Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Αλλάζει η Σύμβαση Ελληνικού Δημοσίου με Hellenic Train με συνολικές επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ και νέους κανόνες στον σιδηρόδρομο με αυστηρότερες ρήτρες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών τα βασικά σημεία της αναθεωρημένης σύμβασης προβλέπουν:
Νέες επενδύσεις 420.000.000 ευρώ.
- 308 εκατ. ευρώ για 23 νέα τρένα.
- 112 εκατ. ευρώ για νέα αμαξοστάσια, αναβαθμίσεις και ψηφιακά συστήματα.
■ Για πρώτη φορά ρήτρα καταγγελίας σύμβασης σε περίπτωση που τα νέα τρένα δεν είναι στην Ελλάδα το 2027.
■ Αυστηρότερες ρήτρες υπέρ του Δημοσίου για καθυστερήσεις, ακινητοποιήσεις και αθέτηση της υποχρέωσης συντήρησης των τρένων.
■ Διπλασιασμός αποζημιώσεων επιβατών σε περίπτωση ακινητοποιήσεων.
■ Παρακολούθηση εκτέλεσης δρομολογίων με το νέο ψηφιακό σύστημα γεωεντοπισμού – διαφανής μηχανισμός πληρωμών αντί για το σημερινό έγχαρτο σύστημα.
«Η αναθεωρημένη σύμβαση του ελληνικού Δημοσίου με την Hellenic Train «κλειδώνει» συνολικές επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ, ενεργοποιεί ρήτρες υπέρ του Δημοσίου για καθυστερήσεις στα δρομολόγια, θεσπίζει νέο πλαίσιο προστασίας επιβατών με διπλασιασμό αποζημιώσεων, αυστηροποιεί τους κανόνες συντήρησης και διαθεσιμότητας στόλου, ενώ προβλέπει υποχρεωτική εκπαίδευση προσωπικού καθηκόντων ασφαλείας και ψηφιακή μέτρηση εκτέλεσης έργου μέσω του νέου συστήματος γεωεντοπισμού» επισημαίνεται στην ανακοίνωση.
Από τη δήλωση προθέσεων στην υλοποίηση
Στις 12 Μαΐου 2025, παρουσία των πρωθυπουργών Ιταλίας – Ελλάδας, Τζόρτζια Μελόνι και Κυριάκου Μητσοτάκη, υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής κυβέρνησης και της Ferrovie dello Stato, μητρικής εταιρείας της Hellenic Train, όπου κατεγράφη η πρόθεση για νέες επενδύσεις σε τρένα με αποκλειστική δαπάνη της Ιταλικής πλευράς.
Από την πρόθεση όμως, στην υλοποίηση της υπόσχεσης, μεσολάβησαν διαπραγματεύσεις για τους όρους αυτής της συμφωνίας, ώστε να υπάρχουν εγγυήσεις εκτέλεσης των επενδύσεων και να μην μείνουν “στα χαρτιά”. Αυτό επιτυγχάνεται σήμερα, αφού ταυτόχρονα με την αναθεώρηση της Σύμβασης Ελληνικού Δημοσίου – Hellenic Train, υπογράφεται και η επίσημη παραγγελία των 23 νέων τρένων από την κατασκευάστρια εταιρεία Alstom, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα παράδοσης έως το 2027.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση που έχει υλοποιηθεί ποτέ στις χερσαίες μεταφορές της χώρας και την πρώτη αγορά νέων τρένων από την προ-ολυμπιακή περίοδο του 2004.
Νέα ηλεκτροκίνητα τρένα Coradia Stream
Στο πλαίσιο της ανανέωσης του στόλου, εντάσσονται στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο 23 νέοι ηλεκτροκίνητοι συρμοί τύπου Coradia Stream. Πρόκειται για ηλεκτροκίνητους συρμούς νέας γενιάς, σχεδιασμένους για υπεραστικές και προαστιακές επιβατικές υπηρεσίες.
