Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Νέο πρόγραμμα «Σπίτι μου», αξιοποίηση του αποθέματος των δημοσίων ακινήτων μέσω της κοινωνικής αντιπαροχής και μέτρα για τη μείωση των τσουχτερών ενοικίων σχεδιάζει η κυβέρνηση με το βλέμμα στραμμένο στην ενίσχυση της προσφοράς σπιτιών προκειμένου να αμβλυνθεί το στεγαστικό πρόβλημα που ταλανίζει ιδίως τους νέους και τις ευάλωτες οικογένειες.
Η πολυεπίπεδη παρέμβαση στην αγορά ακινήτων θα παρουσιαστεί από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, σηματοδοτώντας την έναρξη διαπραγμάτευσης για την εξασφάλιση νέων κοινοτικών πόρων.
Η λεγόμενη «φούσκα των ακινήτων» δεν λέει να συρρικνωθεί. Η δαπάνη για τη στέγη τα τελευταία χρόνια υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος για 3 στους 10 μισθωτούς, ποσοστό που είναι από τα υψηλότερα της Ε.Ε. Με βάση μελέτη που δημοσιεύεται στο οικονομικό δελτίο της Τραπέζης της Ελλάδος, σχεδόν το 1/3 των νοικοκυριών σε αστικές περιοχές δαπανά πάνω από 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για τη στέγαση, ενώ πολλά νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα ξοδεύουν πάνω από το 60%, μόνο για ενοίκιο.
Οξύτερο είναι το πρόβλημα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ η μεγαλύτερη επιβάρυνση καταγράφεται στο νότιο Αιγαίο, όπου η δαπάνη για στέγη αγγίζει το 45,5% του εισοδήματος. Η δυσχέρεια είναι σημαντικότερη, κυρίως, στους νέους ηλικίας μέχρι 30 ετών και μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία, όμως και πάλι το ποσοστό παραμένει ιδιαίτερα υψηλό.
Την ίδια ώρα το πρόγραμμα «Σπίτι μου» -Ι και ΙΙ- ναι μεν έδωσε την ευκαιρία σε χιλιάδες νέα νοικοκυριά να αποκτήσουν το πρώτο τους σπίτι με έκπτωση έως και 75% στο επιτόκιο δανείου με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), αλλά από την άλλη πλευρά αύξησε τη ζήτηση ωθώντας σε ανοδική πορεία τις τιμές των ακινήτων, πολλά εκ των οποίων ήταν συν τοις άλλοις παλιά και μη ανακαινισμένα. Με λίγα λόγια, οι τιμές των επιλέξιμων κατοικιών έχουν «φουσκώσει» σε βαθμό που συχνά καθίσταται ασύμφορη ή και αδύνατη η χρηματοδότηση από τα τραπεζικά δάνεια. Βεβαίως, ούτε λόγος να γίνεται για αγορά νεόδμητων, τα οποία είναι απλησίαστα για τα μεσαία εισοδήματα. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η λύση για προσιτή στέγη θα δοθεί με το μπουστάρισμα της προσφοράς ακινήτων.
Για «σοκ προσφοράς» έκανε χαρακτηριστικά λόγο ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, μέσω των μέτρων που θα ανακοινωθούν με στόχο να ανοίξουν κλειστές κατοικίες και να διευρυνθεί η αγορά της μακροχρόνιας μίσθωσης. H ΕΛΣΤΑΤ και η ΠΟΜΙΔΑ υπολογίζουν στα 2 εκατομμύρια τα ακίνητα που παραμένουν κλειστά ή μη αξιοποιήσιμα. Καθώς λοιπόν η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από την προσφορά, οι τιμές ανεβαίνουν.
Για παράδειγμα, ένα ακίνητο που πριν από έναν χρόνο κόστιζε 150.000 ευρώ, σήμερα η τιμή του έχει αυξηθεί κατά 20% και 25% και μπορεί να φτάνει τα 190.000 ευρώ.
Πώς θα ανοίξουν τα κλειστά ακίνητα; Οι αιτίες που ένα ακίνητο παραμένει άδειο είναι πολλές, όπως το υψηλό κόστος ανακαίνισής του σε σχέση με την απόδοσή του ή/και νομικές, φορολογικές, πολεοδομικές και κληρονομικές εκκρεμότητες. Τα μέτρα που εξετάζονται από το οικονομικό επιτελείο για να διατεθούν προς ενοικίαση τα κλειστά σπίτια είναι ελαφρύνσεις στη φορολογία ενοικίων. Στο κάδρο αναμένεται να μπουν και τα ακίνητα του Δημοσίου που βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο της ΕΤΑΔ. Στο πλαίσιο αυτό, εκτός από την επιστροφή ενοικίου που θα ισχύσει από τον Νοέμβριο με ανώτατο όριο τα 800 ευρώ, εξετάζονται φορολογικές ελαφρύνσεις, επέκταση περιορισμών στις βραχυχρόνιες μισθώσεις και αύξηση του ΕΝΦΙΑ στα ακίνητα τραπεζών και εταιρειών που μένουν κλειστά.
