Δίκαιη Ενεργειακή μετάβαση και κατανομή του ηλεκτρικού χώρου στην Κρήτη

Με μεγάλη συμμετοχή και επιτυχία πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με θέμα τη «Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και κατανομή του ηλεκτρικού χώρου στην Κρήτη», στην αίθουσα του Εμπορικού – Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου.

Η εκδήλωση έγινε ως συνέχεια ημερίδας που είχε πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2024, στην πορεία ενημέρωσης φορέων, επιστημόνων και πολιτών, σχετικά με τα προβλήματα κατανομής της ενέργειας.

Διοργανωτές ήταν η Περιφέρεια Κρήτης, η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κρήτης, η Μινώα Ενεργειακή Κοινότητα, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Ανατολικής & Δυτικής Κρήτης, το Εμπορικό-Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου, η Δέσμη Ενεργειακών Κοινοτήτων Ελλάδας, το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Ανατολικής Κρήτης, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Παράρτημα Κρήτης και η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης. Συντόνισε ο δημοσιογράφος Αργυράκης Μανόλης.

Στον χαιρετισμό του ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης ανέφερε μεταξύ άλλων: «Τα έργα των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, αλλά και οι μονάδες ΑΠΕ που λειτουργούν ήδη ή πρόκειται να αδειοδοτηθούν, δημιουργούν νέα δεδομένα για το νησί, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύουν την ανάγκη, η ενεργειακή μετάβαση να γίνει με τρόπο δίκαιο και συμπεριληπτικό, δίνοντας στους πολίτες τη δυνατότητα να καλύψουν οι ίδιοι, ως αυτοπαραγωγοί τις ενεργειακές τους ανάγκες, ατομικά ή συλλογικά. Προς αυτή την κατεύθυνση, η Περιφέρεια Κρήτης στηρίζει έμπρακτα τις ενεργειακές κοινότητες και μέσα από αυτές, τη συλλογική αυτοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, την ενίσχυση της ενεργειακής δημοκρατίας».

Αναφερόμενος στα προβλήματα και τις στρεβλώσεις που υπάρχουν στο νομοθετικό πλαίσιο, ο Περιφερειάρχης επεσήμανε πως το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, έχει ζητήσει την εξαίρεση των Ενεργειακών Κοινοτήτων ευρείας βάσης από τις ρυθμίσεις που καταργούν τον ενεργειακό συμψηφισμό, καθώς η παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ πρέπει να καταναλώνεται την ώρα που παράγεται. Στην ίδια απόφαση το Περιφερειακό Συμβούλιο ζητά ομόφωνα, την ανάκληση των αδειών για δύο μεγάλα αιολικά πάρκα και το διαμοιρασμό εκ νέου του ηλεκτρικού χώρου, προκειμένου να αποδοθεί κατά 70% στις ανάγκες των κατοίκων, των μικρών επιχειρήσεων και των ενεργειακών κοινοτήτων.

Ο Σταύρος Αρναουτάκης κατέληξε πως «η Περιφέρεια Κρήτης στηρίζει τις προσπάθειες για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, και μαζί με τους Δήμους, τους ΤΟΕΒ, τις ενεργειακές κοινότητες, τις ΔΕΥΑ, τους παραγωγικούς φορείς, τις επιχειρήσεις του νησιού, διευρύνουμε το κοινό μέτωπο, για τη θωράκιση του νησιού στον ενεργειακό τομέα».

Ο Δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός, σημείωσε πως βασική προϋπόθεση οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, είναι η κατά προτεραιότητα διάθεση του ενεργειακού και γεωγραφικού χώρου στους ΟΤΑ, σε τοπικούς φορείς και στους πολίτες του νησιού, για την υλοποίηση συλλογικών έργων ενεργειακής μετάβασης.

Στο ίδιο πνεύμα στήριξης της ενεργειακής δικαιοσύνης και ενεργειακής δημοκρατίας κινήθηκε και η ομιλία του Δημάρχου Ρεθύμνης και προέδρου της ΠΕΔ Γ. Μαρινάκη, ο οποίος από την πλευρά του τόνισε ότι «η ενέργεια ως δημόσιο αγαθό, οφείλει να προστατεύεται από το θεσμικό και νομοθετικό πλαίσιο». Επεσήμανε πως το αυξημένο ενδιαφέρον για συλλογική αξιοποίηση του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, είναι κάτι που αναδεικνύει τις ανάγκες δέσμευσης ηλεκτρικού χώρου για τις ενεργειακές κοινότητες, για τους ΟΤΑ, για τους ΤΟΕΒ, για τις ΔΕΥΑ, αλλά και την αναγκαιότητα μεγαλύτερης υποστήριξης, των συλλογικών προσπαθειών.

