδα, Ισπανία), Aptamil Pronutra (Αυστρία, Βουλγαρία και αλλού), Nutrilon Advanced (Βέλγιο, Τσεχία και αλλού), Aptamil Nutribiotik (Εσθονία και αλλού), Bebilon (Πολωνία) και Gallia Calisma (Γαλλία). Για τη Nestlé, εντοπίστηκαν ως ισοδύναμα τα προϊόντα NAN Optipro (Ελλάδα και αλλού), BEBA (Αυστρία, Τσεχία και αλλού), NAN Pro (Φινλανδία και αλλού) και Nidal (Γαλλία). Για τις τιμές που ελήφθησαν από τη Βουλγαρία, Τσεχία, Δανία, Πολωνία, Ρουμανία και Σουηδία, έγινε μετατροπή από τα εθνικά νομίσματα σε ευρώ. Για όλες τις χώρες από τις οποίες ελήφθησαν τιμές, έγινε στάθμιση αυτών με τον δείκτη Comparative Price Level (μηνός Σεπτεμβρίου) που δημοσιεύει ο ΟΟΣΑ, λαμβάνοντας ως τιμή βάσης την Ελλάδα (=100), ενώ η σύγκριση γίνεται στην τιμή που προκύπτει για 100 γραμμάρια προϊόντος. Οι χώρες για τις οποίες πραγματοποιείται η σύγκριση τιμών, αφενός είχαν διαθέσιμο στην αγορά το αντίστοιχο προϊόν, αφετέρου υπήρχε διαθέσιμος από τον ΟΟΣΑ ο αντίστοιχος δείκτης στάθμισης. Αυτό συνεπάγεται ότι, ενώ έχει γίνει λήψη τιμών, δεν συμπεριλήφθηκαν στην τελική σύγκριση η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Ρουμανία.

Για κάθε μια από τις δύο κατηγορίες βρεφικού γάλακτος πραγματοποιήθηκαν τρεις τιμοληψίες εντός του Νοεμβρίου 2023, ήτοι την 1η Νοεμβρίου, στις 20 Νοεμβρίου και στις 30 Νοεμβρίου, στα ίδια σουπερμάρκετ και φαρμακεία. Η ανάλυση έδειξε ότι δεν υπάρχει ομοιογένεια στην παρουσία των ετικετών στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για συγκεκριμένες ετικέτες έχουμε περισσότερα διαθέσιμα στοιχεία σε σύγκριση με άλλες. Πιο συγκεκριμένα, για την εταιρεία Friesland-Campina και το γάλα Frisolac 0-6 και Frisomel 6-12 έχουμε συγκρίσιμες τιμές μόνο από τρεις χώρες (Ελλάδα, Λετονία, Λιθουανία). Για τα βρεφικά γάλατα – φόρμουλα Almiron 0-6 και 6-12 μηνών της Danone-Nutricia, έχουμε συγκρίσιμα στοιχεία από 17 χώρες μέλη της ΕΕ, ενώ για το Milupa 0-6 και 6-12 μηνών της ίδιας εταιρείας, έχουμε συγκρίσιμα στοιχεία μόνο από δύο χώρες. Για το NAN 0-6 και 6-12 μηνών της Nestlé, έχουμε τιμές από 15 χώρες μέλη της ΕΕ, ενώ για το Novalac 0-6 και 6-12 της ΒΙΑΝΕΞ ΑΕ έχουμε στοιχεία μόνο από πέντε χώρες.

Τα αποτελέσματα της τιμοληψίας, δείχνουν την Ελλάδα να είναι η χώρα με τις πιο υψηλές τιμές (συμπ. του ΦΠΑ) στα εξεταζόμενα είδη φόρμουλας στην ΕΕ. Στο Frisolac 0-6 και Frisomel 6-12, οι τιμές στην Ελλάδα είναι από 32% έως 53% υψηλότερες σε σχέση με τη χαμηλότερη τιμή που εντοπίζεται στη Λετονία. Στην Ελλάδα, η χαμηλότερη τιμή για το Frisolac 0-6 εντοπίζεται σε φαρμακείο με ηλεκτρονικό κατάστημα, ενώ περίπου η ίδια τιμή εντοπίζεται σε σουπερμάρκετ της Λιθουανίας.

