Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Πολλές και δύσκολες θα είναι οι προκλήσεις του υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και των συναρμόδιων υπουργείων στη διαχείριση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, αφού στους 18 μήνες που μένουν μέχρι το τέλος του προγράμματος όλα θα πρέπει να λειτουργήσουν άψογα.
Με δεδομένο ότι το ενδεχόμενο παράτασης του προγράμματος πέραν του Ιουλίου του 2026 έχει αποκλειστεί από τους εκπροσώπους όλων των αρμόδιων κοινοτικών αρχών, η Ελλάδα θα πρέπει να ξεπεράσει τον εαυτό της σε κάθε επίπεδο. Τις επόμενες ημέρες η Ελλάδα αναμένεται να κάνει το αίτημα για την πέμπτη δόση, που πιθανό να είναι 3,1 δισ. από 3,6 δισ. ευρώ που είχε αρχικά προγραμματιστεί, αφού κάποια από τα ορόσημα δεν έχουν ολοκληρωθεί. Έτσι η Επιτροπή πρότεινε να αφαιρεθούν αυτά που καθυστερούν και μαζί να αφαιρεθούν και 500 εκατ. ευρώ από τη δόση. Μόλις τα ορόσημα που εκκρεμούν ολοκληρωθούν, η Ελλάδα θα μπορεί να διεκδικήσει το ποσό αυτό με το αίτημα της επόμενης δόσης. Με την είσπραξη της πέμπτης δόσης, η Ελλάδα έχει στη διάθεσή της τα 21,6 δισ. από τα 36 δισ. ευρώ που έχει εξασφαλίσει.
Μέσα στον επόμενο χρόνο η Ελλάδα θα διεκδικήσει άλλα 8,4 δισ. ευρώ, από τα 36 δισ. που δικαιούται από το ΤΑΑ, μέσα από την έκτη και την έβδομη δόση του προγράμματος. Το ΥΠΕΘΟ θα έχει για τον επόμενο χρόνο να εκπληρώσει συνολικά 78 ορόσημα και στόχους, από τα οποία τα 43 αφορούν την έκτη δόση, συνολικού ύψους 4,9 δισ. ευρώ, με το σχετικό αίτημα για την εκταμίευση της να γίνεται μέχρι τις αρχές του επόμενου καλοκαιριού. Τα υπόλοιπα 35 ορόσημα και στόχοι θα συνοδεύουν την εκταμίευση της έβδομης δόσης του Ταμείου, συνολικού ύψους 4,5 δισ. ευρώ, με το σχετικό αίτημα για την εκταμίευση της να αναμένεται να γίνει τον επόμενο Οκτώβριο. Ο στόχος είναι να ολοκληρώσει την είσπραξη των κονδυλίων του Ταμείου μέχρι τα 36 δισ. ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα με μια τελευταία δόση ύψους 3,5 δισ. ευρώ, που θα γίνει τον Ιούνιο του 2026.
Παράλληλα, τον επόμενο χρόνο θα πρέπει τα υπουργεία που διαχειρίζονται έργα και μεταρρυθμίσεις του ΤΑΑ να κάνουν δαπάνες 5,5 δισ. ευρώ, ποσό που θα είναι το μεγαλύτερο που έχει δαπανήσει η χώρα για το ΤΑΑ από το 2021 που ξεκίνησε η υλοποίηση του εθνικού προγράμματος Ελλάδα 2.0.
Οι κρίσιμες μεταρρυθμίσεις
Παράλληλα μέσα στον επόμενο χρόνο θα ολοκληρωθούν και 8 κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες αφορούν τα εξής πεδία:
1. Δικαιοσύνη. Το πρόγραμμα αφορά την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης για την επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης. Στις αρχές του καλοκαιριού ψηφίστηκε από τη Βουλή ο νέος δικαστικός χάρτης, ένα από τα βασικά τμήματα του προγράμματος. Επίσης, ήδη έχουν προχωρήσει η εκπαίδευση των δικαστών και των δικαστικών υπαλλήλων και η σύσταση δικαστικής αστυνομίας. Το ζητούμενο είναι πλέον να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν οι νέες δικαστικές υποδομές και να υπάρξουν σαφή κίνητρα για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών. Μια μεταρρύθμιση η οποία ξεκίνησε το 2022 και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025 με συνολικό κόστος 550 εκατ. ευρώ. Μέσα στον επόμενο χρόνο θα ξεκινήσει η υλοποίηση νέων και η ανακαίνιση παλαιών δικαστικών υποδομών, με στόχο το σύνολο των νέων κτιρίων να έχουν παραδοθεί μέχρι τα μέσα του 2026.
