Εκτόξευση κόστους και έλλειμμα διαφάνειας στις ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας

Η αύξηση του κόστους των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας και των ασφαλιστικών συμβολαίων, η αδιαφάνεια στην τιμολόγηση και ο κίνδυνος στρεβλώσεων από τον νέο δείκτη ασφάλισης βρίσκονται στο επίκεντρο της Τελικής Έκθεσης της Επιτροπής Ανταγωνισμού (ΕΑ), που δημοσιεύθηκε για την αγορά παροχής ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας και συναφών υπηρεσιών ασφάλισης.

Η έρευνα που διεξήχθη από την ΕΑ καλύπτει μια περίοδο αυξανόμενης πίεσης στο δημόσιο σύστημα υγείας και μετατόπισης της ζήτησης στον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της έκθεσης, το σημερινό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από υψηλό και απρόβλεπτο κόστος, αδυναμία σύγκρισης τιμών και ασύμμετρη πληροφόρηση προς τον καταναλωτή.

Κόστος εκτός ελέγχου

Κατά τα τελευταία έτη, σύμφωνα με την ΕΑ, παρατηρείται σταθερή άνοδος στο κόστος των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, αλλά και των ασφαλιστικών προγραμμάτων που τις καλύπτουν. Ενδεικτικά, οι καταναλωτές καλούνται να πληρώσουν περισσότερα για την ίδια κάλυψη, ενώ αδυνατούν να προβλέψουν την εξέλιξη των ασφαλίστρων μεσοπρόθεσμα ή να αξιολογήσουν επαρκώς εναλλακτικές λύσεις.

Η αύξηση του κόστους αποδίδεται σε μια σειρά από παράγοντες, όπως:

-Η αυξανόμενη συχνότητα νοσηλειών λόγω επιδείνωσης της νοσηρότητας και της γήρανσης του πληθυσμού.

-Η αύξηση του όγκου υπηρεσιών ανά περιστατικό.

-Η άνοδος του μέσου κόστους αποζημίωσης ανά νοσηλεία.

-Οι αυξήσεις τιμών από ιδιωτικές κλινικές.

Παράλληλα, η έρευνα επιβεβαιώνει ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες αδυνατούν να απορροφήσουν πλήρως την αύξηση του κόστους υγειονομικής περίθαλψης, κάτι που μετακυλίεται στον ασφαλισμένο.

Προβληματισμός για τον νέο δείκτη ΕΔΑ

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον επικείμενο δείκτη ΕΔΑ (Δείκτης Ασφάλισης Υγείας), που πρόκειται να αντικαταστήσει τον υφιστάμενο ΕΔΥ. Η ΕΑ προειδοποιεί ότι η σύνδεση των ασφαλίστρων με έναν δείκτη που ενδέχεται να βασίζεται σε περιορισμένο αριθμό προγραμμάτων – με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως μεγάλης ηλικίας ασφαλισμένοι ή αυξημένα περιστατικά – μπορεί να προκαλέσει σοβαρές στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.

Σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχει ορατός κίνδυνος ο νέος δείκτης:

-Να λειτουργήσει ως “εστιακό σημείο” (focal point) για την τιμολόγηση μεταξύ ασφαλιστικών εταιρειών, μειώνοντας τις ανταγωνιστικές πιέσεις.

-Να οδηγήσει σε σιωπηρή σύμπραξη ή εναρμονισμένες αυξήσεις τιμών.

-Να πλήξει την αντικειμενικότητα και τη διαφάνεια του μηχανισμού τιμολόγησης.

Η ΕΑ καλεί σε ιδιαίτερη προσοχή στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή του νέου δείκτη, με αυστηρά κριτήρια διαφάνειας, επαληθευσιμότητας και προσβασιμότητας για τους καταναλωτές.

Δύσκολη η σύγκριση τιμών και υπηρεσιών

Ένα από τα βασικά προβλήματα που εντοπίζει η Επιτροπή είναι η δυσκολία σύγκρισης τιμών μεταξύ κλινικών και ασφαλιστικών προϊόντων. Παρότι οι ιδιωτικές κλινικές υποχρεούνται να δημοσιοποιούν τους τιμοκαταλόγους τους, η ποικιλομορφία στην τυποποίηση των υπηρεσιών και η απουσία ενιαίων προτύπων τιμολόγησης καθιστούν αδύνατη την ουσιαστική σύγκριση.