Οι συρμοί διαθέτουν χαμηλό δάπεδο και επιβίβαση χωρίς σκαλιά, αυξημένη χωρητικότητα (335 θέσεις ανά υπεραστικό και 362 ανά προαστιακό συρμό), μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, προσαρμοζόμενο LED φωτισμό, ειδικούς χώρους για ποδήλατα, καρότσια και μεγάλες αποσκευές, καθώς και ενισχυμένη ηχομόνωση.
Σε επίπεδο ασφάλειας και λειτουργίας, ενσωματώνονται πλήρως τα ευρωπαϊκά συστήματα ETCS για τον έλεγχο κυκλοφορίας και ταχύτητας, καθώς και το TCMS για την κεντρική διαχείριση όλων των κρίσιμων λειτουργιών του συρμού, με συνεχή παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο και δυνατότητα αυτόματων παρεμβάσεων όπου απαιτείται.
Οι συρμοί έχουν μέγιστη ταχύτητα 160 χλμ./ώρα με δυνατότητα αναβάθμισης όπου το δίκτυο επιτρέπει μεγαλύτερες ταχύτητες και παρουσιάζουν έως 10% μειωμένη κατανάλωση ενέργειας. Η πλατφόρμα Coradia Stream αποτελεί δοκιμασμένη λύση της Alstom, με εκτεταμένη χρήση διεθνώς με πάνω από 4.500 συρμούς σε λειτουργία σε Ευρώπη, Αφρική και Βόρεια Αμερική.
Από το σύνολο των 23 συρμών, 12 προορίζονται για τον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη και 11 για την ενίσχυση των προαστιακών γραμμών Αττικής και Θεσσαλονίκης.
Το κόστος επένδυσης για τους νέους συρμούς αντιστοιχεί σε 308.000.000 ευρώ και το αναλαμβάνει αποκλειστικά η Hellenic Train.
Ταυτόχρονα, με βάση την αναθεωρημένη σύμβαση αναλαμβάνει την υποχρέωση για ακόμη 20.000.000 ευρώ που αφορά την ανακαίνιση του υπάρχοντος στόλου και ακόμη 35.000.000 για υποδομές συντήρησης και συστήματα.
Νέα υποδομή και συστήματα στον ‘Αξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη μαζί με επεκτάσεις προς Πάτρα και Βόρεια Ελλάδα
Σε πλήρη εξέλιξη και εντός χρονοδιαγράμματος βρίσκονται τα έργα υποδομής στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη ο οποίος από το καλοκαίρι του 2026 θα διαθέτει σε διπλή γραμμή 100% σηματοδότηση, 100% τηλεδιοίκηση και 100% ETCS – σύστημα αυτόματης πέδησης τρένων (το τελευταίο δεν περιλαμβανόταν στη σύμβαση 717).
Τα ίδια συστήματα θα είναι εγκατεστημένα και στο τμήμα Θεσσαλονίκη – Ειδομένη έως τα σύνορα της χώρας, καθώς το έργο παραδίδεται τον Απρίλιο του 2026. Ταυτόχρονα δημοπραττείται πλήρης ανακαίνιση του τμήματος Αχαρνές – Οινόη και προχωρούν τα έργα αποκατάστασης στο Δομοκό.Με την ολοκλήρωση αυτών των έργων και τα νέα τρένα στο δίκτυο, το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη θα εκτελείται σε λιγότερο από 3,5 ώρες.
Έως το 2027 θα έχουν ολοκληρωθεί επίσης:
- Η υπογειοποίηση των Σεπολίων που αυτή τη στιγμή διχοτομεί την Αθήνα με πολλαπλές ισόπεδες διαβάσεις.
- Οι γραμμές Λάρισας – Βόλου και Παλαιοφάρσαλου – Καλαμπάκας (Έργα Daniel)
- Ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής (Λιόσια – Μέγαρα) και ο Προαστιακός Δυτικής Θεσσαλονίκης (ΝΣΣ – Αγχίαλος – με δυνατότητα επέκτασης προς Γέφυρα).
