Επιστολική ψήφος και τρεις βουλευτές για τους ομογενείς στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών

Επιστολική ψήφο αποκλειστικά για τους Ελληνες του εξωτερικού και νέα τριεδρική εκλογική Περιφέρεια Απόδημων με αντίστοιχο περιορισμό των βουλευτών Επικρατείας σχεδιάζει το υπουργείο Εσωτερικών για την ουσιαστική διευκόλυνση συμμετοχής στις επόμενες εθνικές εκλογές των χιλιάδων εκλογέων που ζουν και εργάζονται εκτός χώρας.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», ο κ. Θοδωρής Λιβάνιος εντός του πρώτου εξαμήνου του 2026 αναμένεται να φέρει στη Βουλή συνολική τροποποίηση του πλαισίου για τον τρόπο συμμετοχής στις εθνικές αναμετρήσεις των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού με κατάργηση των εκλογικών κέντρων και συμμετοχή στη διαδικασία αποκλειστικά από το σπίτι τους με επιστολή, όπως ακριβώς ίσχυσε και στις τελευταίες ευρωεκλογές.

Δώδεκα στο Επικρατείας

Επιπρόσθετη κρίσιμη αλλαγή που θα εισαγάγει προς ψήφιση ο υπουργός Εσωτερικών είναι η δημιουργία μιας ξεχωριστής εκλογικής Περιφέρειας Εξωτερικού από την οποία θα εκλέγονται τρεις βουλευτές. Παράλληλα, οι εκλόγιμες έδρες του ψηφοδελτίου Επικρατείας θα επανέλθουν στις 12, από 15 που ήταν στις τελευταίες εκλογές. Τα κόμματα θα καταρτίζουν ψηφοδέλτια Περιφέρειας Εξωτερικού με έως πέντε υποψηφίους.

Αντίστοιχα οι εκλογείς εξωτερικού θα μπορούν να σταυρώσουν έναν υποψήφιο. Τελική απόφαση, ωστόσο, δεν έχει ληφθεί επί του συγκεκριμένου, καθώς στις σκέψεις της ηγεσίας του υπουργείου εξακολουθεί να βρίσκεται το σύστημα λίστας. Βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι οι ψήφοι εξωτερικού θα ενσωματώνονται και θα συνδιαμορφώνουν το συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα. Εμπειροι εκλογολόγοι εκτιμούν ότι εφόσον τελικά ψηφιστεί και ισχύει το συγκεκριμένο πλαίσιο, η κατανομή των εδρών θα γίνει στα τρία πρώτα κόμματα.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η έγκριση της διάταξης για την εισαγωγή της επιστολικής ψήφου αποκλειστικά για τους απόδημους Ελληνες απαιτεί πλειοψηφία τουλάχιστον 200 βουλευτών, σε διαφορετική περίπτωση απορρίπτεται. Πάντως, η αρχική κυβερνητική πρωτοβουλία του 2019 που έδωσε για πρώτη φορά τη δυνατότητα στους εκλογείς εξωτερικού να μετέχουν από τον μόνιμο τόπο κατοικίας τους έτυχε σχεδόν διακομματικής συμφωνίας συγκεντρώνοντας 288 ψήφους.

200 βουλευτές

Το 2024 η κυβέρνηση επιχείρησε να κάνει το δεύτερο βήμα εισάγοντας τη δυνατότητα επιστολικής ψήφου. Ωστόσο, η αντιπολίτευση δεν στήριξε τη σχετική τροπολογία υποστηρίζοντας ότι εισήχθη αιφνιδιαστικά και χωρίς διαβούλευση. Με δεδομένο, όμως, ότι το ΠΑΣΟΚ επί της αρχής δεν διαφωνεί με την ουσία της ρύθμισης είναι πιθανό, εφόσον βέβαια τηρηθούν οι προϋποθέσεις που θέτει, να υπερψηφίσει. Να σημειωθεί ότι οι κοινοβουλευτικές ομάδες της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ αθροίζουν 189 βουλευτές και φέρνουν πολύ κοντά τον στόχο των 200.

Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση και το υπουργείο Εσωτερικών χαρακτηρίζουν κρίσιμη την τροποποίηση του ισχύοντος πλαισίου σε ό,τι έχει να κάνει με την απαραίτητη φυσική παρουσία των αποδήμων στα εκλογικά κέντρα. Η εφαρμογή του συγκεκριμένου μοντέλου στις αναμετρήσεις του 2023 ανέδειξε αρκετές «αρρυθμίες», καθώς πολλοί ψηφοφόροι κλήθηκαν να ψηφίσουν σε εκλογικά κέντρα που βρίσκονταν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πόλη τους. Οι αντικειμενικές δυσκολίες οδήγησαν τελικά σε περιορισμένη συμμετοχή. Στους σχετικούς καταλόγους εγγράφηκαν 25.610 ψηφοφόροι, ενώ στην κάλπη πήγαν μόλις οι 17.365. Αντίστοιχα, στις ευρωεκλογές του 2024, όπου επιτράπηκε η επιστολική ψήφος, οι εκλογείς διπλασιάστηκαν σε 50.204 και οι συμμετέχοντες σε 36.645, ανεβάζοντας τη συμμετοχή στο 73% όταν εντός της επικράτειας περιορίστηκε στο 41%.

Περιφέρεια εξωτερικού

Οπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Εσωτερικών, η επιστολική ψήφος δεν προσθέτει απλώς μια εναλλακτική τεχνική δυνατότητα, αλλά αίρει στην πράξη το βασικό εμπόδιο που κρατά μακριά από την κάλπη δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες πολίτες του εξωτερικού. Οι ίδιες πηγές προσθέτουν ότι ακόμα πιο κρίσιμη είναι η δημιουργία ξεχωριστής εκλογικής περιφέρειας εξωτερικού με τρεις έδρες, καθώς η επιλογή αυτή μετακινεί τη συζήτηση από το «πώς ψηφίζουν οι απόδημοι» στο «πώς εκπροσωπούνται». Μέχρι σήμερα, οι ψήφοι των Ελλήνων του εξωτερικού ενσωματώνονταν στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα χωρίς διακριτή κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Η σύσταση Περιφέρειας Εξωτερικού σηματοδοτεί ότι ο απόδημος Ελληνισμός αναγνωρίζεται πλέον όχι μόνο ως εκλογικό σώμα, αλλά και ως πολιτική οντότητα με δική της φωνή στο Κοινοβούλιο.

Οι τρεις έδρες, αν και περιορισμένες αριθμητικά, έχουν υψηλό συμβολισμό. Υποδηλώνουν την πρόθεση να θεσμοθετηθεί ένας σταθερός δίαυλος εκπροσώπησης των ζητημάτων που απασχολούν τους Ελληνες της Διασποράς: από τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση έως τη σχέση με το ελληνικό κράτος και την πολιτισμική σύνδεση με την πατρίδα.

Πηγή: protothema.gr