«Επάγγελμα πατέρα-σχοινοπλόκος, επάγγελμα πατέρα-ορφανός» – Μαθητολόγιο 2ου γυμνασίου Ηρακλείου στη δεκαετία 1950-1960

«Επάγγελμα πατέρα-σχοινοπλόκος, επάγγελμα πατέρα-ορφανός». Το μαθητολόγιο του 2 ου γυμνασίου Ηρακλείου στη δεκαετία 1950-1960. Μια όμορφη εκδήλωση, που διοργανώνει το 2ο ΓΕΛ Ηρακλείου, για το ερχόμενο Σάββατο 30 Νοεμβρίου στις 5 το απόγευμα.

Όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση:

“Στο σχολείο μας, το 2 ο Γ.Ε.Λ. Ηρακλείου, διεξάγεται μιά παιδαγωγική-κοινωνιολογική έρευνα βασισμένη στα αρχεία 1950-1960 και εστιάζει στην καταγωγή των μαθητών, στο επάγγελμα του πατέρα, αλλά κυρίως στην καταγραφή « επάγγελμα πατέρα : Ορφανός». Η έρευνα δεν είναι αυστηρά επιστημονική και έχει καθαρά
παιδαγωγικούς σκοπούς . Δίνοντας στους μαθητές μας πληροφορίες για την ιστορία του εξατάξιου 2 ου Γυμνασίου, μεταφέροντάς τους στις κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν από τον πόλεμο και τη φτώχεια, θέλουμε να αναδειχτεί η αξία της παιδείας που γεννά την ελπίδα και τη δημιουργία.

Αυτό φαίνεται από τη μετέπειτα πορεία των αποφοίτων και τις επιτυχίες τους στην προσωπική και οικογενειακή τους ζωή, στην επιστήμη, στην τέχνη, στην προσφορά τους στην κοινωνία και στην πατρίδα.

Τη σχολική χρονιά 1950-51 το πρώην οκτατάξιο (ενιαίο) Γυμνάσιο Αρρένων Ηρακλείου λόγω μεγάλου αριθμού μαθητών (1218) διαχωρίστηκε σε Α και σε Β γυμνάσιο, (οκτατάξια με την έννοια ότι η Α και Β τάξη θεωρούνταν η σημερινή Ε και ΣΤ δημοτικού). Και τα δύο σχολεία στεγάζονταν στο Καπετανάκειο κτήριο.

Στο μαθητολόγιο του 1950, ένα καλοδιατηρημένο βιβλίο με εκπληκτικής ομορφιάς καλλιτεχνική γραφή με μελάνι , ο γυμνασιάρχης Καφφετζάκης Μιχαήλ εγγράφει τους μαθητές από τη Γ έως την Η τάξη (σημερινή Γ λυκείου). Σε κάθε γραμμή εγγραφής, εκτός από το ονοματεπώνυμο, το πατρώνυμο, την καταγωγή, τη χρονολογία γέννησης ( ενδεικτικά οι μεγαλύτεροι μαθητές γεννήθηκαν το 1932-33), το όνομα του κηδεμόνα, την εξόφληση της εγγραφής (25.000 δρχ), ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στήλη «ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΤΡΟΣ». Όπως είναι φυσικό, το συχνότερο επάγγελμα είναι «γεωργός», 271 περιπτώσεις στους 557 μαθητές, ποσοστό 48.7 %. Οι μαθητές κατάγονται από την πόλη του Ηρακλείου, αλλά και από τα χωριά της υπαίθρου ( σε ποσοστό 68 %).

Επαγγέλματα , που τώρα πιά δεν υπάρχουν, μας κεντρίζουν το ενδιαφέρον και μας στέλνουν σε αναζήτηση στα παλιά βιβλία και στο διαδίκτυο: Σχοινοπλόκος, αμαξοποιός, καρραγωγεύς, μακαρονοποιός, δημοδιδάσκαλος, επιτηδευματίας, καρφοκιβωτοποιός, μυλεργάτης, παραγγελιοδόχος, σαγματοποιός, ψαθοποιός, πεταλωτής, αγροφύλαξ.

Στην ίδια στήλη -επάγγελμα πατρός- εμφανίζεται η περιγραφή μιας
ιδιαίτερης κατάστασης για τον πατέρα: άπορος, άεργος, άνεργος, ανάπηρος και ανάπηρος πολέμου, πατρός ουχί αναγνωρισμένου, αγνώστου πατρός, πυροπαθής, ορφανός. Το τελευταίο σε αρκετά μεγάλη αναλογία .

Στο τέλος του σχολικού έτους 1953-54 στο μητρώο προστίθενται τα ονόματα 58 μαθητών σε ενότητα με τίτλο: « Κατατακτήριοι εξετάσεις εξ ιδιωτικού σχολείου Χάρακα» ώστε να μεταβούν από την Γ στην Δ και από τη Δ στην Ε τάξη με την πιστοποίηση του δημόσιου σχολείου. Εδώ ο πατέρας κατά ποσοστό 78% είναι
αγρότης, ενώ υπάρχουν και 7 ορφανοί από πατέρα μαθητές.

Αργότερα, στη σχολική χρονιά 1955-56, θα προστεθεί στο μαθητολόγιό μας και το παράρτημα Ανωγείων με 37 μαθητές στην Γ τάξη (σημερινή Α γυμνασίου), 28 αγόρια και 9 κορίτσια, από τα Ανώγεια και άλλα χωριά της επαρχίας Μυλοποτάμου, με το ποσοστό των ορφανών πολύ μεγαλύτερο από τα δύο προηγούμενα σχολεία.
Έκπληξη και απορία! Γιατί τόσα ορφανά παιδιά, ποιός φρόντισε να παρακολουθήσουν γυμνασιακές σπουδές, ποιές οι ιδιαίτερες συνθήκες των σπουδών τους, πόσα τέλειωσαν το οκτατάξιο «Β ον Γυμνάσιον Αρρένων Ηρακλείου», πως κύλησε η μετέπειτα πορεία;
Η έρευνά μας είναι ανοικτή σε προτάσεις, διορθώσεις και πληροφορίες σχετικά με τους μαθητές , κυρίως αυτούς που πήραν απολυτήριο στη δεκαετία 1950-1960. Υπάρχουν όλα τα βιβλία-αρχεία του σχολείου μας καλοδιατηρημένα και ευανάγνωστα.

Τα αποτελέσματα της συλλογικής δουλειάς θα παρουσιάσουμε σε σχετική εκδήλωση στο αμφιθέατρο του σχολείου μας στην οδό Κονδυλάκη 32.
Ομάδα καθηγητών: Τσατσάκης Γ. φυσικός, Κατσακός Ε. φυσικός, Χαδήρογλου Μ. καθ.πληροφορικής, Παπαδάκη Ζ. φιλόλογος. Διευθυντής 2 ου Γ.Ε.Λ. Κωνσταντίνου Κ ων/νος.
Η επικοινωνία μας θα γίνεται μέσω του 2 ου Γ.Ε.Λ.Ηρακλείου στο τηλέφωνο 2810372732 και στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected]”.