- Η επέκταση προς την Πελοπόννησο θα έχει ενεργοποιηθεί έως τον Ψαθόπυργο (15 χλμ από την Πάτρα) και τα έργα θα συνεχιστούν προς Ρίο και Πάτρα.
- Η γραμμή Λουτράκι – ‘Αγιοι Θεόδωροι
Τα έργα που ακολουθούν κατά προτεραιότητα είναι η πλήρης ανάταξη των γραμμών στη Βόρεια Ελλάδα, η υλοποίηση των έργων στο τμήμα Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο και η επέκταση προς την Πάτρα.
Τέλος, υπεγράφη πριν από τρεις εβδομάδες η συμφωνία για τον κάθετο άξονα Ελλάδας – Βουλγαρίας – Ρουμανίας που βγάζει τη χώρα μας από τη σιδηροδρομική απομόνωση και θα συμβάλλει σημαντικά στις εξαγωγές και στην απεξάρτηση της Ευρώπης από τα στενά του Βοσπόρου.
Νέοι Σταθμοί
Εκκινεί στις αρχές του 2026 η Α’ φάση ανακαίνισης των Σταθμών Αθήνας και Θεσσαλονίκης με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης έως το φθινόπωρο του 2026. Ταυτόχρονα δημοπρατείται η ανακαίνιση των σταθμών του Προαστιακού Αττικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης ενώ παραδίδονται 4 νέοι σταθμοί στην Πελοπόννησο.
Με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, συνολικά 35 επιπλέον σιδηροδρομικοί σταθμοί σε όλη τη χώρα θα αναβαθμιστούν τόσο αισθητικά όσο και σε υποδομές προσβασιμότητας για ΑμεΑ.
Η Β’ φάση για τους κεντρικούς Σιδηροδρομικούς Σταθμούς Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά βρίσκεται σε φάση αρχιτεκτονικών προτάσεων.
Ρήτρες χρονοδιαγραμμάτων – Αυστηρότερες κυρώσεις
Το καθεστώς κυρώσεων στη νέα αναθεωρημένη σύμβαση είναι σαφώς αυστηρότερο, ενώ για πρώτη φορά εισάγεται συγκεκριμένο πλαίσιο ποινών για τις καθυστερήσεις των δρομολογίων.
Από 1η Ιανουαρίου του 2026 ενεργοποιείται νέο πλαίσιο ποινών για ακινητοποιήσεις συρμών λόγω βλαβών, με δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης από το ελληνικό Δημόσιο, εφόσον διαταράσσεται άνω του 10% των ετήσιων δρομολογίων. Το δικαίωμα ενεργοποιείται σε περίπτωση διατάραξης των δρομολογίων για τουλάχιστον 2 συνεχόμενες ημέρες ή τουλάχιστον 5 ημέρες σε διάστημα ενός μήνα. Προβλέπονται ποινές μέχρι 1 εκατ. Euro υπέρ του Δημοσίου και αύξηση αποζημιώσεων επιβατών.
Ειδικότερα, με τη νέα σύμβαση θεσπίζεται αυστηρότερο και ενισχυμένο πλαίσιο αποζημιώσεων επιβατών, προβλέποντας, για πρώτη φορά, διπλασιασμό των αποζημιώσεων σε περιπτώσεις σοβαρών συμβάντων κατά την εκτέλεση των δρομολογίων.
Σε περίπτωση μη τήρησης του χρονοδιαγράμματος δρομολόγησης των νέων τρένων, προβλέπεται εξάμηνο περιθώριο συμμόρφωσης, μετά το οποίο το Δημόσιο μπορεί να καταγγείλει οριστικά τη σύμβαση και να την αναθέσει σε άλλο πάροχο. Αντίστοιχα βέβαια σε περίπτωση μη έγκαιρης αποκατάστασης της υποδομής, το ελληνικό Δημόσιο θα κληθεί να αποζημιώσει τον πάροχο για ανεκτέλεστα δρομολόγια.
