Νέα πρόωρη αποπληρωμή χρέους 5,3 δισ. από την Ελλάδα

Σε μία ακόμη κίνηση πρόωρης αποπληρωμής χρέους αναμένεται να προβεί σήμερα (14/12) η Ελλάδα, συνεχίζοντας έτσι να ενισχύει συστηματικά τη φήμη αξιοπιστίας που είχε απωλέσει η χώρα την προηγούμενη δεκαετία,

Η κίνηση αυτή έχει τόσο συμβολικό και στρατηγικό, όσο και πολλαπλά μετρήσιμο πρακτικό αντίκτυπο στην οικονομία, στις επιχειρήσεις και στα δάνειά τους, αλλά και σε όλους τους φορολογογούμενους πολίτες. Κυρίως όμως, είναι μια κίνηση που απαλλάσσει από βάρη το μέλλον και απελευθερώνει δυνάμεις της επόμενης γενιάς, χωρίς μάλιστα να επιβαρύνει το «παρόν» αυτής της γενιάς.

Η κίνηση

Το Ελληνικό Δημόσιο προχωρά σε πρόωρη αποπληρωμή 5,3 δισεκατομμυρίων ευρώ δανείων GLF (Greek Loan Facility – Ελληνική Δανειακή Διευκόλυνση), τα οποία προέρχονται από την εποχή του πρώτου μνημονίου και είχαν λήξη μετά το 2031.

Τα άμεσα και μεσοπρόθεσμα οφέλη για τη χώρα είναι:

Ταχύτερη μείωση δημοσίου χρέους: για πρώτη φορά μετά το 2011, το χρέος της χώρας ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να πέσει κάτω από το 140%. Και αναμένεται να πέσει κάτω από το 120% του ΑΕΠ μέχρι το 2029, ταχύτερα από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο, με αποτέλεσμα το 2026 η Ελλάδα να πάψει να είναι η πιο χρεωμένη χώρας της Ευρώπης, παραδίδοντας τα σκήπτρα της στην Ιταλία.

Εμπιστοσύνη στις αγορές: η αξιοπιστία του Ελληνικού Δημοσίου, εξηγεί τη μείωση του κόστους δανεισμού σε πρωτοφανή επίπεδα. Το επιτόκιο που δανείζεται η Ελλάδα για δεκαετία, είναι χαμηλότερο από τη Γαλλία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμη και τις ΗΠΑ. Προσοχή: δεν είναι το χαμηλότερο όλων των εποχών σε απόλυτο ύψος (3,5% σήμερα) αλλά στις αντίξοες εποχές διεθνώς είναι συγκριτικά καλύτερο (!) από τέτοιες χώρες, ενώ διαχρονικά υπολογιζόταν πάντα πόσο «χειρότερο» είναι, σε διαφορά επιτοκίου (“spread”).

Διατήρηση αποθεμάτων: Όλες οι πληρωμές χρηματοδοτούνται από το «μαξιλάρι» διαθεσίμων, το οποίο, και μετά τις αποπληρωμές σήμερα, αναμένεται η χρονιά να κλείσει με πάνω από 35 δισεκατομμύρια ευρώ στο «ταμείο» του 2025.

Οικονομικό όφελος για χώρα και πολίτες

Μια τέτοια επιτυχία φαντάζει απίστευτη ακόμα και για τους ειδικούς. Και για όσους δεν κατανοούν πώς και τι συμβαίνει όμως, δημιουργούνται δύο βασικές απορίες: αν έχει οφέλη τελικά ο Έλληνας πολίτης από τις αποπληρωμές και γιατί, αφού έχει τόσα λεφτά το «ταμείο», δεν δίνονται και δεν γίνονται άλλες παροχές.

Προϋπολογισμός και, κατ’ επέκταση, οι Έλληνες φορολογούμενοι απαλλάσσονται άμεσα από ένα βάρος 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ σε τόκους, ποσό που θα έπρεπε να καταβληθεί από το 2026 και μετά, έως και το 2041 (8-16 έτη ή μεσοσταθμικά σε βάθος 12ετίας). Μαζί με άλλες προπληρωμές που έχουν γίνει στα τελευταία 4 χρόνια, η χώρα ελαφρύνθηκε ήδη συνολικά 3,5 δισ. ετησίως από τόκους -και έπεται συνέχεια στα επόμενα χρόνια!

