Γιατί υστερεί το ψηφιακό κομμάτι του Ταμείου Ανάκαμψης – Τι εξετάζει η κυβέρνηση

Ασφυκτικό φαίνεται πλέον το χρονοδιάγραμμα ώστε μέχρι και τα μέσα του 2026 να έχει ολοκληρωθεί κανονικά η υλοποίηση όλων των έργων του ψηφιακού μετασχηματισμού του δημοσίου τα οποία έχουν εξασφαλίσει χρηματοδότηση από το ΤΑΑ, καθώς υπάρχουν ακόμη 40 έργα προϋπολογισμού περίπου 1,3 δισ. ευρώ, τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Τούτο την στιγμή που η ψηφιακή μετάβαση έχει δεσμεύσει το 20,4% των συνολικών πόρων του Ταμείου και μαζί με την πράσινη μετάβαση, αποτελούν τις δύο βασικές προτεραιότητες του συγκεκριμένου χρηματοδοτικού μέσου. Παρόλα αυτά η πρωτοβουλία για την πλήρη ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα αντιμετωπίζει καθυστερήσεις σε διάφορες φάσεις της διαδικασίας υλοποίησής της.

Μεγάλο μέρος των έργων από το ψηφιακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης έχει ήδη προχωρήσει. Ωστόσο υπάρχουν περίπου 10 έργα προϋπολογισμού περίπου 50 εκατ. ευρώ για τα οποία δεν έχουν προχωρήσει οι διαγωνισμοί και υπάρχει ενδεχόμενο να μην προλάβουν τα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης.

Υπάρχουν επίσης έργα για τα οποία έχουν ξεκινήσει οι διαγωνισμοί, χωρίς ωστόσο να έχουν μέχρι σήμερα συμβασιοποιηθεί, γεγονός που σε ενδεχόμενες προσφυγές θα οδηγήσει σε μεγάλες καθυστερήσεις, καθώς το φαινόμενο των προσφυγών είναι συχνό και σχεδόν αναμενόμενο. Ένα τέτοιο έργο θα μπορούσε να είναι και το έργο για το SOC (security operation centers), το οποίο έχει από μόνο του αυξημένο βαθμό δυσκολίας. Για κάθε ένα υποέργο έχουν ενδιαφερθεί από 3 έως 7 υποψήφιοι. Άρα οι προσφυγές είναι ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο. Επίσης υπάρχουν και έργα που ακόμα δεν έχουν συμβασιοποιηθεί και λόγω προσφυγών αναμένεται να χάσουν τις προθεσμίες καθώς και άλλα για τα οποία δεν έχουν τρέξει ακόμα οι διαγωνισμοί, με τα περιθώρια να στενεύουν επικίνδυνα.

Άλλη μια κατηγορία προβλημάτων αφορά τα έργα στα οποία οι φορείς υλοποίησης δεν είναι έτοιμοι και κατ’ επέκτασης απεντάσσονται από το πρόγραμμα μειώνοντας και τα δεσμευμένα ποσά. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το έργο για την εκπαίδευση των στρατεύσιμων, το οποίο παρότι έχει υπογραφεί η συμφωνία πλαίσιο δεν έχουν υπογραφεί οι εκτελεστικές αποφάσεις Τούτο ενώ βούληση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας είναι το έργο να προχωρήσει. Να θυμίσουμε ότι αυτό το έργο είχαν διεκδικήσει μεγάλοι παίκτες της αγοράς πληροφορικής, όπως η Unisystems, και κάποια ΚΕΚ.

Ο χρόνος πιέζει

Με δεδομένο ότι τα έργα έχουν ορίζοντα υλοποίησης μέχρι και τα μέσα του 2026 οπότε θα πρέπει να έχουν παραδοθεί και να έχουν ολοκληρωθεί οι διοικητικές διαδικασίες για την υποβολή των δαπανών τους, το επόμενο πεντάμηνο, μέχρι τον Μάρτιο του 2025, είναι εξαιρετικά κρίσιμο για την ολοκλήρωσή τους. Τούτο διότι, όσα εξ αυτών δεν έχουν υπογραφεί μέχρι τότε, δεν θα προλάβουν να απορροφήσουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Με δεδομένο ότι το επίσημο χρονοδιάγραμμα για το Ταμείο Ανάκαμψης δεν θα πάρει παράταση (το έχουν αποκλείσει όλοι οι συναρμόδιοι φορείς εντός και εκτός Ελλάδας) αναζητούνται εναλλακτικές. Μέχρι στιγμής οι ελπίδες βρίσκονται στο ενδεχόμενο για μια σιωπηρή παράταση μέχρι και το τέλος του 2026, την συνέχιση των έργων με ένα Ταμείο Ανάκαμψης ΙΙ ή – στην χειρότερη περίπτωση, την ολοκλήρωση των έργων με χρήματα του εθνικού ΠΔΕ

Ένας δεύτερος προβληματισμός που αναπτύσσεται πλέον είναι αυτός που αφορά την εκτός από την έγκαιρη και την ορθή ολοκλήρωση των έργων. Με άλλα λόγια το στοίχημα είναι ένα: οι ανάδοχοι να δώσουν βάρος στη σωστή υλοποίηση των έργων  τα οποία θα πρέπει να ολοκληρωθούν εγκαίρως αποφεύγοντας εταιρίες οι οποίες θέλουν να είναι ανάδοχοι για να μεγαλώσει η φήμη τους χωρίς να διαθέτουν το απαραίτητο προσωπικό και την τεχνική επάρκεια.