Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
Νέες παρεμβάσεις για περιορισμό των επιβαρύνσεων που προκύπτουν από τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης για 700.000 επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους εξετάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Σε συνέχεια των διορθώσεων που έγιναν το 2024 στο καθεστώς της τεκμαρτής φορολόγησης και μετά την πλήρη κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, αναμένονται νέες αλλαγές, οι οποίες θα ισχύσουν στα φετινά εισοδήματα που θα φορολογηθούν το 2026. Ωστόσο, οι αλλαγές σχεδιάζεται να γίνουν στοχευμένα και όχι στα τυφλά, όπως θα ήταν π.χ. μια «οριζόντια» μείωση κατά 20% στα τεκμήρια για όλους. Υπό τον όρο και στον βαθμό όμως ότι πριν από κάθε θετική παρέμβαση οι ατομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν ενταχθεί πλήρως και να λειτουργούν στο νέο ελεγκτικό σύστημα που διαμορφώνεται με την εξάπλωση της χρήσης των myDATA και της ηλεκτρονικής τιμολόγησης στην αγορά.
Πρόθεση της ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι να αντιμετωπίσει ζητήματα που έχουν ανακύψει μετά την πρώτη εφαρμογή του μέτρου του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος για επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, με στόχο αλλαγές που, πάντως, δεν θα αλλοιώνουν τον πυρήνα της μεταρρύθμισης που οδήγησε στη μείωση της φοροδιαφυγής.
Η κίνηση αυτή εντάσσεται στον σχεδιασμό των ανακοινώσεων που θα γίνουν από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ. Θα στηριχθεί στα όσα θα έχει δείξει ως τον Ιούλιο η εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων, οι οποίες υποβάλλονται φέτος για τα περσινά εισοδήματα. Αλλαγές θα υπάρξουν όπου κριθούν επιβεβλημένες για να αποφευχθούν ακραίες στρεβλώσεις που θα μεγεθύνονταν μετά και την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού από 830 σε 880 ευρώ από την 1η Απριλίου 2025, η οποία οδηγεί και σε αύξηση του τεκμαρτού εισοδήματος, από 11.620 ευρώ το 2024 σε 12.320 ευρώ το 2025.
Στρεβλώσεις και παραλογισμοί
Ηδη στο οικονομικό επιτελείο φτάνουν προς εξέταση αιτήματα από φορείς, αλλά και μεμονωμένους επαγγελματικούς κλάδους των οποίων η δραστηριότητα χαρακτηρίζεται από εποχικότητα ή άλλες ιδιαιτερότητες, όπως οι ιδιοκτήτες σχολικών κυλικείων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Οικονομικών ήδη εξετάζουν τέτοιες περιπτώσεις, όπως οι εξής:
■ Τεκμήριο ανά επιχείρηση
Μία από τις σημαντικότερες διαμαρτυρίες που προβάλλεται αιτιολογημένα και θα απασχολήσει την ηγεσία του υπουργείου αφορά την εφαρμογή του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος ανά επιχείρηση.
Για παράδειγμα, αν ένας επαγγελματίας διατηρεί δύο ή τρεις διακριτές ατομικές επιχειρήσεις, τότε υπολογίζεται τεκμήριο για κάθε επιχείρηση ξεχωριστά και ο επιχειρηματίας φορολογείται για το σύνολο των επιχειρήσεων που έχει αναπτύξει. Υπόκειται δηλαδή σε διπλάσιο ή τριπλάσιο ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα, ακόμα και αν το συνολικό του εισόδημα είναι στην πραγματικότητα χαμηλότερο από το άθροισμα όλων των τεκμηρίων των επιχειρήσεών του.
Αυτό δημιουργεί δυσανάλογη επιβάρυνση και αντικίνητρο για επιχειρηματίες που επιλέγουν την επέκταση ως στρατηγική ανάπτυξης. Και αποτελεί στρέβλωση γιατί, στην πραγματικότητα, οι φορολογούμενοι αυτοί εξασφαλίζουν τα αναγκαία προς το ζην (δηλαδή υπερκαλύπτουν το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα που καθορίζει διά νόμου η Εφορία βάσει του κατώτατου μισθού) ενδεχομένως και από μία και μόνον επιχείρηση η οποία αποτελεί τη βάση όσων άλλων έχουν θέσει σε λειτουργία.
Στη λογική αυτή, στο υπουργείο Οικονομικών θα εξετάσουν αν και πώς θα μπορούσε ο φορολογούμενος (φυσικό πρόσωπο) να φορολογείται ενιαία για το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από το σύνολο των επιχειρήσεών του, και όχι αθροιστικά ανά επιχείρηση.
■ Ανισότητες μεταξύ εισοδημάτων
Σε άλλες περιπτώσεις, πάλι, εκφράζονται αιτήματα και διαμαρτυρίες επειδή μόνο συγκεκριμένα εισοδήματα μειώνουν το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα. Συγκεκριμένα, λαμβάνονται υπόψη μόνο εισοδήματα από μισθωτή εργασία, σύνταξη ή αγροτική δραστηριότητα, ενώ εισοδήματα από ενοίκια, μερίσματα ή τόκους δεν αφαιρούνται. Αυτό οδηγεί σε διπλή φορολόγηση για επαγγελματίες που έχουν εισοδήματα π.χ. από ακίνητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία και πηγές.
