“Πράσινο” φως από το Ecofin για την ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες

Το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ (Ecofin) ενέκρινε σήμερα την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες για την Ελλάδα και για 14 ακόμη κράτη-μέλη.

Η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, θα επιτρέψει στα 15 κράτη-μέλη που υπέβαλαν το σχετικό αίτημα, να αποκλίνουν από την πορεία του εθνικού προϋπολογισμού τους έως και 1,5% του εθνικού ΑΕΠ ετησίως, την περίοδο 2025-2028, ώστε να διευκολυνθούν με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες σε εθνικό επίπεδο, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συμβουλίου, τα ενδιαφερόμενα κράτη-μέλη είναι το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβακία και η Σλοβενία.

Στην πράξη, η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής, η οποία καλύπτει περίοδο τεσσάρων ετών, σημαίνει ότι η Επιτροπή και το Συμβούλιο μπορούν να αποφασίσουν να μην ανοίξουν νέα διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για αυτά τα 15 κράτη μέλη, ακόμη και αν υπερβούν τη μέγιστη πορεία καθαρών δαπανών, υπό την προϋπόθεση ότι η υπέρβαση αυτή οφείλεται σε αυξημένες αμυντικές δαπάνες.

Για όλα τα άλλα έξοδα, τα κράτη μέλη παραμένουν δεσμευμένα από τους δημοσιονομικούς κανόνες και πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένα στην εφαρμογή του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης ανεξάρτητα από την ενεργοποίηση της ρήτρας.

Όλα τα κράτη-μέλη έχουν δεσμευτεί για την ανάπτυξη των απαραίτητων αμυντικών δυνατοτήτων στην ΕΕ, όπως επισημαίνεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την ευρωπαϊκή άμυνα της 6ης Μαρτίου 2025.

Το αναθεωρημένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ επιτρέπει στα κράτη μέλη να κάνουν χρήση της ευελιξίας, όταν «εξαιρετικές περιστάσεις εκτός ελέγχου του εν λόγω κράτους μέλους» έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά του, διασφαλίζοντας παράλληλα τη δημοσιονομική βιωσιμότητα μεσοπρόθεσμα.

Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η απειλή της για την ευρωπαϊκή ασφάλεια αποτελούν «εξαιρετική περίσταση». Στο πλαίσιο αυτό, τα 15 προαναφερθέντα κράτη-μέλη αποφάσισαν να ζητήσουν την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής.

Παρόλα αυτά, στη λίστα που ανακοινώθηκε υπάρχει μια μίνι έκπληξη, καθώς δεν συγκαταλέγεται η Γερμανία, η οποία ήταν η πρώτη χώρα που έσπευσε να αιτηθεί την αναστολή εφαρμογής των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας.

Σημειώνεται, τέλος, ότι το αίτημα της Γερμανίας μπορεί να αξιολογηθεί μόλις οριστικοποιήσει το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό-διαρθρωτικό της σχέδιο. Το Συμβούλιο δηλώνει «έτοιμο να ενεργήσει σε πιθανά αιτήματα για την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής από επιπλέον κράτη μέλη».