Το προφίλ
Πώς σκιαγραφείται, όμως, το προφίλ του δανειολήπτη που είναι στη διαδικασία αγοράς σπιτιού μέσω του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ»;
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία είναι:
1/ 34-37 ετών κατά 13,24%
2/ 31-34 ετών κατά 13,13%
3/ Εγγαμος ή με σύμφωνο συμβίωσης κατά 58,37%, άγαμος κατά 3,42%, ενώ το 7,23% είναι μονογονεϊκές οικογένειες.
4/ Το ετήσιο δηλωθέν εισόδημά του είναι 12.000 έως 24.000 ευρώ κατά 58,14% και 24.000-36.000 ευρώ κατά 29,53%.
5/ Το τραπεζικό δάνειο που έχει εγκριθεί ανέρχεται σε 150.0000 έως 190.000 ευρώ για το 27,98% των δανειοληπτών και σε 90.000 έως 120.000 ευρώ για το 26,51%. Ενδιαφέρον έχει ότι μέσα σε λίγους μήνες από την προηγούμενη καταγραφή στοιχείων αυξήθηκαν τα ποσά των δανείων που αιτούνται οι δανειολήπτες, κάτι που σημαίνει ότι οι τιμές συνερίζουν ακάθεκτες την ανοδική πορεία τους.
6/ Ο μέσος όρος της εμπορικής αξίας του ακινήτου που αγόρασε είναι 164.731 ευρώ, ενώ το έτος κατασκευής των περισσότερων είναι μεταξύ 1980 και 1985.
7/ Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα έχει εγκρίνει 9.341 δάνεια, αξίας 1,1 δισ. ευρώ, δηλαδή το ποσοστό απορρόφησης είναι 58,34%. Ωστόσο, ενώ το ενδιαφέρον διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, η εκταμίευση των δανείων προχωράει με ρυθμούς χελώνας (έχουν εκταμιευτεί περίπου 2.561 δάνεια). Αυτό οφείλεται στο μικρό πλήθος των διαθέσιμων προς πώληση διαμερισμάτων και στις υψηλές τιμές, καθώς η ζήτηση παραμένει υψηλότερη από την προσφορά. Η εκτίμηση της δανειοδότριας τράπεζας για την τιμή ενός ακινήτου είναι συνήθως χαμηλότερη από την πραγματική τιμή, με αποτέλεσμα οι δανειολήπτες να αναγκάζονται να κάνουν χρήση ιδίων κεφαλαίων τα οποία δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν.
8/ Τα περισσότερα δάνεια, όπως είναι εύλογο, αφορούν αγορά ακινήτου στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ειδικότερα στην Αττική, οι περιοχές που προτιμούν ή, καλύτερα, μπορούν να προσεγγίσουν οικονομικά οι δικαιούχοι είναι τα δυτικά προάστια, του Ζωγράφου και ο Βύρωνας. Εκτός από την Αττική και την Κεντρική Μακεδονία , αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό ενδιαφέροντος για αγορά ακινήτων στη Θεσσαλία (εξαιτίας του «Daniel») και στη Θράκη…
Το πακέτο μέτρων
Ας δούμε όμως αναλυτικότερα τι προβλέπει η κυβερνητική παρέμβαση για την άμβλυνση του στεγαστικού προβλήματος.
– «Σπίτι μου ΙΙΙ»: Το νέο πρόγραμμα με το προσωρινό όνομα «Σπίτι μου ΙΙΙ» εξετάζεται να προβλέπει χαλαρότερους όρους όσον αφορά την παλαιότητα των σπιτιών, καθώς και τα εισοδηματικά κριτήρια τα οποία σε κάθε περίπτωση θα εξακολουθούν να αφορούν νέα νοικοκυριά χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων. Σύμφωνα με κύκλους των αρμοδίων υπουργείων, «στόχος των κυβερνητικών παρεμβάσεων είναι η άμβλυνση του στεγαστικού προβλήματος για νέους και ευάλωτες οικογένειες, με τη διεύρυνση της χρηματοδότησης από κοινοτικούς πόρους, οι οποίοι μπορεί να μην προέρχονται πλέον από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά από τα αναθεωρημένα ΕΣΠΑ».
