Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Απολογισμό της δραστηριότητας και του προγραμματισμού της νέας διοίκησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου (ΑΜΗ) από τον Απρίλιο 2023 έως σήμερα, δημοσιοποιεί το ΔΣ του ΑΜΗ, απαντώντας στην ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), σχετικά με την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα πέντε μουσεία, τα οποία μετετράπησαν από δημόσιες υπηρεσίες σε ΝΠΔΔ με τον νόμο 5021/2023.
Όπως σημειώνει ο πρόεδρος του ΔΣ του ΑΜΗ Ιωακείμ Γρυσπολάκης, ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, στην ανακοίνωση:
«Στη χθεσινή (σ.σ. 18/2) ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, σχετικά με την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα πέντε μουσεία, τα οποία μετετράπησαν από δημόσιες υπηρεσίες σε ΝΠΔΔ με τον νόμο 5021/2023, διαβάσαμε ότι «Τα Μουσεία λειτουργούν ακόμη με κλειστές αίθουσες», «Τα πωλητήρια των Μουσείων παραμένουν όλα κλειστά από 1/11/2024», «υπάρχει ανυπαρξία εκθεσιακής πολιτικής», «υπάρχει πολλαπλασιασμός δαπανών και θέσεων ευθύνης» και «παρατηρείται οικονομική δυσλειτουργία και δαιδαλώδεις διοικητικές διαδικασίες μέσω της πολύπλοκης ιεραρχίας οδηγούν στην κακοδιαχείριση και τη δυσπραγία».
Θεωρούμε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να δημοσιοποιήσουμε έναν απολογισμό της δραστηριότητας και του προγραμματισμού της νέας διοίκησης του μουσείου από τον Απρίλιο 2023 έως σήμερα”, σημειώνει ο πρόεδρος του ΔΣ του ΑΜΗ, τονίζοντας ότι το μουσείο όχι μόνο δεν «υποφέρει από την μετατροπή του σε ΝΠΔΔ τον Φεβρουάριο 2023», όπως αναφέρει η ανακοίνωση του ΣΕΑ”, αλλά “η μετατροπή του σε αυτοδιοικούμενο ΝΠΔΔ έδωσε την ευκαιρία στη νέα διοίκησή του να προγραμματίσει μία σειρά επεμβάσεων και πρωτοβουλιών για την βελτίωση των υποδομών του και των εκθεσιακών χώρων του, αλλά και την εξωστρέφεια του μουσείου.
Προ της εφαρμογής του νόμου 5021/2023, περίπου διακόσια μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι ανέμεναν να πάρουν προτεραιότητα για την επίλυση των προβλημάτων τους με την παρέμβαση των αντίστοιχων γενικών διευθύνσεων του Υπουργείου Πολιτισμού. Μετά την εφαρμογή του νόμου 5021/2023 κάθε ένα από τα πέντε μουσεία είναι αυτοδιοικούμενο και επιλύει αυτοτελώς τα προβλήματά του. Ενδεικτικό της αποδοτικότητας του αυτοδιοίκητου του μουσείου μας είναι, μεταξύ άλλων, η αύξηση της επισκεψιμότητας από το 2023 έως τον Οκτώβριο 2024 (στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ) κατά 32,5%.
Όπως έχω τονίσει και στην Υπουργό Πολιτισμού κα Λίνα Μενδώνη, μόνη λύση, για την αποφυγή αυτής της χρονοβόρας γραφειοκρατίας για την πρόσληψη προσωπικού και την αποφυγή καθυστερήσεων και δυσλειτουργιών, είναι η διαγραφή του ΑΜΗ από τα μητρώα της Γενικής Κυβέρνησης, προκειμένου αυτό να αποφασίζει προσλήψεις του απαραίτητου προσωπικού με σύμβαση ΙΔΟΧ μέσω του ΑΣΕΠ, σύμφωνα με τις ανάγκες του και τις δυνατότητές του.
Αυτό ήδη συμβαίνει με το Μουσείο Ακροπόλεως. Σημειωτέον, ότι το ΑΜΗ είναι το δεύτερο μουσείο της χώρας σε επισκεψιμότητα, μετά το Μουσείο της Ακροπόλεως με τρίτο το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, και τα έσοδά του αρκούν για την πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού, για την αναπτυξιακή πολιτική του και την εξωστρέφεια που ήδη επιδεικνύει».
Η ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και η αναφορά στο Μουσείο Ηρακλείου
«Είναι κοινή διαπίστωση ότι τα πέντε μεγάλα μουσεία της χώρας που μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ με τον Ν. 5021/2023 παρακμάζουν με ευθύνη των απευθείας διορισμένων διοικήσεών τους από την Υπουργό Πολιτισμού, όπως αναφέρεται σε χθεσινή ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Εδώ και δύο χρόνια έχουν επισημανθεί πολλές φορές οι τεράστιες δυσχέρειες στη λειτουργία των μουσείων από την αλλαγή του νομικού καθεστώτος τους και μετά. Με πληθώρα ανακοινώσεων από αρμόδιους φορείς, με εκτενή δημοσιεύματα και με ερωτήσεις βουλευτών που ζητούν εξηγήσεις για τα εξόφθαλμα προβλήματα στους “κινητήριους μοχλούς” της πολιτιστικής κληρονομιάς που συγκεντρώνουν κάθε χρόνο εκατομμύρια επισκέπτες.
Με κλειστές αίθουσες, κλειστά πωλητήρια, χωρίς εκθεσιακή πολιτική, με απευθείας αναθέσεις και με πολλαπλασιασμό των θέσεων ευθύνης σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση του ΣΕΑ, πάει περίπατο το έωλο επιχείρημα της υπουργού περί ευελιξίας και αποδοτικότητας των μουσείων που υποτίθεται ότι θα λειτουργούσαν πολύ καλύτερα με το νέο νόμο.
Κι όμως. Κανείς δε φαίνεται να αναλαμβάνει την ευθύνη για όλα όσα συμβαίνουν, ούτε βέβαια η ηγεσία του ΥΠΠΟ, η οποία σημειωτέον έχει την κάλυψη του ίδιου του πρωθυπουργού, αφού στην ομιλία του στα εγκαίνια της έκθεσης “Εκατόμπολις” στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου τα βρήκε όλα να λειτουργούν στην εντέλεια.
Και όχι μόνο κανείς δεν φέρει την ευθύνη, αλλά κατά την προσφιλή μέθοδο τόσο του ΥΠΠΟ όσο και της κυβέρνησης συνολικά, όποιος επισημαίνει τα προβλήματα θέλει να πλήξει το έργο της κυβέρνησης ή εξυπηρετεί αλλότριους σκοπούς. Μόνο που η διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση που επικρατεί στα μουσεία δεν αφήνει πολλά περιθώρια στην επικοινωνιακή διαχείριση του θέματος. Τα πράγματα μιλάνε από μόνα τους.
Η υπουργός Πολιτισμού απαντώντας σε ερωτήσεις των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ για τα κλειστά πωλητήρια (στις 14/2/2025), δήλωσε μεταξύ άλλων, όπως αναφέρει η ανακοίνωση: «Η λειτουργία των πέντε μουσείων του Ν. 5021/2023 υπό τον διοικητικό τύπο του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με τις χρηματοδοτικές και διοικητικές διασφαλίσεις του εν λόγω νόμου, προσφέρει στα μουσεία θεσμική ευκαμψία, οικονομική αυτοτέλεια και ευελιξία, είναι δε όλως αβάσιμη και πάντως κακόπιστη η προσπάθεια να συνδεθούν οι διαδικασίες που απαιτούνται από τη νομοθεσία, για να περιέλθει η διαχείριση των πωλητηρίων από τον ΟΔΑΠ στα μουσεία, με δήθεν “δυσλειτουργίες” και “κακοδιοίκηση”».
Είναι θέμα νομοθετικών διαδικασιών δηλαδή τα κλειστά πωλητήρια, λέει η υπουργός. Άρα δεν πειράζει που δεν έχουμε πωλητήρια μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες που κρατάνε ήδη δύο χρόνια. Και οι κλειστές αίθουσες; Και η έλλειψη εκθεσιακού προγράμματος χωρίς καμιά μεγάλη έκθεση όπως αυτές που γινόταν όταν τα μουσεία ήταν περιφερειακές υπηρεσίες του ΥΠΠΟ; Και η αύξηση των διοικητικών θέσεων ευθύνης που τις πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος χωρίς κανένα θετικό και μετρήσιμο αποτέλεσμα; Η για να το πούμε ακόμα πιο ξεκάθαρα με πολύ χειρότερα αποτελέσματα. Όλα αυτά είναι “δήθεν δυσλειτουργίες και κακοδιαχείριση;” Απάντησε ποτέ επί της ουσίας η υπουργός για όλα αυτά χωρίς να αναμασάει δικαιολογίες και να πετάει την μπάλα στην εξέδρα;
Το επιχείρημα ότι χρειάζεται χρόνος προσαρμογής στο νέο νομικό καθεστώς δεν εξηγεί γιατί αυτή η μετάβαση έγινε τόσο βιαστικά, τόσο πρόχειρα, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς ιεράρχηση των αναγκών και χωρίς λογική, όπως είχαν επισημάνει οι αρμόδιοι φορείς από την πρώτη στιγμή. Και ποιανού ευθύνη είναι το σημερινό μπάχαλο και η υποβάθμιση των μουσείων αν όχι εκείνων που εμπνεύστηκαν και υλοποίησαν αυτή τη νέα συνθήκη χωρίς να λογαριάσουν τίποτα και κανένα;
Τα στοιχεία που παραθέτει η ανακοίνωση του ΣΕΑ παρουσιάζουν τόσο τη γενική κατάσταση των μουσείων όσο και την οικονομική σπατάλη άνευ αντικρίσματος. Και είναι εντυπωσιακός ο πίνακας που παρουσιάζεται, αφού, για παράδειγμα, διαβάζουμε ότι οι θέσεις ευθύνης στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου ήταν 8 πριν από την αλλαγή του νόμου και σήμερα είναι 32. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου ήταν 7 και έγιναν 23, ενώ στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο που μετατράπηκε σε ντεκόρ σε βασιλικό γάμο αυξήθηκαν στις 22 από 7 που ήταν πριν. (Ολόκληρος ο πίνακας περιλαμβάνεται στην πλήρη ανακοίνωση του ΣΕΑ παρακάτω).
Έτσι, για μία ακόμα φορά καταρρίπτονται τα επικοινωνιακά επιχειρήματα της κ. Μενδώνη μπροστά στην πραγματικότητα. Με δική της ευθύνη».