Πλεόνασμα–έκπληξη 10 δισ. ευρώ και ελιγμοί στις δαπάνες μεγαλώνουν το καλάθι των παροχών

Πλεόνασμα–έκπληξη, που εκτιμάται ότι θα αγγίξει ή και θα ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ φέτος, βλέπει η κυβέρνηση. Για δεύτερη συνεχή χρονιά, μετά το ρεκόρ των 11,4 δισ. το 2024, τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα δημιουργούν νέο δημοσιονομικό χώρο.

Ο συνδυασμός υπεραπόδοσης των φορολογικών εσόδων και ελιγμών στις δαπάνες ανοίγει τον δρόμο για μεγαλύτερο «καλάθι» παροχών από το 1,5 δισ. ευρώ, που μπορεί να παρουσιαστεί τόσο στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο όσο και την άνοιξη του 2026 με νέο πακέτο.

Τα τελευταία στοιχεία του επταμήνου Ιανουαρίου – Ιουλίου δείχνουν ήδη πρωτογενές πλεόνασμα 7,96 δισ. ευρώ, υπερδιπλάσιο του στόχου των 3,6 δισ. ευρώ και σαφώς υψηλότερο από τα 5,66 δισ. ευρώ της αντίστοιχης περιόδου του 2024. Το συνολικό ισοζύγιο εμφανίζει πλεόνασμα 2,18 δισ. ευρώ, όταν είχε προβλεφθεί έλλειμμα 1,96 δισ. ευρώ.

Στα έσοδα, η εικόνα είναι ξεκάθαρη: τα καθαρά έσοδα έφτασαν τα 42,9 δισ. ευρώ, με τα φορολογικά έσοδα να αποδίδουν 40,5 δισ., δηλαδή 2,3 δισ. περισσότερα από τις προβλέψεις. Ο ΦΠΑ και ο φόρος εισοδήματος καταγράφουν σημαντική υπεραπόδοση, ενώ καθοριστικό ρόλο παίζει η πάταξη της φοροδιαφυγής μέσω POS και myDATA, που φέτος αναμένεται να αποδώσουν πάνω από 3 δισ. ευρώ.

Οι επιστροφές φόρων διαμορφώθηκαν στα 5,05 δισ. ευρώ, ποσό στο οποίο ενσωματώνεται και η επιστροφή ΦΠΑ από τη σύμβαση της Αττικής Οδού, που δημοσιονομικά βαρύνει το 2024. Αν αφαιρεθεί, οι επιστροφές είναι 4,26 δισ., αυξημένες κατά 252 εκατ. έναντι στόχου. Στον αντίποδα, τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ήταν 2,35 δισ. ευρώ, χαμηλότερα κατά 203 εκατ., ενώ τα έσοδα από το Ταμείο Ανάκαμψης έφτασαν τα 1,34 δισ. ευρώ.

Στο σκέλος των δαπανών, το επτάμηνο έκλεισε με 40,67 δισ. ευρώ, χαμηλότερα κατά 3,33 δισ. έναντι στόχου αλλά αυξημένα κατά 1,35 δισ. σε σχέση με πέρυσι. Η απόκλιση από τον στόχο προήλθε κυρίως από τον ετεροχρονισμό πληρωμών: 2,21 δισ. ευρώ μεταβιβάσεις και 605 εκατ. ευρώ εξοπλιστικά προγράμματα μεταφέρθηκαν χρονικά. Παρά ταύτα, οι μεταβιβάσεις προς κοινωνικούς και παραγωγικούς τομείς ήταν σημαντικές: 726 εκατ. ευρώ σε νοσοκομεία και ΥΠΕ, 400 εκατ. ευρώ για ΥΚΩ στην ενέργεια, 377 εκατ. ευρώ στην ΕΚΑΠΥ για φάρμακα, 208 εκατ. ευρώ σε συγκοινωνιακούς φορείς και 115 εκατ. ευρώ σε πανεπιστήμια.

Οι δαπάνες για τόκους διαμορφώθηκαν στα 5,86 δισ. ευρώ, σε διαχειρίσιμα επίπεδα, ενώ οι επενδυτικές δαπάνες ανήλθαν σε 6,13 δισ. ευρώ, σχεδόν στον στόχο και υψηλότερες από πέρυσι. Σε χρηματοοικονομικό επίπεδο, οι εισπράξεις έφτασαν τα 983 δισ. ευρώ και οι πληρωμές τα 981 δισ., δείχνοντας ισορροπία στη διαχείριση του χρέους.

Η εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου είναι ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα ξεπεράσει για δεύτερη χρονιά το 4% του ΑΕΠ. Αυτό δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο άνω των 2 δισ. ευρώ, με τις κυβερνητικές πηγές να μιλούν για «δίδυμο πακέτο» παροχών: ένα που θα ανακοινωθεί στη ΔΕΘ και ένα δεύτερο την άνοιξη του 2026.