Τα μετρητά όχι μόνο δεν θα αποτελέσουν παρελθόν, αλλά ενισχύονται – Νέα δεδομένα από την ΕΚΤ

Πληροφορίες και δημοσιεύματα ένθεν κακείθεν το τελευταίο διάστημα προκάλεσαν ερωτήματα για το μέλλον του φυσικού χρήματος στην Ευρώπη.

Τα μετρητά είναι απαραίτητα ως μέσο πληρωμής και αποθήκευσης αξίας, δηλώνει σήμερα το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Piero Cipollone, ανατρέποντας τις προβλέψεις.

Όπως ανέφερε σε ανάλυσή του, η ΕΚΤ προχωράει στον εκσυγχρονισμό των τραπεζογραμματίων, διασφαλίζοντας ότι θα παραμείνουν προσβάσιμα και ευρέως αποδεκτά. Το ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώσει αυτή την προσπάθεια, προσφέροντας τα πλεονεκτήματα των μετρητών στις ψηφιακές πληρωμές.

Στρατηγικές για την προστασία του μετρητού ευρώ

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν καταρτίσει στρατηγικές για την προστασία του μετρητού ευρώ και την προσαρμογή του στις μελλοντικές ανάγκες.

Τον Ιούνιο του 2023, η Επιτροπή δημοσίευσε το πακέτο μέτρων για το ενιαίο νόμισμα, το οποίο περιλαμβάνει δύο βασικές νομοθετικές προτάσεις:

-μία για την προστασία του καθεστώτος νόμιμου χρήματος των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ (κανονισμός για το νόμιμο χρήμα) και

-μία άλλη για το ψηφιακό ευρώ (κανονισμός για το ψηφιακό ευρώ).

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ υποδέχθηκε θετικά τις εν λόγω νομοθετικές προτάσεις και τον στόχο τους να θεσπιστεί ένα συνεκτικό νομικό πλαίσιο. Το ψηφιακό ευρώ, τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα θα αλληλοσυμπληρώνονται, διευρύνοντας το φάσμα των διαθέσιμων επιλογών πληρωμής με την προσφορά μετρητών τόσο σε φυσική όσο και σε ψηφιακή μορφή.

Επί του παρόντος, βρίσκονται σε κυκλοφορία 30,4 δισεκατομμύρια τραπεζογραμμάτια, συνολικής αξίας 1,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Μετά τη σταθεροποίησή τους, όταν αυξήθηκαν τα επιτόκια – γεγονός που κατέστησε λιγότερο ελκυστική για τους πολίτες τη διατήρηση μεγάλων ποσών αποταμιεύσεων σε μετρητά –, τα στοιχεία αυτά αυξάνονται εκ νέου, με ετήσιο ρυθμό 2,3% σε όγκο και 1,7% σε αξία.

Για να το θέσουμε σε προοπτική: σήμερα κυκλοφορούν τραπεζογραμμάτια αξίας σχεδόν 5.000 ευρώ για κάθε πολίτη της ζώνης του ευρώ.

Όπως σημειώνει ο ειδικός, η ζήτηση μετρητών σε περιόδους κρίσεων, όπως η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η κρίση του ευρωπαϊκού δημόσιου χρέους και η πανδημία COVID-19, υπογραμμίζει τη σημασία τους, ιδίως σε περιόδους αναταραχής.

Το Διάγραμμα 1 υπογραμμίζει την ισχυρή ζήτηση τραπεζογραμματίων, με απότομες αυξήσεις κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσεων, όταν ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των τραπεζογραμματίων σε κυκλοφορία υπερδιπλασιάστηκε. Η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες (ΕΝΤ) διατηρούν επαρκή αποθέματα τραπεζογραμματίων και αποτελεσματικά κανάλια διανομής, ώστε να είναι έτοιμες να ανταποκριθούν σε αυτές τις ξαφνικές αυξήσεις της ζήτησης.

Τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ έχουν νομικό καθεστώς νομικού χρήματος σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Ως εκ τούτου, τα μετρητά αποτελούν το προεπιλεγμένο μέσο πληρωμής και πρέπει να γίνονται δεκτά, εκτός εάν τα δύο μέρη συμφωνήσουν αμοιβαία και ελεύθερα σε άλλη μορφή πληρωμής. Αυτό σημαίνει ουσιαστικά ότι οι δικαιούχοι πρέπει να δέχονται πληρωμές σε μετρητά, εάν ο πληρωτής το επιμένει.

Προκειμένου να διαφυλάξει την ακεραιότητα των τραπεζογραμματίων ευρώ και να διασφαλίσει τη συνεχή συνάφειά τους σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο, η ΕΚΤ έχει ξεκινήσει την ανασχεδίασή τους. Εκτός από το σύγχρονο σχεδιασμό που ανταποκρίνεται στις προτιμήσεις των Ευρωπαίων, τα ανασχεδιασμένα τραπεζογραμμάτια θα διαθέτουν προηγμένα χαρακτηριστικά ασφαλείας για την καταπολέμηση της παραχάραξης.