Σοκ για 700.000 ελεύθερους επαγγελματίες

Με… οδυρμούς υποδέχθηκαν τις προσυμπληρωμένες φορολογικές δηλώσεις φόρου εισοδήματος για το οικονομικό έτος 2023 οι εκατοντάδες χιλιάδες των αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών. Αιτία, η αναδρομική ισχύς για τα εισοδήματα του 2023 του τεκμαρτού υπολογισμού του φόρου που εισήγαγε ο νόμος 5073/23 ο οποίος ψηφίστηκε στα τέλη του 2023 (11.12.2023).

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του χώρου των φοροτεχνικών λογιστών, η μέση φορολογητέα ύλη για τους αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες θα αυξηθεί κατά 12.000 ευρώ ανά εκκαθαριστικό, ενώ ο μέσος φόρος ανά εκκαθαριστικό θα ξεπεράσει τα 1.400 ευρώ, μεσοσταθμικά περίπου διπλάσιος και σε πολλές περιπτώσεις με πενιχρά εισοδήματα πολλαπλάσιος της περσινής χρονιάς.

Από το οικονομικό επιτελείο διαρρέουν εκτιμήσεις ότι η φορολογητέα ύλη μόνο από αυτή την πηγή θα αυξηθεί κατά 5,5 δισ. ευρώ, ενώ η παλιότερη πρόβλεψη, την περίοδο που ψηφιζόταν ο νόμος, ότι τα επιπλέον έσοδα θα ξεπεράσουν τα 450 εκατ. ευρώ, εκτιμάται πλέον ότι είναι συντηρητική. Μεταξύ άλλων, από τη «βίαιη» αύξηση του φορολογητέου εισοδήματος με το νέο σύστημα προσδιορισμού, πολλοί αυτοαπασχολούμενοι θα χάσουν και σειρά επιδομάτων…

Με τον νέο, τεκμαρτό τρόπο υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος των αυτοαπασχολούμενων-ελεύθερων επαγγελματιών, το τεκμαρτό εισόδημα αρχίζει να «χτίζεται» ως εξής:

● Ως βάση τίθεται ο μικτός κατώτατος μισθός του 2023 για 14 μήνες, ήτοι 10.920 ευρώ. Για τα εισοδήματα του 2024 αυτή η βάση θα αυξηθεί, λόγω της πρόσφατης αύξησης του κατώτατου μισθού. Αυτή η συσχέτιση με το ύψος του κατώτατου μισθού ισοδυναμεί με μια ιδιάζουσα… «τιμαριθμική αναπροσαρμογή» του φορολογητέου εισοδήματος. Μεταξύ άλλων, οι αυτοαπασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες παρακινούνται σε έναν ιδιόρρυθμο κοινωνικό αυτοματισμό, αφού κάθε αύξηση του κατώτατου μισθού τούς επιβαρύνει φορολογικά…

● Στη συνέχεια, αυτή η αρχική βάση συγκρίνεται με το ετήσιο κόστος μισθολογικής δαπάνης για τον καλύτερα αμειβόμενο υπάλληλο. Αν αυτό το κόστος είναι μεγαλύτερο, εκλαμβάνεται αυτό ως βάση. Στην πράξη, λοιπόν, για την πλειονότητα των περιπτώσεων η θεμελιώδης βάση είναι υψηλότερη των 10.920 ευρώ.

● Στη συνέχεια σε αυτή την αρχική βάση προστίθεται το 10% των δαπανών μισθοδοσίας (μισθοί, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε εργαζόμενους).

● Στη συνέχεια θα εφαρμόζεται ενός είδους «συντελεστής παλαιότητας» στην άσκηση δραστηριότητας, ενώ σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε πριν ο συντελεστής δεν θα μειώνεται για όσους είναι σε προσυνταξιοδοτικό στάδιο.

● Τέλος, συγκρίνεται το ετήσιο ποσό που τιμολογεί ο φορολογούμενος με τον μέσο όρο των εσόδων του αντίστοιχου ΚΑΔ.

Σε πολλές περιπτώσεις, με αυτόν τον τρόπο το «χτίσιμο» του φορολογητέου εισοδήματος μπορεί να φτάσει πολύ ψηλά, γι’ αυτό έχει τεθεί το ανώτατο όριο των 50.000 ευρώ…

Ομως, το πράγμα δεν σταματά εδώ: Το εκκαθαριστικό βγαίνει με βάση την προσυμπληρωμένη δήλωση και ο υπόχρεος πληρώνει τον φόρο. Αν αποφασίσει να αγνοήσει τον εκβιασμό και να αμφισβητήσει τον τεκμαρτό προσδιορισμό (ο εκβιασμός είναι «αν αμφισβητήσεις, θα σε ψάξουμε για όλα σε βάθος δεκαετίας, όλο και κάτι θα σου βρούμε και θα την έχεις άσχημα»), θα περιμένει τον έλεγχο και αν δικαιωθεί, θα πάρει το υπερβάλλον ποσό φόρου πίσω.