Στη βάση αυτή θα εξεταστούν επίσης και εισηγήσεις για άλλες παρεμβάσεις, που θα λαμβάνουν υπ’ όψιν τα πραγματικά δεδομένα των επιχειρήσεων, χωρίς να θίγουν την ουσία του μέτρου.
Επιπλέον, έχουν τεθεί προς εξέταση και αιτήματα για:
■ Μεγαλύτερη έκπτωση για νέες επιχειρήσεις: ζητείται αλλαγή στην κλιμάκωση ή αύξηση του ποσοστού έκπτωσης για επαγγελματίες χωρίς υπαλλήλους που συμπλήρωσαν 4 έτη λειτουργίας μέσα στο 2025. Σήμερα, τα πρώτα 3 έτη λειτουργίας το ελάχιστο εισόδημα μειώνεται 100%, στα 4 έτη λειτουργίας κατά 67% και για 5 έτη η μείωση ανέρχεται σε 33%, πριν μηδενιστεί πλήρως από το 6ο έτος και μετά.
■ Αναπροσαρμογή του κριτηρίου του ΚΑΔ: έχει προταθεί αλλαγή στο κριτήριο του τζίρου, σε σχέση με τον μέσο όρο των επιχειρήσεων που έχουν τον ίδιο Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ) προκειμένου να περιοριστεί η προσαύξηση του ελάχιστου εισοδήματος. Σήμερα, όταν ο τζίρος μιας επιχείρησης υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο τζίρο του κλάδου στον οποίο ανήκει (με ίδιο ΚΑΔ), αυτομάτως επιβάλλεται προσαύξηση 5% στην ελάχιστη τεκμαρτή αμοιβή που υπολογίζεται για τον φορολογούμενο.
Η όποια απόφαση, πάντως, θα ληφθεί τον Αύγουστο και θα επιλεγεί με κριτήριο την αποφυγή αδικιών που διαπιστώνονται και όχι απλώς προς ικανοποίηση κλάδων που ασκούν πιέσεις ή για γενικότερους σκοπούς ελάφρυνσης. Ο κεντρικός στόχος της κυβέρνησης για να προσφέρει φοροελαφρύνσεις στη μεσαία τάξη αναμένεται να επιδιωχθεί κυρίως μέσω μείωσης του φορολογικού συντελεστή (ή με προσθήκη ενδιάμεσου συντελεστή 15%-18% αντί 22%) για όσους δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα, κάτι που θα εξουδετερώσει τις επιβαρύνσεις για τους επαγγελματίες, χωρίς να κλείνει το μάτι στην αγορά για λογιστικά μαγειρέματα και επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς όπου 7 στους 10 επαγγελματίες δεν πλήρωναν σχεδόν τίποτα στην Εφορία.
Και στο βάθος… κατάργηση
Παράλληλα, σε ορίζοντα διετίας πιθανότατα, με την πλήρη απόδοση του συνόλου των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής, βούληση της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει στην κατάργηση του τεκμαρτού εισοδήματος. Το τεκμαρτό σύστημα αναμένεται να καταργηθεί όταν καταστεί απόλυτη η χρήση των δεδομένων του myDATA για σκοπούς φορολόγησης.
Εμπόδιο σε αυτό αποτελεί ότι το ισχύον πλέγμα ελέγχων (POS, myDATA, ηλεκτρονική τιμολόγηση κ.λπ.) δεν μπορεί να συλλάβει συναλλαγές που γίνονται «μαύρα» με μετρητά, όπως π.χ. στις κατ’ οίκον επισκέψεις τεχνικών στα σπίτια.
Μέχρι να εκλείψει ο λόγος αυτός, δεν μπορεί να εξαλειφθεί το τεκμήριο. Ωστόσο οι αποκλίσεις από τα στοιχεία του myDATA μειώνονται, προδιαγράφοντας σταδιακά το τέλος για το τεκμαρτό εισόδημα.
Με βάση τις φορολογικές δηλώσεις του 2024, το 56% των ελεύθερων επαγγελματιών φορολογήθηκε με τα τεκμήρια και κατέβαλε επιπλέον φόρο ύψους 470 εκατ. ευρώ.
Και παρά τα τεκμήρια όμως,
■ το 34,45% (235.511 επαγγελματίες) δήλωσε ότι είχε ετήσιο εισόδημα κάτω από 10.000 ευρώ τον χρόνο
■ το 36,24% (247.765 ατομικές επιχειρήσεις) δήλωσε από 10.001 έως 15.000 ευρώ
■ το 82,01% (560.670 φορολογούμενοι) δήλωσε εισόδημα μέχρι 20.000 ευρώ το πολύ
■ μόλις το 0,55% (3.746 φορολογούμενοι) δήλωσε πάνω από 100.000 ευρώ.