Τι λένε;

Η χώρα γλιτώνει μεν 1,6 δισ. τόκους, αλλά αυτό είναι η ονομαστική αξία των τόκων αυτών. Δεδομένου ότι οι πληρωμές τόκων θα γίνονταν κάθε χρόνο στο μέλλον (ως το 2041) λένε -και σωστά- πως το μελλοντικό «πραγματικό» όφελος από τη νέα πρόωρη αποπληρωμή δεν θα είναι ίδιο όπως μετριέται σε ονομαστικούς όρους σήμερα, αλλά πρέπει να αποτιμάται σε «πραγματική παρούσα αξία», υπονοώντας πως θα ήταν μικρότερο από την ονομαστική αξία σήμερα.

Με την ίδια οπτική, απολογιστικά στο παρελθόν (και όχι προϋπολογιστικά στο μέλλον) η χώρα πλήρωσε και επιβαρύνθηκε ήδη 1,8 δισ. ευρώ σε τόκους, επειδή δεν προεξοφλούσε τα δάνεια αυτά μέχρι σήμερα. Τι πραγματική παρούσα αξία θα είχαν πριν 5-7 χρόνια, επιβαρύνσεις, τόκοι και κόστη ονομαστικής αξίας 1,8 δισ. σήμερα για τα δάνεια αυτά;

2. Γιατί στο χρέος και όχι παροχές

Ένα άλλο πλεονέκτημα της πρόωρης αποπληρωμής είναι ότι δεν επιβαρύνει τον Κρατικό Προϋπολογισμό!

Αυτό είναι μια πρώτη απάντηση στην ερώτηση άγνοιας που εκφράζεται συχνά, γιατί τα διαθέσιμα αυτά δισεκατομμύρια (είτε τα 5,29 δισ. που θα δοθούν εφέτος ή και τα 29 δισ. που αθροιστικά δόθηκαν την τελευταία τετραετία) να δίνονται για να αποπληρωθούν πρόωρα χρέη προς τους δανειστές, αντί να κατευθύνονται σε παροχές, αυξήσεις μισθών ή επιδομάτων κλπ.

Αντιθέτως, μάλιστα, επειδή αυτά τα λεφτά «όντως υπάρχουν», αυτό επιτρέπει σε αυτή τη γενιά να έχει το «κέρδος» να μπορεί να μειώσει επιπλέον δημόσιο χρέος, χωρίς να επιβαρυνθεί και με άλλα νέα μέτρα λιτότητας!

Ωστόσο σε πολλούς «ανοίγουν την όρεξη» και προκαλούν εύλογο ενδιαφέρον, γιατί να μη γίνουν παροχές σήμερα «εδώ και τώρα»!

Αυτό αποκλείεται ή, αν γίνει, θα γίνει με νέα λιτότητα, για πολλούς λόγους, εκ των οποίων δύο τουλάχιστον είναι οι βασικότεροι και πιο κατανοητοί:

α. τα 5,3 δισ. δεν βγαίνουν από τον προϋπολογισμό, αλλά «κοιμούνται» σε ένα μαξιλάρι ρευστότητας που δεν χρειάζεται η χώρα!

Όπως αναφέρει και η σχετική ανακοίνωση του ESM/EFSF, η πρόωρη πληρωμή στις 15 Δεκεμβρίου προς τα κράτη που δάνεισαν την Ελλάδα το 2010 θα γίνει με χρήματα από τον ειδικό λογαριασμό όπου φυλάσσεται το αποθεματικό των «ρευστών» (ταμειακών) διαθεσίμων του Δημοσίου.