–Κοινωνική αντιπαροχή: στο οπλοστάσιο της κυβέρνησης για προσιτή στέγη θα προστεθεί και η κοινωνική αντιπαροχή προκειμένου να αυξηθεί το οικιστικό απόθεμα ιδίως για τα άτομα με χαμηλό εισόδημα. Οι κυβερνητικές δράσεις για την κοινωνική αντιπαροχή περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας που έχει αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση και αναμένεται να ψηφιστεί τον Σεπτέμβριο.
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, στη νέα Γενική Διεύθυνση Στεγαστικής και Δημογραφικής Πολιτικής του υπουργείου θα μεταβιβαστούν αυτοδίκαια δεκάδες ακίνητα του Δημοσίου προκειμένου να αξιοποιηθούν μέσω του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής για τη δημιουργία 5.000 κατοικιών -σε πρώτη φάση- με κοινωνική, προσιτή μίσθωση μέσω της ανάπτυξης συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα. Το σχέδιο δεν είναι εύκολο να υλοποιηθεί από τη μία μέρα στην άλλη, καθώς προβλέπονται διεθνείς διαγωνισμοί για την επιλογή των αναδόχων, ο πρώτος από τους οποίους θα προκηρυχθεί στο τέλος του έτους. Τα οικόπεδα θα διατίθενται σε ιδιώτες για την κατασκευή́ κατοικιών, με το 30% αυτών να παρέχεται σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Οι κοινωνικές κατοικίες θα διατίθενται με προσιτό μίσθωμα, το ανώτατο όριο του οποίου θα καθορίζει το αρμόδιο υπουργείο, ενώ δίνεται και η δυνατότητα εξαγοράς έπειτα από δέκα χρόνια συνεπούς μίσθωσης (μοντέλο rent to own). Δικαιούχοι αναμένεται να είναι νέοι ηλικίας έως 39 ετών ή νέα ζευγάρια.
Προσώρας λοιπόν ώριμα για αξιοποίηση είναι 10 οικόπεδα (75 στρ.) που διαθέτουν οικοδομικές άδειες και βρίσκονται στην Κηφισιά, στην Παιανία, στη Λάρισα, στην Ξάνθη και στον Βόλο. Ξεχωριστής σημασίας είναι επίσης δύο οικόπεδα του ΕΦΚΑ στην Αργυρούπολη, το πρώην εργοστάσιο «Ανατόλια» στη Νέα Ιωνία και το ιστορικό κτίριο ΥΦΑΝΕΤ στην Τούμπα Θεσσαλονίκης.
Παράλληλα, έχουν εντοπιστεί 98 κατάλληλα οικόπεδα εντός σχεδίου πόλης, συνολικής επιφάνειας 627 στρεμμάτων, εκ των οποίων το 1/3 βρίσκεται στην Αττική.
Μείωση της φορολογίας για ιδιοκτήτες που τα νοικιάζουν
Η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης αποτελεί βασική προτεραιότητα του πακέτου της ΔΕΘ, με μέτρα που απευθύνονται κυρίως σε νέα ζευγάρια και οικογένειες με παιδιά. Εκτός από τη μόνιμη επιστροφή ενοικίου, την κοινωνική αντιπαροχή για φθηνά ενοίκια και το πρόγραμμα «Σπίτι μου III», εξετάζονται η θέσπιση ελαφρύνσεων και κινήτρων σε ιδιοκτήτες.
Στο οικονομικό επιτελείο εξετάζουν εναλλακτικά σενάρια για νέα φορολογικά κίνητρα στους ιδιοκτήτες που θα διαθέσουν κλειστά ακίνητα προς ενοικίαση. Το πιο σημαντικό είναι η μείωση του πρώτου συντελεστή φορολόγησης των ενοικίων (από 15% σε 5% για εισοδήματα έως 5.000 ευρώ) ή, το πιθανότερο ίσως, η δημιουργία νέου ενδιάμεσου κλιμακίου με συντελεστή 25% που θα μετριάσει το απότομο άλμα της φορολογικής επιβάρυνσης από 15% σε 35%. Παγώνουν όμως, όπως όλα δείχνουν, οι εισηγήσεις για αντικίνητρα με «επαύξηση» φόρου σε όσους κρατούν κλειστά διαμερίσματα (ως φόρος αδράνειας που επιβάλλεται και σε άλλες χώρες) προκειμένου να τα δώσουν προς μίσθωση και να αυξηθεί η προσφορά κατοικιών ώστε να πέσουν οι τιμές ενοικίου που έχουν αυξηθεί υπέρμετρα τα τελευταία χρόνια.
Πηγή: protothema.gr