Η έρευνα για το Almiron 0-6 (Danone-Nutricia) έδειξε ότι οι τιμές στην Ελλάδα είναι από 144% έως 171% πάνω από τη χαμηλότερη τιμή που εντοπίζεται στο Βέλγιο. Το Almiron 6-12 (Danone-Nutricia) στην Ελλάδα πωλείται από 78% έως 136% υψηλότερα από την χαμηλότερη τιμή για το προϊόν που εντοπίζεται στο Βέλγιο και την Ολλανδία.

Τα γάλατα Milupa 0-6 και 6-12 (Danone-Nutricia) στην Ελλάδα αποκλίνουν από 102%-114% από την Αυστρία που αποτελεί και τη μοναδική χώρα που εντοπίζεται η ετικέτα.

Το βρεφικό γάλα ΝΑΝ 0-6 (Nestlé), στην Ελλάδα, αποκλίνει από 167% έως 213% από την χαμηλότερη τιμή που εντοπίζεται σε Φινλανδία και Σουηδία. Κατ’ αντιστοιχία, η τιμή για το ΝΑΝ 6-12 (Nestlé) στην Ελλάδα είναι από 146% έως 197% πιο υψηλή από την χαμηλότερη τιμή που εντοπίζεται στη Γαλλία.

Τέλος, στην Ελλάδα, το Novalac 0-6 και 6-12 για το οποίο έχουμε συγκρίσιμα στοιχεία από τα φαρμακεία πέντε χωρών (Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία), είναι ακριβότερο από 140% έως 173% σε σχέση με την χαμηλότερη τιμή η οποία εντοπίζεται στην Ιταλία.

Και στις τρεις τιμοληψίες, οι τιμές στην Ελλάδα παραμένουν σταθερές, ενώ στην ΕΕ εμφανίζουν μικρές μεταβολές σε ορισμένες μόνο χώρες. Σε κάθε μία από τις δύο κατηγορίες φόρμουλας (0-6 μηνών και 6-12 μηνών) οι τιμές στα σούπερμαρκετ παρουσιάζουν μικρές αποκλίσεις μεταξύ των διαφορετικών ετικετών. Το βρεφικό γάλα Frisolac και Frisomel της Friesland Campina εμφανίζει την υψηλότερη τιμή ανά 100 γραμμάρια προϊόντος μεταξύ των άλλων ετικετών της ίδιας κατηγορίας, αλλά έχει τη μικρότερη ποσοστιαία απόκλιση από τη χαμηλότερη τιμή που εντοπίζεται σε άλλη χώρα μέλος της ΕΕ. Επίσης, διατίθεται μόνο από τη μία από τις δύο μεγαλύτερες αλυσίδες σουπερμάρκετ στη χώρα. Αντίθετα, τα βρεφικά γάλατα Almiron (Danone-Nutricia) και NAN (Nestlé), αν και εμφανίζουν ελάχιστα χαμηλότερη τιμή από το προϊόν της Friesland Campina, παρουσιάζουν ως επί το πλείστον ποσοστά απόκλισης από τη χαμηλότερη τιμή στην ΕΕ άνω του 130% ενώ φτάνουν έως και 203%.

Παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία διαβεβαιώνει πως όλα τα βρεφικά γάλατα που πωλούνται στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων των πιο οικονομικών, είναι ίσης διατροφικής αξίας και ενώ οι παραγωγοί επώνυμων προϊόντων βρεφικού γάλακτος ανέβασαν τις τιμές, οι γονείς-καταναλωτές δεν στράφηκαν σε φθηνότερο γάλα-φόρμουλα, λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας βρεφικού γάλακτος ιδιωτικής ετικέτας και, πιθανά, λόγω και της ελλιπούς πληροφόρησης σχετικά με τη διατροφική αξία των φθηνότερων προϊόντων. Κρίνεται αναγκαία η κατανόηση της καταναλωτικής συμπεριφοράς για το συγκεκριμένο είδος διατροφής καθώς και τα στοιχεία που επηρεάζουν την επιλογή αυτή.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας χαρτογράφησης που διεξήγαγε η Βρετανική Αρχή Ανταγωνισμού (Competition and Markets Authority), οι τιμές βρεφικού γάλακτος στη Μεγάλη Βρετανία ανέβηκαν κατά 25% τα δύο τελευταία χρόνια. Η συγκεκριμένη αγορά χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλή συγκέντρωση, με τις δυο μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου να κατέχουν το 85% της βρετανικής αγοράς.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