2. Κτηματολόγιο. Μέσα στο 2025 αναμένεται να ολοκληρωθεί και το “γεφύρι της Άρτας” των έργων του ελληνικού δημοσίου, το εθνικό κτηματολόγιο. Οι εργασίες για την ολοκλήρωση των αρχείων του πλησιάζουν σήμερα το 90%, ενώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να ψηφιοποιηθεί όλο το αρχείο του, ώστε να καταστεί περισσότερο λειτουργικό. Η μεταρρύθμιση αυτή θα έχει κόστος 40 εκατ. ευρώ και θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2025.
3. Η δημιουργία πολεοδομικών σχεδίων. Περίπου 250 εκατ. ευρώ κατευθύνονται στην κατάρτιση και επικύρωση πολεοδομικών σχεδίων, τοπικών και ειδικών, καθώς και στην οριοθέτηση περιοχών και ζωνών υποδοχής μεταφοράς συντελεστή δόμησης. Μια αλλαγή που θεωρείται δομική για μια πιο ορθολογική ανάπτυξη σε όλη τη χώρα. Στο πρόγραμμα θα είναι τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια για τις περιοχές της απολιγνιτοποίησης, καθώς και τα χωροταξικά Πλαίσια του Τουρισμού, των ΑΠΕ, των Ορυκτών Πρώτων Υλών και της Βιομηχανίας.
4. Πρόγραμμα Αιγίς. Το κολοσσιαίο πρόγραμμα με προϋπολογισμό ύψους 2,1 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας χρηματοδοτείται και από το Ταμείο Ανάκαμψης με 600 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα εκτυλίσσεται σε τέσσερεις άξονες: την αναβάθμιση υποδομών και εγκαταστάσεων, την ενίσχυση της υποδομής πρόληψης, τον εξοπλισμό, τα μέσα υποστήριξης, τον συντονισμό και τέλος τον επιχειρησιακό εξοπλισμό και τα μέτρα αντιμετώπισης, στα οποία περιλαμβάνονται και τα 4 νέα Canadair που παραγγείλαμε πρόσφατα από τον Καναδά. Και αυτό το πρόγραμμα θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025.
5. Συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Τα μεγάλα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, μέχρι 1/380 MW (αντλησιοταμίευση – μπαταρίες), που είναι καθοριστικά για την “πράσινη” επανάσταση και την ανάπτυξη των ΑΠΕ, θα απορροφήσουν πόρους 450 εκατ. ευρώ. Στο ίδιο πακέτο υπάρχει και η δημιουργία εγκαταστάσεων για δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα ( CO2 ) και αποθήκευσή του, συνολικού ύψους 300 εκατ. ευρώ. Ήδη τρέχουν οι διαγωνισμοί για τη δημιουργία των 3 πρώτων μονάδων αποθήκευσης, τα οποία θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα στον επόμενο χρόνο.
6. Ηλεκτρική διασύνδεση. Η διασύνδεση των Κυκλάδων από την εναέρια γραμμή Κόρινθος-ΚΥΤ Κουμουνδούρου και άλλα συνοδευτικά έργα του ΑΔΜΗΕ, θα απορροφήσει πόρους 145 εκατ. ευρώ και είναι προγραμματισμένη να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025.
7. Προγράμματα εξοικονομώ. Τα νέα βελτιωμένα προγράμματα “Εξοικονομώ” για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, εμπορικών ακινήτων και ακινήτων του Δημοσίου, για τα οποία θα διατεθούν επιπλέον περίπου 2,1 δισ. ευρώ. Στον νέο κύκλο του προγράμματος με προϋπολογισμό 435 εκατ. ευρώ υπάρχουν πλέον μόνο δύο εισοδηματικές κατηγορίες: Τα άτομα με εισόδημα 5.000 ευρώ, οι οικογένειες με εισόδημα έως 10.000 ευρώ και όλοι οι υπόλοιποι. Ο ανώτατος ενισχυόμενος προϋπολογισμός αυξήθηκε στα 35.000 ευρώ και τα έργα θα πρέπει να ολοκληρώνονται πλέον σε οκτώ αντί για δώδεκα μήνες.
8. Η ψηφιοποίηση του Δημοσίου. Μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση όλων των αρχείων του Δημοσίου –θα κοστίσει περίπου 550 εκατ. ευρώ– και η διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών του Δημοσίου, δηλαδή η ικανότητα η μια υπηρεσία να μπορεί ηλεκτρονικά να επικοινωνεί με την άλλη και να αντλεί στοιχεία έπειτα από αίτηση του πολίτη. Θα κοστίσει 80 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, θα πρέπει επίσης να ολοκληρωθεί η απλούστευση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και εποπτείας των οικονομικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μέσα στο 2025 θα γίνει η έναρξη υλοποίησης του έργου “Ψηφιοποίηση δικτύου οικονομικής διπλωματίας” για την ανάπτυξη της Εθνικής Πύλης Εξωστρεφούς Επιχειρηματικότητας και την ψηφιοποίηση των εσωτερικών διαδικασιών της Enterprise Greece.