Είδος προς εξαφάνιση ο μικρομεσαίος έμπορος με ιδιόκτητο κατάστημα – Οι αιτίες

Σημαντική υποχώρηση των ιδιόκτητων επαγγελματικών ακινήτων καταγράφηκε το 2024, απόρροια, σε μεγάλο βαθμό, των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου στην Ελλάδα λόγω του αυξημένου κόστους αγοράς και των ισχυρών οικονομικών πιέσεων που δέχονται. Πιο συγκεκριμένα, την περσινή χρονιά τα ιδιόκτητα επαγγελματικά ακίνητα υποχώρησαν στο 26% έναντι 36% το 2023, που αποτελεί το χαμηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από το 2016, οπότε και εξετάζει το σχετικό στοιχείο το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών (ΙΝΕΜΥ) της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ). 

Στον αντίποδα, το ποσοστό των επιχειρήσεων που νοικιάζουν τον επαγγελματικό τους χώρο αυξήθηκε στο 71%, σημειώνοντας τα υψηλότερα νούμερα των τελευταίων εννέα ετών. Η κατηγορία των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν μικτό καθεστώς (ένα μέρος ιδιόκτητο και ένα μέρος μισθωμένο) παραμένει σταθερά σε πολύ χαμηλά επίπεδα, επιβεβαιώνοντας την κυριαρχία των δύο τάσεων (ή ιδιόκτητο ή μισθωμένο) στον κλάδο.

Τα παραπάνω ευρήματα περιλαμβάνονται στην “Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου 2024” του ΙΝΕΜΥ – ΕΣΕΕ και παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη στο κέντρο της Αθήνας. “Αυτό που εμείς εκτιμούμε είναι ότι έχει επιβραδυνθεί, αν όχι έχει αρχίσει να εξαλείφεται εντελώς, η προοπτική της διαδοχής, όπου ο προηγούμενος ιδιοκτήτης έδινε στο παιδί του ή σε κάποιο άλλο νεότερο μέλος της οικογένειας το κατάστημα. Τώρα, το διαθέτει στην αγορά με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ποσοστό των μισθωμένων καταστημάτων και όχι αυτά που είναι ιδιόκτητα”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μανόλης Μανιούδης, Συντονιστής Τμήματος Οικονομικής Ανάπτυξης Ινστιτούτου ΕΣΕΕ.

Καθοριστικό ρόλο στη συρρίκνωση του αριθμού των ιδιόκτητων καταστημάτων, όπως συμπλήρωσε ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης, φαίνεται πως έχουν διαδραματίσει οι συνταξιοδοτήσεις των μικρομεσαίων εμπόρων, σε συνδυασμό με τη δραστική μείωση των αυτοαπασχολούμενων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. “Στις πολύ μικρές επιχειρήσεις, ο έμπορος ήταν πολλές φορές και ιδιοκτήτης και αγόραζε το κατάστημα. Τώρα αυτό έχει αλλάξει, καθώς οι μεγάλες αλυσίδες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο βλέπουν το λιανεμπόριο ως μια από τις μορφές ανάπτυξης τους και έτσι δεν επενδύουν στα ακίνητα”, δήλωσε ο κ. Καφούνης.

Σε μια άλλη ανάγνωση, πάντως, τα στοιχεία για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των επαγγελματικών ακινήτων στο λιανικό εμπόριο για το 2024 υποδεικνύουν, διαχρονικά, την υπεροχή των μισθωμένων ακινήτων έναντι της ιδιόκτητης επαγγελματικής στέγης. Τα στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης Ελληνικού Εμπορίου παρουσιάζουν τη μεταβολή του μέσου μηνιαίου μισθώματος για το πρώτο εξάμηνο του 2024, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023, ανά γεωγραφική περιοχή.

Τα μισθώματα στην Αττική φαίνεται να διαγράφουν πτωτική τροχιά, ενώ αντίθετα οι τιμές στα μισθώματα στη Βόρεια Ελλάδα, στα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη, έχουν πάρει την ανιούσα. Πιο συγκεκριμένα, στην Αττική, το μέσο μίσθωμα μειώθηκε από 938 ευρώ το α’ εξάμηνο του 2023 σε 911 ευρώ το αντίστοιχο διάστημα το 2024, καταγράφοντας ποσοστιαία μεταβολή της τάξης του -2,8%. Αντίθετη είναι η εικόνα στη Βόρεια Ελλάδα, όπου υπήρξε αισθητή αύξηση, με το μίσθωμα να διαμορφώνεται στα 761 ευρώ το 2024, από 682 ευρώ το 2023.

Στην Κεντρική Ελλάδα, το μέσο μίσθωμα κινήθηκε σε σταθερή πορεία με οριακά αυξητική τάση, καθώς ανήλθε από 701 ευρώ το 2023 σε 714 ευρώ το 2024. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στα Νησιά Αιγαίου και την Κρήτη, όπου το μέσο μίσθωμα ανήλθε σε 829 ευρώ το 2024, από 714 ευρώ το 2023. Το στοιχείο αυτό αναδεικνύει την “πίεση” της τουριστικής δραστηριότητας στις τιμές των επαγγελματικών στεγών στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς.

Συνολικά, τα δεδομένα αποτυπώνουν την ανοδική τάση των ενοικίων στις περισσότερες περιοχές, ειδικά στα νησιά, με την περίπτωση της Αττικής να έχει ενδεχομένως σταθεροποιηθεί διαγράφοντας μια πτωτική τάση.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία όσον αφορά στη συσχέτιση μεταξύ των ετών λειτουργίας μιας επιχείρησης και του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του ακινήτου όπου στεγάζεται, δύο μεταβλητές οι οποίες είναι μεταξύ τους αλληλεξαρτώμενες. Σύμφωνα με την έρευνα, οι επιχειρήσεις που στεγάζονται σε ιδιόκτητο ακίνητο συγκεντρώνονται κυρίως στην κατηγορία των 11- 20 ετών λειτουργίας, με ποσοστό 31,3%, ενώ το 27,9% ανήκει στην κατηγορία των 21-30 ετών. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν μικτό καθεστώς (ένα μέρος μισθωμένο, ένα μέρος ιδιόκτητο) εμφανίζουν το υψηλότερο ποσοστό τους στην κατηγορία των 21-30 ετών (48,7%).

Η μικρή εκπροσώπηση επιχειρήσεων με ιδιόκτητο ακίνητο στην κατηγορία έως 10 έτη (12,8%), δείχνει ότι οι νεοσύστατες επιχειρήσεις βασίζονται κυρίως σε ενοικιαζόμενους χώρους. Αντίθετα, η κατανομή των επιχειρήσεων που στεγάζονται αποκλειστικά σε μισθωμένα ακίνητα είναι περισσότερο ομοιόμορφη, καλύπτοντας όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, γεγονός που καταδεικνύει την υψηλή εξάρτηση του κλάδου από τη μίσθωση επαγγελματικών χώρων.

Πηγή: capital.gr