Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Δέκα δράσεις για να περιοριστεί το κενό ΦΠΑ και να αυξηθούν τα έσοδα που εισπράττει το κράτος, ώστε να διοχετευτούν σε μέτρα ενίσχυσης των πολιτών, επιστρατεύει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Στόχος είναι το κενό στον ΦΠΑ να φτάσει στον μέσο όρο της Ε.Ε., που σήμερα είναι 9%, έως το 2026-2027 και στο 5% το 2029. Το κενό ΦΠΑ, δηλαδή η διαφορά μεταξύ των θεωρητικά προσδοκώμενων εσόδων ΦΠΑ υπό πλήρη συμμόρφωση από τα πραγματικά έσοδα του φόρου, έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια, αφού από 23% το 2018 περιορίστηκε στο 17,8% το 2021, ενώ επιδίωξη είναι φέτος να διαμορφωθεί κάτω από 13,7%.
Σύμφωνα με τον διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργο Πιτσιλή, το myDATA, μέσω του οποίου σε τέσσερα χρόνια έχουν δηλωθεί συναλλαγές αξίας 3,5 τρισεκατομμυρίων ευρώ από σχεδόν όλες τις επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Ελλάδα, η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, η υποχρεωτική ψηφιακή τιμολόγηση, η ψηφιοποίηση των δελτίων αποστολής, ώστε να παρακολουθείται οτιδήποτε μεταφέρεται εντός της ελληνικής επικράτειας, η προσυμπλήρωση των δηλώσεων ΦΠΑ, “έχουν βοηθήσει να μειώσουμε δραστικά το κενό ΦΠΑ, από σχεδόν 30% το 2017, στο 13,7%. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι η εφαρμογή μιας στρατηγικής “συμμόρφωσης εξ αρχής” (compliance by design), που μας παρέχει εργαλεία προληπτικής συμμόρφωσης, προβλεπτικής ανάλυσης και πιο στοχευμένων ελέγχων”.
Οι δράσεις
Η αντιμετώπιση του φαινομένου των λεγόμενων “εξαφανισμένων εμπόρων” και οι υπόλοιπες δράσεις αποδεικνύουν, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, την αποτελεσματικότητα των μέτρων που εφαρμόζει η ΑΑΔΕ και της στρατηγικής που έχει σχεδιαστεί. Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, η πλήρης ψηφιοποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών, η κεντρικοποίηση των υπηρεσιών και η στοχευμένη διενέργεια ελέγχων έχουν βελτιώσει την αποδοτικότητα της φορολογικής διοίκησης, περιορίζοντας τη μη δηλωθείσα φορολογητέα ύλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις 4 χώρες με το χαμηλότερο κενό ΦΠΑ από “εξαφανισμένους εμπόρους”, με αυτό να κυμαίνεται στο 1% με 2%. Ο “εξαφανισμένος έμπορος” (missing trader) είναι έμπορος εγγεγραμμένος για σκοπούς ΦΠΑ, που αποκτά δολίως ή ισχυρίζεται ότι αποκτά αγαθά ή /και υπηρεσίες χωρίς ΦΠΑ από άλλο κράτος-μέλος και προμηθεύει αυτά τα αγαθά ή/και υπηρεσίες με ΦΠΑ εντός του ίδιου κράτους-μέλους, αλλά δεν υποβάλλει δηλώσεις ΦΠΑ ή υποβάλλει μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ, επομένως δεν αποδίδει τον εισπραχθέντα ΦΠΑ στην εθνική φορολογική διοίκηση.
Οι δέκα δράσεις που ενεργοποιεί η φορολογική διοίκηση εντός του 2025 για τον περιορισμό του κενού ΦΠΑ είναι:
1. Διενέργεια τουλάχιστον 155 υποθέσεων έρευνας, οι οποίες αφορούν απάτη στον ΦΠΑ ενδοκοινοτικών συναλλαγών.
2. Υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ των ενεργών υπόχρεων σε ποσοστό τουλάχιστον 98%, κατόπιν και δράσεων της ΔΦΣ (Διεύθυνσης Φορολογικής Συμμόρφωσης).
3. Διασταύρωση για τον εντοπισμό φορολογούμενων που υπέβαλαν μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ έτους 2024 ενώ είχαν δραστηριότητα, μέχρι τις 31/12/2025.
