Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Ένα λάθος. Μια ζωή που χάθηκε. Και μια αποζημίωση που δεν φτάνει ούτε για τα κόλλυβα.
Πόσο αξίζει, τελικά, μια ζωή που χάθηκε από ένα ανθρώπινο λάθος;
Αν ρωτήσεις έναν φιλόσοφο, θα σου πει «ανεκτίμητη». Αν ρωτήσεις την Πολιτεία, θα σου βγάλει… τιμολόγιο. 100.000 € ανά συγγενή (σύζυγο, γονέα, τέκνο…), 500.000 € συνολικά. Αν ο υπαίτιος είναι εργοδότης; Η τιμή ανεβαίνει. 150.000 € ανά συγγενή, περίπου 800.000 € συνολικά. Σαν να μιλάμε για έκπτωση Black Friday στον ανθρώπινο πόνο.
Μόνο που στην πράξη, τα ποσά εκτοξεύονται — και μαζί τους οι ζωές που διαλύονται. Σε τραγικές υποθέσεις με περισσότερους δικαιούχους, νεαρούς θανόντες ή βαριά υπαιτιότητα, οι αποζημιώσεις ξεπερνούν εύκολα το 1 εκατομμύριο. Όχι στη θεωρία – σε δικαστικές αποφάσεις που γράφονται με μελάνι και δάκρυα. Η ζωή δεν κοστολογείται· μόνο η οικονομική απώλειά της μετριέται — κι αυτή λανθασμένα.
Και τώρα, το μεγάλο οξύμωρο:
Για το όχημα σου, η υποχρεωτική ασφάλιση προβλέπει 1.300.000 € ανά θύμα. Όχι συνολικά· ανά θύμα. Δέκα θύματα; Δεκατρία εκατομμύρια. Γι’ αυτό λέμε πως η κάλυψη είναι «ουσιαστικά απεριόριστη». Και αν η επιδικασθείσα αποζημίωση ξεπεράσει το ασφαλισμένο κεφάλαιο; Τότε πληρώνει ο οδηγός, με το σπίτι του, το εισόδημά του, το μέλλον του.
Οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές έχουν υποχρεωτική ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης ύψους 2.315.610 €. Χωρίς αυτή, δεν ανανεώνεται η άδειά τους. Γιατί; Επειδή ένα λάθος τους μπορεί να κοστίσει εκατομμύρια. Όχι θεωρητικά. Σε ευρώ. Σε αποζημιώσεις. Σε σπίτια και περιουσίες που χάνονται.
Η Νομική Βάση της Ευθύνης
Η ευθύνη για βλάβες από επαγγελματικά λάθη στηρίζεται στο άρθρο 914 του Αστικού Κώδικα: «Όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια, έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει». Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/24/ΕΕ ενισχύει αυτή την αρχή, υποχρεώνοντας κάθε επαγγελματία υγείας — γιατρό, οδοντίατρο, φαρμακοποιό, φυσικοθεραπευτή ή νοσηλευτή — να διαθέτει μηχανισμό αποζημίωσης για τις βλάβες που μπορεί να προκαλέσει.
Η Ελλάδα τυπικά ενσωμάτωσε την υποχρέωση με τον Ν. 4213/2013. Μόνο που, δώδεκα χρόνια μετά, η υπουργική απόφαση που θα όριζε τα ελάχιστα ασφαλιστικά όρια παραμένει… άφαντη. Ο νόμος πλανάται — κυριολεκτικά — στον αέρα. Στον ίδιο αέρα που το ’40 έγινε κραυγή ελευθερίας — το “Αέρα!” — σήμερα πλανάται σαν κενό θεσμικής ευθύνης.
Η χώρα μας ενσωμάτωσε και την Οδηγία 2006/123/ΕΚ με τον Ν. 3844/2010, που προβλέπει επίσης μηχανισμό αποζημίωσης για κάθε πάροχο υπηρεσιών — δηλαδή, ασφάλιση αστικής ευθύνης. Ένας νόμος που αφορά όλους τους επαγγελματίες: από μηχανικούς και λογιστές μέχρι δικηγόρους και υδραυλικούς. Μόνο που κι εδώ, τα «ελάχιστα όρια» είναι απλώς μια ωραία ιδέα στο χαρτί. Άλλος ένας νόμος που μιλά για ευθύνη χωρίς να την προστατεύει. Άλλος ένας θεσμικός χαρταετός που τον πήρε ο αέρας.
Η Θεσμική Παράνοια των Γελοίων Ορίων
Κι εδώ αρχίζει η θεσμική παράνοια. Γιατροί, των οποίων ένα λάθος μπορεί να κοστίσει εκατομμύρια, ασφαλίζονται με συνολικό όριο μόλις 100.000 €. Οδοντίατροι μέσω των συλλόγων τους για… εξωφρενικά 30.000 €. Ποσό που δεν φτάνει ούτε για τα έξοδα μιας κηδείας. Μια ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ ασφαλίζεται με όρια που ταιριάζουν περισσότερο σε περιουσία μικρής αξίας παρά σε ανθρώπινη ζωή. Σαν να προσπαθείς να διασχίσεις το Αιγαίο με φουσκωτό από σούπερ μάρκετ.
Και μέσα σε αυτό το παράλογο σκηνικό, εκεί που νομίζεις ότι φυσά ο αέρας της ελευθερίας, φυσά ο αέρας της αμέλειας.
Μηχανικοί που συμμετέχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς εκατομμυρίων ασφαλίζονται με όριο κάλυψης τα 50.000 €. Αν καταρρεύσει το έργο και υπάρξουν θύματα, η ασφάλιση δεν φτάνει ούτε για τα μνημόσυνα — πόσο μάλλον για τις αποζημιώσεις που θα ακολουθήσουν. Και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου. Είναι το ασφαλιστικό όριο που προβλέπει το ζητούμενο συμβόλαιο.
Με τον Νόμο 5170/2025, οι ιδιοκτήτες ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης υποχρεούνται σε ασφάλιση αστικής ευθύνης. Ακούγεται σωστό. Αλλά για ποσά; Καμία αναφορά. Σαν να σου λέει το κράτος: «φόρα κράνος», αλλά δεν πειράζει αν είναι ξεκούμπωτο.
Η Ελλάδα έχει ενσωματώσει επίσης την Οδηγία 2005/36/ΕΚ μέσω του Νόμου 3691/2008, που επιβάλλει την ύπαρξη ασφάλισης επαγγελματικής αστικής ευθύνης. Μόνο που… τα ελάχιστα όρια δεν έχουν καν καθοριστεί. Εκκρεμεί η υπουργική απόφαση, λέει. Χωρίς την υπουργική απόφαση, ο νόμος μένει κενός περιεχομένου — σαν κορνίζα χωρίς φωτογραφία. Ο καθένας παίζει με δικούς του κανόνες. Άλλοι σοβαρούς, άλλοι για γέλια.
Το Κόστος της Θεσμικής Άρνησης
Αν η Πολιτεία θέλει να μιλά για θεσμική ευθύνη, ας ξεκινήσει από το αυτονόητο: να ορίσει τα ελάχιστα όρια που η ίδια απαιτεί από τους πολίτες της. Το κράτος ξέρει πολύ καλά πόσο κοστίζει μια ζωή. Το γράφει στα χαρτιά, το επιδικάζει στα δικαστήρια, το απαιτεί από τους άλλους. Αλλά όταν φτάνει η ώρα να βάλει σαφή και δίκαια όρια στα επαγγελματικά ασφαλιστήρια, κάνει πίσω. Γιατί; Επειδή κανείς υπουργός δεν θέλει να δυσαρεστήσει τους ψηφοφόρους του με νέα υποχρεωτικά ασφάλιστρα. Όμως, το πραγματικό κόστος —τα ασφάλιστρα— μπορεί να απορροφηθεί από τον επαγγελματία, ενώ το κόστος της ζημίας (η αποζημίωση) δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον πολίτη αν το όριο είναι γελοίο.
Η σκληρή αλήθεια είναι αυτή: χωρίς καθορισμό ορθών ασφαλιστικών ορίων, η ευθύνη πετάει — όχι ψηλά, αλλά χαμένη, σαν χαρταετός που τον πήρε ο αέρας.
Η Πολιτεία οφείλει να θεσπίσει ελάχιστα ασφαλιστικά όρια σε κάθε επαγγελματική κατηγορία, βάσει πραγματικών επιδικασθέντων αποζημιώσεων και κοινωνικού κινδύνου.
Το Δικό σου Σπίτι, το Δικό σου Μέλλον
Αν είσαι επαγγελματίας και νομίζεις ότι είσαι «καλυμμένος», ξανακοίτα το ασφαλιστήριό σου. Αν είσαι εργοδότης, επαγγελματίας ακόμη και απλός πολίτης, σκέψου αν το ποσό που γράφει το συμβόλαιο αστικής ευθύνης σου αρκεί να σώσει το σπίτι, το εισόδημα και το μέλλον σου.
Η ερώτηση δεν είναι αν θα σε κατηγορήσουν — αλλά αν θα έχεις τι να πληρώσεις όταν έρθει η ώρα.
Μην αφήνεις τη ζωή — τη δική σου και των άλλων — να αιωρείται στον αέρα. Ρώτα, μάθε και βάλε σωστά όρια στην ασφάλισή σου.
Γιατί εκεί που κάποτε το «Αέρα!» ήταν κραυγή ελευθερίας, σήμερα μπορεί να γίνει η κραυγή της ευθύνης.
Ο ίδιος αέρας που κάποτε σήκωνε την αμέλεια, μπορεί —αν προνοήσεις— να γίνει ο άνεμος της προστασίας που θα σε στηρίξει. Ήρθε η ώρα να φυσήξει αλλιώς.
Γράφει ο Ιωάννης Β. Νικηφόρος
Σύμβουλος Διαχείρισης Ασφαλίσιμων Κινδύνων
Ασφαλιστικός Πράκτορας / Συντονιστής Ασφαλιστικών Πρακτόρων