Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα μεταβεί στην Ουάσινγκτον την Παρασκευή για να υπογράψει μια συμφωνία για ορυκτά σπάνιων γαιών και για άλλα ζητήματα. Τη δήλωση αυτή την έκανε κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου στον Λευκό Οίκο.
Η αναμενόμενη συνάντηση των δύο ηγετών την Παρασκευή φαινόταν να βρίσκεται στον αέρα καθώς ο πρόεδρος Ζελένσκι έκανε λόγο νωρίτερα σήμερα για μια «αρχή» και «συμφωνία-πλαίσιο» για τον συμβιβασμό στον οποίο κατέληξαν οι συνομιλίες με τις ΗΠΑ για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας και τόνισε ότι η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από τις συνομιλίες με τον Ντόναλντ Τραμπ.
«Είναι μία αρχή, δεν είναι παρά μία συμφωνία-πλαίσιο», δήλωσε στους δημοσιογράφους στο Κίεβο, η οποία μπορεί να προσφέρει εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία για την διασφάλιση μία βιώσιμης και δίκαιης ειρήνης. «Αυτή η συμφωνία μπορεί να είναι μία μεγάλη επιτυχία ή απλώς να εξαφανισθεί», εξήγησε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Αυτό θα εξαρτηθεί από τις συνομιλίες μας με τον πρόεδρο Τραμπ», τον οποίο ελπίζει να συναντήσει την Παρασκευή.
Λίγο μετά τις δηλώσεις Ζελένσκι, αξιωματούχος του Λευκού Οίκου εξέφρασε αμφιβολίες για το αν μια πρόσκληση στον Ουκρανό πρόεδρο στον Λευκό Οίκο για συνάντηση με τον Τραμπ θα είχε νόημα, δεδομένων των δηλώσεων του Ζελένσκι ότι η συμφωνία δεν έχει ολοκληρωθεί.
«Αν ο Ουκρανός ηγέτης λέει ότι η συμφωνία δεν έχει οριστικοποιηθεί, δεν καταλαβαίνω γιατί μια πρόσκληση θα είχε νόημα», είπε ο αξιωματούχος στο Reuters.
Ζελένσκι: «Δεν είναι παρά μία συμφωνία-πλαίσιο»
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε «αρχή» και «συμφωνία-πλαίσιο» τον συμβιβασμό στον οποίο κατέληξαν οι συνομιλίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της χώρας του και τόνισε ότι η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από τις συνομιλίες με τον Ντόναλντ Τραμπ.
«Είναι μία αρχή, δεν είναι παρά μία συμφωνία-πλαίσιο», δήλωσε στους δημοσιογράφους στο Κίεβο, η οποία μπορεί να προσφέρει εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία για την διασφάλιση μία βιώσιμης και δίκαιης ειρήνης. «Αυτή η συμφωνία μπορεί να είναι μία μεγάλη επιτυχία ή απλώς να εξαφανισθεί», εξήγησε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Αυτό θα εξαρτηθεί από τις συνομιλίες μας με τον πρόεδρο Τραμπ», τον οποίο ελπίζει να συναντήσει την Παρασκευή.
Ο ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι σκοπεύει να ρωτήσει ευθέως τον Τραμπ αν πρόκειται να διακόψει την βοήθεια προς την Ουκρανία.
«Υπάρχει μία ημερομηνία εργασίας (…) την Παρασκευή», δήλωσε κατά την διάρκεια της συνέντευξης Τύπου ο ουκρανός πρόεδρος. «Η ερώτησή μου (στον κ. Τραμπ) θα είναι πολύ ευθεία: οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διακόψουν την βοήθεια ή όχι; Και αν δεν θα πρόκειται πλέον για βοήθεια, μπορούμε να αγοράσουμε όπλα;».
Όσα γνωρίζουμε για την αμερικανοουκρανική συμφωνία για τα ορυκτά
Το Κίεβο και η Ουάσινγκτον κατέληξαν σε συμφωνία για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας, έπειτα από ένα μπρα-ντε-φερ μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Όμως, είτε πρόκειται για τα ποσά που διακυβεύονται είτε για τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητεί η ουκρανική πλευρά, οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν είναι σαφείς.
Ακολουθεί μια σύνοψη των όσων γνωρίζουμε για τη συμφωνία αυτή που ενδέχεται να υπογραφεί την Παρασκευή στην Ουάσινγκτον.
Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωνε ότι επιθυμεί οι ΗΠΑ να αποζημιωθούν για τη βοήθεια που έχουν προσφέρει τα τελευταία τρία χρόνια στην Ουκρανία. Η Ουάσινγκτον ζητούσε δεσμεύσεις ύψους 500 δισεκ. δολαρίων, περίπου τέσσερις φορές το ποσό της βοήθειας που έχει προσφέρει ως τώρα στο Κίεβο, το οποίο, σύμφωνα με το IfW Kiel, εκτιμάται στα 120 δισεκ. δολάρια.
Ο Ουκρανός πρόεδρος απέρριψε το αίτημα και αρνήθηκε να υπογράψει μια συμφωνία που θα αναγκαστούν να πληρώνουν «δέκα γενιές Ουκρανών».
Σύμφωνα με ουκρανική πηγή που έχει γνώση των συμβιβασμών που έγιναν και η οποία μίλησε στο AFP χθες Τρίτη το βράδυ, η απαίτηση αυτή των ΗΠΑ έχει αφαιρεθεί από το νέο κείμενο της συμφωνίας.
Πλέον αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευθούν από κοινού με την Ουκρανία τον ορυκτό της πλούτο και τα έσοδα που θα προκύψουν θα πάνε σε ένα νεοσύστατο ταμείο το οποίο θα μπορούσε να είναι «κοινό για την Ουκρανία και την Αμερική», εξήγησε η ίδια πηγή.
Σύμφωνα με αυτόν τον υψηλόβαθμο Ουκρανό αξιωματούχο, οι Αμερικανοί «έχουν αφαιρέσει όλους τους όρους που δεν μας ταίριαζαν, κυρίως τα 500 δισεκ. δολάρια».
Για το Κίεβο ένας όρος κλειδί προκειμένου να δώσει πρόσβαση στους πόρους του στους εταίρους του είναι να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας, δηλαδή έναν πολιτικοστρατιωτικό μηχανισμό που θα αποτρέψει τη Ρωσία να της επιτεθεί ξανά μετά τη σύναψη εκεχειρίας.
Ο Ζελένσκι είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο μιας τέτοιας ανταλλαγής – ορυκτός πλούτος έναντι εγγυήσεων ασφαλείας—ήδη από τον Οκτώβριο όταν παρουσίασε τις αδρές γραμμές του «σχεδίου του για τη νίκη».
Η Ουκρανία εκτιμά ότι η καλύτερη εγγύηση που θα μπορούσε να της δοθεί θα ήταν η ένταξή της στο ΝΑΤΟ, ένα σενάριο το οποίο απορρίπτει η Ουάσινγκτον διότι θα καθιστούσε αδύνατη οποιαδήποτε εκεχειρία ή ειρήνη καθώς αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη Μόσχα.
Άλλο ουκρανικό αίτημα: στρατιωτική ειρηνευτική αποστολή σε περίπτωση εκεχειρίας. Αλλά οι ΗΠΑ έχουν απορρίψει το ενδεχόμενο, αν και δεν αντιτίθενται στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία.
Τελικά το κείμενο της συμφωνίας για τα ορυκτά θα περιλαμβάνει μια αναφορά στην ασφάλεια της Ουκρανίας, αλλά όχι συγκεκριμένες εγγυήσεις. Όπως δήλωσε ο ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος, οι συζητήσεις για το θέμα δεν έχουν ολοκληρωθεί.
«Πρόκειται για έναν γενικό όρο ο οποίος αναφέρει ότι η Αμερική θα επενδύσει σε μια κυρίαρχη, σταθερή και ευημερούσα Ουκρανία, ότι εργάζεται για μια βιώσιμη ειρήνη και ότι η Αμερική στηρίζει τις προσπάθειες που γίνονται για την παροχή εγγυήσεων ασφάλειας», εξήγησε ο αξιωματούχος.
Η Ουκρανία διαθέτει περίπου το 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε ορυκτά, όμως αυτά που ορέγεται ο Τραμπ είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους ανεκμετάλλευτα, δύσκολα να εξορυχθούν ή υπό ρωσικό έλεγχο σε κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.
Παράγει κυρίως τρία κρίσιμης σημασία ορυκτά: μαγγάνιο (8η παραγωγός παγκοσμίως σύμφωνα με το World Mining Data), τιτάνιο (11η) και γραφίτη (14η), απαραίτητα για τις ηλεκτρικές μπαταρίες.
Εξάλλου σύμφωνα με τη γαλλική υπηρεσία γεωλογικών και ορυκτών ερευνών (BRGM), η Ουκρανία συγκεντρώνει το «20% των παγκόσμιων εκτιμώμενων αποθεμάτων» γραφίτη, ενώ «είναι μία από τις βασικές χώρες στην Ευρώπη που έχει δυναμικό» για την εκμετάλλευση λιθίου, επίσης σημαντικού για τις μπαταρίες.
Η ίδια η κυβέρνηση της Ουκρανίας αναφέρει ότι η χώρα διαθέτει «ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα» λιθίου στην Ευρώπη, αν και «αυτή τη στιγμή» δεν γίνονται εξορύξεις.
Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αυτών των ορυκτών απαιτεί τεράστιες επενδύσεις.
Όπως εκτιμά η ουκρανική κυβέρνηση, για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος στο Νοβοπολτάβσκε, στην επαρχία της Ζαπορίζια, θα χρειαστούν 300 εκατ. δολάρια επενδύσεις.
Όμως το κοίτασμα αυτό – στο οποίο πιστεύεται ότι υπάρχει απατίτης, ταντάλιο, νιόβιο, στρόντιο, σπάνιες γαίες ακόμη και ουράνιο—βρίσκεται σε μια περιοχή της Ζαπορίζια την οποία ελέγχει ο ρωσικός στρατός.
Και το Κρεμλίνο αποκλείει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει τις περιοχές που ελέγχει, αν και έχει δηλώσει ανοικτό στις αμερικανικές επενδύσεις στις κατεχόμενες περιοχές.
Άλλο παράδειγμα είναι το κοίτασμα Τσεβτσενκίβσκε (με λίθιο, ταντάλιο, νιόβιο, βηρύλλιο) το οποίο απέχει 10 χιλιόμετρα από το μέτωπο.