4. Εντοπισμός αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης από τη διενέργεια ερευνών φοροδιαφυγής (πλην των ερευνών απάτης στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ), άνω των 500 εκατ. ευρώ.
5. Εντοπισμός διαφυγόντων εσόδων και προστίμων άνω των 200 εκατ. ευρώ από τη διενέργεια ερευνών φοροδιαφυγής (πλην των ερευνών απάτης στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ).
6. Εντοπισμός παραβατικότητας τουλάχιστον στο 70% των διενεργηθεισών υποθέσεων έρευνας, οι οποίες αφορούν απάτη στον ΦΠΑ.
7. Απενεργοποίηση τουλάχιστον 115 ΑΦΜ “εξαφανισμένων εμπόρων” (φυσικών προσώπων, εταιρειών).
8. “Αυτοματοποίηση της έκδοσης πράξεων επιβολής προστίμου κατά την υποβολή δηλώσεων α) ΦΠΑ / Παρακρατούμενοι / ΝΠ, β) Ε1” μέχρι τις 30/6/2025.
9. Έλεγχος των μηνιαίων αναφορών (διακύμανση εσόδων, ΦΠΑ, στοχοθεσίας, προόδου έργων) εντός τριών εργάσιμων ημερών από την υποβολή τους.
10. Ανάλυση και κατάρτιση μηνιαίας αναφοράς απόδοσης κλάδων ως προς τον ΦΠΑ και υποβολή για έγκριση στο ΑΤΥΕ της ΓΔΣΣ μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από τον μήνα αναφοράς (εφόσον υπάρχουν έγκαιρα τα σχετικά στοιχεία).
Αυξάνονται οι εισπράξεις ΦΠΑ
Στη μείωση του κενού ΦΠΑ έχουν συντελέσει οι ψηφιακές συναλλαγές, ενώ κλειδί είναι οι έλεγχοι και οι συνεχείς διασταυρώσεις στις οποίες προχωρά ο ελεγκτικός μηχανισμός, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών. Η μείωση της παραοικονομίας συνοδεύεται συνήθως από αύξηση των φορολογικών εσόδων του κράτους. Αυτό ακριβώς παρατηρείται στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Το 2024 οι εισπράξεις ΦΠΑ έφτασαν τα 25,56 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Πρόκειται για ποσό υψηλότερο από τους επικαιροποιημένους και προς τα πάνω αναθεωρημένους στόχους του Προϋπολογισμού του 2025, αλλά και από όλες τις προηγούμενες χρονιές, που ανοίγει τον δρόμο για νέα μέτρα από την ερχόμενη τριετία, τα οποία αναμένεται να ανακοινωθούν από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο.
Η αύξηση των εσόδων του ΦΠΑ του 2024, που ποσοτικά φτάνει τα 2,1 δισ. ευρώ ή σε ποσοστό το 9,3% σε σχέση με το 2023, οφείλεται εν μέρει στον πληθωρισμό και στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, αλλά αποδίδεται από το οικονομικό επιτελείο σε σημαντικό βαθμό και στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με την εφαρμογή μέτρων όπως η επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, τα ψηφιακά τιμολόγια κ.λπ.
Επιβεβαίωση από Κομισιόν
Συρρίκνωση των διαφυγόντων εσόδων από τον ΦΠΑ κατά 3,8 μονάδες, που αποτελεί την τέταρτη καλύτερη επίδοση ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πέτυχε η Ελλάδα μεταξύ 2021 και 2022, σε μια πρώτη ένδειξη ότι τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής αποφέρουν αποτελέσματα. Σύμφωνα με τη νεότερη ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το αποκαλούμενο “κενό ΦΠΑ” περιορίστηκε κατά 250 εκατομμύρια ευρώ, με αποτέλεσμα να μειωθεί το 2022 στα 2,96 δισεκατομμύρια ευρώ. Μολονότι η χώρα μας εξακολουθεί να απέχει από τον μέσο όρο της Ε.Ε., ευρισκόμενη το 2022 στην 23η θέση, έχει βελτιώσει δραστικά το ποσοστό συμμόρφωσής της από το 2019. Τότε τα απολεσθέντα έσοδα από τον έμμεσο φόρο ισοδυναμούσαν με το 24% του ΑΕΠ, ενώ το 2022 το ποσοστό υπολογίζεται ότι είχε μειωθεί κατά περισσότερες από 10 μονάδες, στο 13,7%.