Επιπλέον, η τιμολόγηση ακολουθεί το μοντέλο “fee-for-service”, όπου οι κλινικές αποζημιώνονται με βάση τον αριθμό και το είδος των υπηρεσιών, γεγονός που ενθαρρύνει την αύξηση του όγκου υπηρεσιών παρά τη συγκράτηση του κόστους.

Ανισορροπίες στη διαπραγματευτική ισχύ

Η ΕΑ καταγράφει έντονη διαφοροποίηση στις τιμές μεταξύ πελατών, ακόμα και για ίδιες υπηρεσίες. Οι ασφαλιστικές εταιρείες συχνά επιτυγχάνουν ευνοϊκότερους όρους μέσω διαπραγματεύσεων με τους παρόχους, ιδιαίτερα όταν διαχειρίζονται μεγάλο όγκο ασφαλισμένων. Ωστόσο, οι πάροχοι υγείας ισχυρίζονται ότι οι ασφαλιστές έχουν το διαπραγματευτικό πλεονέκτημα, με τη στήριξη εταιρειών διαχείρισης.

Αντίστοιχα, οι ασφαλιστικές υποστηρίζουν πως οι μεγάλοι όμιλοι υγείας επιβάλλουν τιμές λόγω της αυξημένης ζήτησης και της μειωμένης προσφοράς σε εξειδικευμένες υπηρεσίες.

Η καθετοποίηση ενισχύει τους ισχυρούς

Η τάση συγχωνεύσεων μεταξύ ασφαλιστικών εταιρειών και παρόχων υγείας – όπως η εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από τον όμιλο HHG ή της Ευρωκλινικής από τη Generali – εντείνει τους προβληματισμούς για περιορισμό της ελεύθερης επιλογής για τους ασφαλισμένους. Η καθετοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε κατευθυνόμενη παραπομπή των ασφαλισμένων μόνο σε συγκεκριμένα θεραπευτήρια, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό και αυξάνοντας τα κόστη για όσους δεν εντάσσονται σε τέτοια δίκτυα.

Η ανάγκη για νέο μοντέλο τιμολόγησης

Η ΕΑ εισηγείται την ανάγκη επανεξέτασης του υφιστάμενου συστήματος τιμολόγησης με έμφαση στην εφαρμογή εναλλακτικών μοντέλων, όπως το σύστημα DRGs (Diagnosis-Related Groups), που εφαρμόζεται ήδη στα δημόσια νοσοκομεία και επιτρέπει καλύτερη παρακολούθηση του κόστους. Ωστόσο, η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει ότι η εφαρμογή πρέπει να γίνει με προσεκτικό σχεδιασμό ώστε να αποφευχθούν οι παθογένειες του παρελθόντος.

Κάλεσμα για ενίσχυση της διαφάνειας

Τέλος, η Επιτροπή Ανταγωνισμού επισημαίνει την ανάγκη κωδικοποίησης και τυποποίησης των υπηρεσιών στους τιμοκαταλόγους των ιδιωτικών κλινικών και ασφαλιστικών προγραμμάτων, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να συγκρίνει τιμές και παροχές. Η βελτίωση της πληροφόρησης και η διαφάνεια θεωρούνται κρίσιμες για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, την αύξηση της διαπραγματευτικής ισχύος του καταναλωτή και τον εξορθολογισμό του κόστους στον κλάδο.

Σε κάθε περίπτωση η τελική έκθεση της ΕΑ αποτελεί ηχηρό καμπανάκι για την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στον ιδιωτικό τομέα υγείας και ασφάλισης. Οι στρεβλώσεις που προκαλούνται από την αδιαφάνεια, το αυξανόμενο κόστος και τον νέο δείκτη ασφάλισης ΕΔΑ απαιτούν άμεσες θεσμικές παρεμβάσεις με επίκεντρο την προστασία του καταναλωτή και τη διατήρηση υγιούς ανταγωνισμού.

Πηγή: capital.gr