Για όσους δεν το θυμούνται, ο λογαριασμός αυτός δημιουργήθηκε προς το τέλος του 3ου Μνημονίου και ουσιαστικά ισοδυναμούσε με «4ο Μνημόνιο», αλλά με «τα λεφτά μπροστά» και όχι σε τριμηνιαίες δόσεις, με τον όρο να μην «ξηλωθούν» τα μνημονιακά μέτρα και να μην αναλωθούν τα λεφτά αυτά για τουλάχιστον 4 χρόνια ακόμα.

Ο ειδικός λογαριασμός αυτός -ή «μαξιλαράκι»- έχει μοναδικό σκοπό τη διαχείριση και πληρωμή δημοσίου χρέους, όχι άλλες παροχές. Από τον λογαριασμό αυτόν «βγήκαν» 29 δισ. ως τώρα για πρόωρες αποπληρωμές, αλλά το 2025 θα κλείσει με αποθεματικό – ρεκόρ που θα ξεπερνά τα 35 δισ. ευρώ, όπως εκτιμούν στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

β. ο άλλος λόγος κρύβεται στη στοιχειώδη διάκριση μεταξύ χρηματοοικονομικών και δημοσιονομικών συναλλαγών, σύμφωνα με τους κανόνες της Eurostat και του Συμφώνου Σταθερότητος.

Κοινώς, η σύγκριση μεταξύ αποπληρωμής χρέους και άλλων κρατικών δαπανών δεν ευσταθεί και δεν προσφέρεται προς συζήτηση, καθώς πρόκειται για εντελώς διακριτές κατηγορίες που δεν υποκαθιστούν η μία την άλλη.

Με βάση τους πανευρωπαϊκούς κανόνες, κάθε αποπληρωμή χρέους αποτελεί χρηματοοικονομική (ταμειακή) συναλλαγή: δεν προσμετράται στο πρωτογενές πλεόνασμα, ούτε στο συνολικό έλλειμμα, ούτε στους στόχους δαπανών. Ειδικά η κάθε πρόωρη αποπληρωμή, είναι «μιας χρήσεως», θα γινόταν ούτως ή άλλως σε καθορισμένη ημερομηνία στο μέλλον. Ωστόσο και άμεσο αποτέλεσμα παράγει (ισόποση μείωση του χρέους), αλλά ταυτόχρονα μειώνει και δαπάνες για τόκους μελλοντικά.

Το ακριβώς αντίθετο ισχύει για άλλες κρατικές δαπάνες (παροχές, μισθοί, συντάξεις κλπ): αυτές αποτελούν δημοσιονομικές πράξεις και συναλλαγές, μειώνουν το πλεόνασμα, αυξάνουν το έλλειμμα, είναι επαναλαμβανόμενα, παράγουν μόνιμα αποτελέσματα και προσμετρώνται στο ετήσιο όριο («κόφτη») αύξησης δαπανών που ισχύει πανευρωπαϊκά, καθώς επιβαρύνουν στο διηνεκές το έλλειμμα και το χρέος, δημιουργώντας μελλοντικά ανάγκες για νέα δάνεια και νέες δαπάνες για τόκους.

Συνεπώς, από άγνοια ή σκοπιμότητα, στη σύγκριση πολλοί μπλέκουν «μήλα με πορτοκάλια».

Στην πραγματικότητα, είναι αδύνατο και απαγορεύεται τα κεφάλαια από τον ειδικό λογαριασμό να πάνε για δημοσιονομικές δαπάνες του κράτους. Αν γινόταν αυτό, θα έμπαινε αυτόματα «κόφτης» από τις Βρυξέλλες.

Ωστόσο, όπως τονίζουν αρμόδια στελέχη στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, η αξιοποίησή τους για πρόωρη αποπληρωμή όχι μόνο μειώνει δραστικά το χρέος, αλλά εξοικονομεί μελλοντικούς πόρους από τόκους, οι οποίοι δίνουν «ανάσα» στον Προϋπολογισμό οι οποίες, στη συνέχεια, μπορούν να χρηματοδοτήσουν βιώσιμες πολιτικές για τις επόμενες γενιές.

Πηγή: newmoney.gr