Οικονομική συμφωνία
Η Hellenic Train βάσει της σύμβασης σήμερα λαμβάνει 21 εκατ. ευρώ από το ανώτατο πλαφόν των 50 εκατ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 29 εκατ. ευρώ επιστρέφουν στο ελληνικό Δημόσιο. Από αυτά, τα 29 εκατ. ευρώ αφορούν τα τέλη δικτύου ΟΣΕ και τα μισθώματα τροχαίου υλικού και εγκαταστάσεων.
Σημειώνεται ότι όσα περισσότερα δρομολόγια εκτελούνται από την Hellenic Train και άλλες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις (δεν υπήρχε ούτε υπάρχει καθεστώς αποκλειστικότητας), τόσο περισσότερα τέλη δικτύου εισπράττει ο ΟΣΕ.
Διαφάνεια και ψηφιακή παρακολούθηση
Η διαφάνεια ενισχύεται και ως προς την παρακολούθηση ομαλής εκτέλεσης των δρομολογίων καθώς η παρακολούθηση των δρομολογίων και η καταβολή αποζημίωσης κόστους δεν θα βασίζεται στις έγγραφες αναφορές της Hellenic Train, αλλά θα υπολογίζεται με βάση τις ψηφιακές καταγραφές του νέου συστήματος γεωεντοπισμού που νομοθετήθηκε τον Ιούλιο του 2025 και υλοποιείται από τον ΟΣΕ.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε «Στον σιδηρόδρομο επιχειρούμε να κάνουμε μια νέα αρχή, διορθώνοντας παθογένειες δεκαετιών. Με την προώθηση των αναγκαίων έργων στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, με προηγμένα συστήματα ασφαλείας και, βεβαίως, με νέα τρένα. Σε αυτό το πλαίσιο, η υπογραφή της συμφωνίας για την προμήθεια 23 νέων τρένων, σύγχρονων προδιαγραφών, έως το 2027, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Πρόκειται για την πρώτη παραγγελία καινούργιων τρένων εδώ και δύο δεκαετίες, με το κόστος να καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τη Ferrovie dello Stato. Το γεγονός ότι η παράδοση των πρώτων τρένων έρχεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση των σιδηροδρομικών έργων και την εγκατάσταση των νέων συστημάτων ασφαλείας στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε πράξη τη δέσμευσή μας για ένα σύγχρονο, ασφαλή και ευρωπαϊκό σιδηρόδρομο, ο οποίος θα ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών».
Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης δήλωσε «Σήμερα, μετά από 6 μήνες διαπραγματεύσεων, γυρίζουμε μια νέα σελίδα για τον ελληνικό σιδηρόδρομο. Ο ιταλικός όμιλος Ferrovie dello Stato δεν μένει σε προφορικές δεσμεύσεις, αλλά με τη σημερινή υπογραφή προχωρά στην παραγγελία νέων τρένων για τον Ελληνικό σιδηρόδρομο και την εκταμίευση 308 εκατομμυρίων ευρώ με αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έως το 2027. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ξένη επένδυση χερσαίων μεταφορών στην ιστορία της χώρας.
Εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας προς την Ιταλική κυβέρνηση και την Ιταλίδα πρωθυπουργό, κυρία Τζόρτζια Μελόνι διότι τήρησε την υπόσχεσή της. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω προσωπικά τον αναπληρωτή πρωθυπουργό και αρμόδιο για Υποδομές και Μεταφορές, Ματέο Σαλβίνι για την συμβολή του στην υλοποίηση αυτής της επένδυσης που αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα.
Η σημερινή υπογραφή αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για τη μεγάλη αλλαγή που επιχειρούμε στον Ελληνικό σιδηρόδρομο. Πραγματική αλλαγή σημαίνει: Νέα υποδομή, νέα τρένα, νέοι σταθμοί. Αυτό είναι το σχέδιό μας και το υλοποιούμε με συνέπεια και αποφασιστικότητα».