Ο Δήμαρχος Αθηναίων και καθηγητής του ΕΜΠ Χάρης Δούκας, στην τοποθέτησή του τόνισε με έμφαση ότι: «η τοπική αυτοδιοίκηση τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της συλλογικής αξιοποίησης της ενέργειας μέσω ενεργειακών κοινοτήτων ευρείας βάσης, ενώ είναι πλέον ζήτημα κεντρικής πολιτικής απόφασης, να δοθεί ισχυρό ποσοστό πάνω από 50% του ηλεκτρικού χώρου στους πολίτες, είτε με συμψηφισμό από υφιστάμενα έργα ή με ισχυρές περικοπές στα giga-έργα ώστε να μπορούμε να μιλάμε για δίκαιη κατανομή και ενεργειακή δημοκρατία».

Κλείνοντας την ομιλία του είπε ότι με την επένδυση σε συλλογικές πρωτοβουλίες και μέσω της δυναμικής που έχουν αναπτύξει οι Ενεργειακές Κοινότητες ευρείας βάσης, οι φυσικές πηγές ενέργειας της Κρήτης θα πρέπει να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να κατανεμηθούν χωρικά ανάλογα, προσφέροντας το μέγιστο όφελος στην τοπική κοινωνία.

Η εκδήλωση περιελάβανε επίσης ομιλία με θέμα την «Κατανομή ενεργειακού χώρου στην Κρήτη με ιδιαίτερη αναφορά στις Ενεργειακές Κοινότητες ευρείας βάσης», όπου αναφέρθηκε το βραβευμένο πλέον και από την Ευρώπη παράδειγμα της Μινώα Ενεργειακής Κοινότητας, από τον Καθηγητή του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΛΜΕΠΑ και μέλους της Μινώα Κατσαπρακάκη Δημήτρη.

Ο Ομότιμος Καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ, Πρώην Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος ΔΕΔΔΗΕ Χατζηαργυρίου Νίκος, αναφέρθηκε μέσω μιας πολύ ενδιαφέρουσας επιστημονικής παρουσίασης στην «Βέλτιστη αξιοποίηση του ηλεκτρικού ενεργειακού χώρου διασύνδεσης ΑΠΕ», ενώ ο επίκουρος Καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ Μαρινάκης Βαγγέλης, παρουσίασε το έργο “CreteEnergy Valley”, στο οποίο ανάμεσα σε 41 φορείς, συμμετέχει η Περιφέρεια Κρήτης, η ΜΙΝΩΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, για τη δημιουργία της Πρώτης κοιλάδας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Ευρώπη. Στην ομιλία του ο Β. Μαρινάκης ανέλυσε τις παραμέτρους και τα οφέλη του έργου, αλλά και τις ελληνικές δυσκολίες και αντιφάσεις που αναδύονται μέσα από το ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο.

Την εκδήλωση έκλεισε ο Πρόεδρος της Μινώα Ενεργειακής Κοινότητας Χαράλαμπος Γιαννόπουλος, τονίζοντας για άλλη μια φορά πως η ενέργεια είναι ανθρώπινο δικαίωμα, επομένως είναι θέμα ηθικής και αξιοπρέπειας η προάσπιση της δίκαιης κατανομής του ηλεκτρικού χώρου.  Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, μέσω της πρόσβασης σε καθαρή και φθηνή ενέργεια για όλους τους πολίτες, είναι η μοναδική προτεραιότητα στις συλλογικές προσπάθειες, που διεκδικούν το μέγιστο κοινό όφελος για το νησί μας.

Ψήφισμα και συλλογή υπογραφών

Στην εμβληματική και επιτυχημένη συνδιοργάνωση των φορέων της Κρήτης για τη Δίκαιη Κατανομή του Ηλεκτρικού Χώρου του νησιού, δόθηκε ένα ηχηρό μήνυμα, με τους φορείς να καταλήγουν σε κοινές διεκδικήσεις, που αποτυπώθηκαν σε αντίστοιχο ψήφισμα συλλογής υπογραφών. Κύριο αίτημα του ψηφίσματος προς το Υπουργείο Ενέργειας αποτελεί η ανάκληση των καταχρηστικών αδειών 1GW που καταλαμβάνουν γεωγραφικό και ενεργειακό χώρο στο νησί από το 2011, αλλά και η επιδότηση κατασκευής έργων από το Ταμείο Ανάκαμψης, μέσω ενεργειακών κοινοτήτων για αυτοπαραγωγή και όχι την προμήθεια ενέργειας μέσω τρίτων.

Σε μία τόσο κρίσιμη καμπή της Ενεργειακής Μετάβασης, η συζήτηση παραμένει ανοιχτή, συνεχίζεται κοινωνικά και θεσμικά, με στόχο πάντα τη βέλτιστη και δίκαιη αξιοποίηση των φυσικών πόρων, που το νησί διαθέτει σε αφθονία.