Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Η αίτηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου για τη χορήγηση προεδρικής χάριτος θεωρείται στο Ισραήλ πολιτικό τέχνασμα στο πλαίσιο μίας επιχείρησης επιδιόρθωσης της εικόνας του αντιδημοφιλούς ισραηλινού πρωθυπουργού που θα επιδιώξει την επανεκλογή του το 2026.
Ο Νετανιάχου είναι ο πρώτος ισραηλινός πρωθυπουργός που διώκεται δικαστικά εν ενεργεία. Προσέρχεται κάθε εβδομάδα ενώπιον δικαστηρίου όπου δικάζεται για τρεις υποθέσεις διαφθοράς. Αιτείται χάριτος χωρίς να έχει καταδικασθεί και χωρίς να έχει καν αναλάβει την ευθύνη για όσα περιέρχονται στα τρία κατηγορητήρια.
Η αίτηση χάριτος, που επισημοποιήθηκε την Κυριακή με επιστολή προς τον πρόεδρο του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτσογκ, αιφνιδίασε τους πάντες στο Ισραήλ παρά το γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ήδη προτρέψει τον ισραηλινό πρόεδρο να χορηγήσει χάρη στον πολύ προσφιλή του Νετανιάχου από το βήμα της Κνεσέτ για να επανέλθει λίγες εβδομάδες αργότερα με επιστολή που απηύθυνε προς τον ισραηλινό ομόλογό του.
Δύο δημοσκοπήσεις, που έχουν δημοσιευθεί από την Κυριακή, δείχνουν ότι η σχετική πλειοψηφία, το 40% των Ισραηλινών, είναι αντίθετοι με κάθε κίνηση επιείκειας εκ μέρους του Ισαάκ Χέρτσογκ.
«Δεν πρόκειται για νομική κίνηση. Είναι μία ξεκάθαρα πολιτική κίνηση», λέει ο Ναούμ Μπαρνέα (Naum Barnea), αρθρογράφος της Yediot Aharonot σε άρθρο του στις αρχές της εβδομάδας.
Για τον Νετανιάχου, «η αίτηση χάριτος είναι η πρώτη πράξη μίας διαπραγμάτευσης που θα έχει ως στόχο τον τερματισμό της δίκης του», έγραψε ο Ναούμ Μπαρνέα και είναι «ένα ποντάρισμα win – win».
Αν επιτύχει, «θα απελευθερωθεί από τη δίκη του, θα αποδείξει στους ψηφοφόρους του ότι είναι πανίσχυρος και θα μπορεί να καβαλήσει το κύμα αυτό που θα τον πάει μέχρι την εκλογική νίκη», Σε αντίθετη περίπτωση, «θα παραστήσει το θύμα μέχρι την εκλογική νίκη».
Στα 76 του χρόνια, ο Νετανιάχου μετά περισσότερα από 18 χρόνια επικεφαλής της ισραηλινής κυβέρνησης από το 1996. Είναι ο μακροβιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ.
Με κάθε ευκαιρία ισχυρίζεται ότι είναι αθώος, ότι η δικαστική του δίωξη για διαφθορά είναι στημένη από τους εχθρούς του και επαναλαμβάνει ότι προφανώς και σχεδιάζει να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα.
Quid pro quo;
Η παρούσα κοινοβουλευτική περίοδος λήγει τον Νοέμβριο. Μέχρι τότε, υπάρχει το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών, είτε διότι θα επιλέξει να τις προκαλέσει ο ίδιος ο Νετανιάχου είτε διότι θα χάσει την πολύ εύθραυστη κοινοβουλευτική του πλειοψηφία.
Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, περί τους δύο στους τρεις Ισραηλινούς θέλουν να δουν τον Νετανιάχου να παραδέχεται την ευθύνη του στην αποτυχία των ισραηλινών αρμόδιων θεσμών να αποτρέψουν τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Ομως πολλές δημοσκοπήσεις δείχνουν επίσης ότι, σε περίπτωση εκλογών, ο πρωθυπουργός και το κόμμα του, το Λικούντ, θα είναι νικητές δίνοντάς του ιδανική ευκαιρία για να σχηματίσει την επόμενη και πάλι κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τη Ντορίτ Κόσκας (Dorit Koskas), η οποία έχει χρηματίσει αντιπρύτανης της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, η αίτηση χάριτος αποτελεί «πολιτικό εργαλείο» για τον Νετανιάχου καθώς «επιδιώκει να σβήσει τις συνέπειες των αποτυχιών του για να συνεχίσει την πολιτική του καριέρα αντί να λογοδοτήσει».
Ο Αρι Σάβιτ (Ari Shavit), πολιτικός συντάκτης στη Yediot Aharonot, θεωρεί ότι ο πρωθυπουργός προτείνει μία δοσοληψία: χορήγηση χάριτος στον ίδιο έναντι της ματαίωσης της δικαστικής μεταρρύθμισης που δίχασε τη χώρα το 2023, πριν από τον πόλεμο.
Η επίμαχη μεταρρύθμιση είχε παρουσιασθεί από την κυβέρνηση ως απαραίτητη για την επανεξισορρόπηση της δικαστικής και της εκτελεστικής εξουσίας και από τους πολέμιούς της ως απειλή για τη δημοκρατία. Προκάλεσε τις μεγαλύτερες αντικυβερνητικές εκδηλώσεις που έχει ζήσει ποτέ το Ισραήλ.
«Τέλος στις διαιρέσεις»
Στην επιστολή με την οποία ζητά να του χορηγηθεί χάρη, ο Νετανιάχου τονίζει την ανάγκη «να τεθεί ένα τέλος στις διαιρέσεις».
Την ώρα που η αντιπολίτευση αρνείται ότι ο πρωθυπουργός πρέπει να τύχει προεδρικής χάριτος χωρίς να αποσυρθεί από την πολιτική ζωή, ο Ισαάκ Χέρτσογκ έχει δεσμευθεί να μην λάβει υπ’ όψιν στην απόφασή του «παρά το καλό του κράτους και της ισραηλινής κοινωνίας».
Το ισραηλινό εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής επιβάλλει αδόκητες ή απίθανες πολιτικές συμμαχίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Σύμφωνα με την πολιτική αναλύτρια Μίριαμ Σέρμερ (Myriam Shermer), αν ο Νετανιάχου εξασφαλίσει την προεδρική «επιείκεια», αυτό «θα περιορίσει τις διαιρέσεις μόνο αν θα επιτρέψει (…) την εμφάνιση ενός ευρύτατου κεντρώου συνασπισμού έπειτα από το πολυετές πολιτικό αδιέξοδο».
Για να γίνει αυτό, δηλώνει η Μίριαμ Σέρμερ στο AFP, η αντιπολίτευση θα πρέπει να σταματήσει να εξοστρακίζει τον Νετανιάχου ώστε αυτός να δεχθεί να κυβερνήσει με άλλους πέραν των σημερινών συμμάχων του της ακροδεξιάς και των θρησκευτικών κομμάτων και να συστήσει «μία πραγματική επιτροπή που θα εξετάσει τα κενά τόσο ασφαλείας όσο και πολιτικής που οδήγησαν στην 7η Οκτωβρίου». Ο Νετανιάχου αντιτίθεται στη σύσταση τέτοιας επιτροπής, παρά την αντίθετη γνώμη της συντριπτικής πλειονότητας των ισραηλινών πολιτών.
Οσο για την δικαστική μεταρρύθμιση, ο Νετανιάχου «δεν θα έχει κανένα πρόβλημα να την βάλει στην άκρη με αντάλλαγμα μία ύστατη πρωθυπουργική θητεία που ελπίζει ότι θα είναι λιγότερο ταραγμένη και στεφανωμένη με διπλωματικές επιτυχίες», σύμφωνα με τη Μίριαμ Σέρμερ που αναφέρεται κυρίως στο όνειρό του για αποκατάσταση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία.