Όλο και πιο έντονο, γίνεται το δημογραφικό ζήτημα το οποίο απασχολεί ολόκληρη την Ελλάδα. Ένα πρόβλημα, που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον και έχει τεθεί ως βασικό θέμα σε πολλές έρευνες και μελέτες. Οι αιτίες πολλές και οι αναλύσεις ακόμα περισσότερες.
Γράφει η Ειρήνη Αντωνάκη
Πολλοί υποστηρίζουν, ότι ο κύριος λόγος που έχει προκύψει αυτό το ζητούμενο είναι το οικονομικό. Οι συνθήκες στο εργασιακό πλαίσιο έχουν δυσκολέψει αρκετά και οι ευκαιρίες έχουν μειωθεί σε μεγάλο βαθμό. Επικρατεί, το αίσθημα ανασφάλειας και δισταγμού με αποτέλεσμα πολλά άτομα να διστάζουν να προχωρήσουν στη δημιουργία οικογένειας.
Η κατάσταση δεν διαφέρει και στη Κρήτη, καθώς το δημογραφικό ζήτημα ταλαιπωρεί όλο το νησί με τις ενδείξεις να μην είναι αισιόδοξες. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με εμπεριστατωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι θάνατοι ήταν περισσότεροι σε σχέση με τις γεννήσεις που πραγματοποιήθηκαν τόσο το 2021 όσο και το 2022 στο νησί. Παρακάτω θα παραθέσουμε κάποια στοιχεία, που έχει δημοσιεύσει η ΕΛΣΤΑΤ, σε έρευνα που διενέργησε το 2021.
Στο Ηράκλειο με συνολικό πληθυσμό 305.016, οι οικογένειες χωρίς παιδιά ανέρχονται σε 27.821,με ένα παιδί σε 27.976,με δύο παιδιά σε 22.028, με τρία παιδιά 5.452, ενώ με τέσσερα και πάνω σε 1.329. Στο Λασίθι με πληθυσμό 77.819, οι οικογένειες που δεν έχουν παιδί είναι 8.883,με ένα παιδί 6.703, με δύο παιδιά 4.964,με τρία παιδιά 1.028, ενώ με τέσσερα και πάνω 253. Στο Ρέθυμνο με 84.866 πληθυσμό, οι οικογένειες που δεν έχουν αποκτήσει παιδί απαριθμούνται σε 6.816,με ένα παιδί σε 7.015, με δύο παιδιά σε 5.668,με τρία παιδιά σε 1.967, καθώς με τέσσερα και πάνω σε 640. Τέλος, τα Χανιά με πληθυσμό 156.707 οι οικογένειες που δεν έχουν παιδιά ανέρχονται σε 13.867, με ένα παιδί σε 14.788, με δύο παιδιά σε 11.119,με τρία παιδιά σε 2.683, ενώ με τέσσερα και πάνω σε 646.
Από τα παραπάνω στοιχεία, έχουμε τη δυνατότητα να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα. Πρώτα από όλα παρατηρούμε, ότι στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, Ηράκλειο και Χανιά εντοπίζεται ο μεγαλύτερος αριθμός οικογενειών που έχουν αποκτήσει έστω και ένα παιδί. Από την άλλη πλευρά, το Λασίθι και το Ρέθυμνο περιλαμβάνουν το λιγότερο αριθμό οικογενειών που δεν έχουν αποκτήσει παιδιά. Επιπλέον, αυτό που έρχεται στην επιφάνεια είναι ότι περισσότερες πολύτεκνες οικογένειες συναντάμε στο Ηράκλειο σε σχέση με τα Χανιά που έχουν μια εμφανή διαφορά μεταξύ τους. Αντικειμενικά, δεν είναι εντελώς παράδοξο όπου στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα παρατηρούνται οι περισσότερες οικογένειες. Για αρχή στις μεγάλες πόλεις, συναντάμε καλύτερες και πιο σύγχρονες υποδομές με αποτέλεσμα να δίνεται μια ανάσα στα νέα ζευγάρια, καθώς διευκολύνονται σε πολλά ζητήματα της καθημερινότητας. Επιπλέον, σε σχέση με αγροτικές ή μικρότερες περιοχές, η πρόσβαση στην αγορά εργασίας είναι εφικτή. Οι νέοι κατέχουν περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης, και αυτό όπως και να ‘χει, «γεννά» ένα αίσθημα ασφάλειας για τη δημιουργία οικογένειας. Από την αντίπερα όχθη, το Ρέθυμνο και το Λασίθι , παρουσιάζουν δημογραφική γήρανση, με χαμηλές γεννήσεις και περισσότερους θανάτους.
Νέοι φεύγουν είτε για εύρεση εργασίας, είτε για σπουδές, με αποτέλεσμα οι μικροί οικισμοί να παλιώνουν και να μένουν χωρίς τις καίριες υποδομές(π.χ. σχολεία). Δεν θα πρέπει βέβαια, να μας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι υπάρχουν λιγότερες οικογένειες με παιδιά σε αυτούς τους νομούς, διότι και οι δύο έχουν λιγότερο από το 1/3 του πληθυσμού του Ηρακλείου.
Σε αυτό το σημείο ας μην παραλείπουμε, ότι το Ρέθυμνο ναι μεν έχει κάποιες ευκαιρίες αλλά σαν πόλη είναι μικρή σε σχέση με τα Χανιά και το Ηράκλειο. Το Λασίθι είναι κατακερματισμένο σε τέσσερις πόλεις(Άγιος Νικόλαος, Ιεράπετρα, Σητεία, Νεάπολη), αλλά καμία δεν λειτουργεί ως ‘’μαγνήτης’’ για νέες οικογένειες. Ειδικά στο Λασίθι, πολλοί εργάζονται σε εποχιακές δουλειές, χωρίς σταθερότητα, ασφάλιση ή σιγουριά για το μέλλον. Οι νέοι δεν κάνουν παιδιά αν δεν νιώθουν οικονομική σταθερότητα.
Από όλα τα παραπάνω, μπορούμε να κατανοήσουμε ότι οι λόγοι που προκαλούν αίσθημα ανασφάλειας στις νέες οικογένειες, για την απόκτηση παιδιού κάθε άλλο, παρά ασήμαντοι είναι. Το αίσθημα φόβου κυριαρχεί, διότι οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές και οι ενδείξεις δεν εκπέμπουν κάποια θετική οπτική. Μπορεί η μείωση του πληθυσμού, να μην είναι πάντα ραγδαία σε όλους τους νομούς, υπάρχει όμως γενικό πρόβλημα με υπογεννητικότητα.
Αυτό δεν θα λυθεί από τη μία μέρα στην άλλη. Χρειάζονται ουσιώδης μέτρα που θα στηρίξουν τις νέες οικογένειες και πρακτικές που θα στελεχώσουν τους μικρότερους οικισμούς και θα τους δώσουν μια οικονομική στήριξη. Η δημιουργία εύστοχων μέτρων θα αποφέρει θετικές ενδείξεις στο ζήτημα ώστε να αρχίσει η εικόνα να βελτιώνεται.