Πάνω από 200.000 εργαζόμενοι λείπουν από τους κρίσιμους τομείς του τουρισμού, των κατασκευών και της γεωργίας-κτηνοτροφίας. Μάλιστα, το πρόβλημα της έλλειψης εργατών γης εξελίσσεται σε απειλή για την ίδια την επιβίωση του πρωτογενούς τομέα παραγωγής στη χώρα μας, καθώς παραγωγοί, αδυνατώντας να ανταποκριθούν στις ανάγκες των καλλιεργειών τους, περιορίζουν τις καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Οι μέχρι τώρα προσπάθειες για την εξασφάλιση εργατικών χεριών, κυρίως μέσω διακρατικών συμφωνιών, δεν έχουν αποδώσει τα προσδοκώμενα οφέλη, καθώς, όπως διαπιστώνουν αγρότες και κτηνοτρόφοι, η διαδικασία από την αίτηση για μετάκληση εργάτη μέχρι εκείνος να φανεί στο χωράφι είναι τόσο δαιδαλώδης που έχει ως συνέπεια να… χάνεται στον δρόμο και στη χαρτούρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι για την περίοδο 2023-24, βάσει της υπουργικής απόφασης για μετάκληση εργαζομένων από τρίτες χώρες, προβλέπονταν για τον πρωτογενή τομέα 113.467 θέσεις για τις οποίες υποβλήθηκαν 246.215 αιτήσεις. Ειδικά για εποχικούς εργαζόμενους στον πρωτογενή τομέα οι θέσεις ήταν 91.630 και οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν έφτασαν τις 168.609, ενδεικτικό των μεγάλων αναγκών. Ταυτόχρονα, οι κενές θέσεις εξαρτημένης εργασίας υπολογίζονται σε 70.000.
Τουριστικός τομέας
Σε λιγότερο από έναν μήνα από την έναρξη της τουριστικής σεζόν, οι εποχικοί εργαζόμενοι… κουνούν το μαντίλι στον εργοδότη είτε γιατί βρήκαν υψηλότερο μισθό είτε γιατί δεν αντέχουν τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας. Οι ξενοδόχοι στην Κρήτη και τη Ρόδο κλέβουν στην κυριολεξία υπαλλήλους από τα ξενοδοχεία της Χαλκιδικής με δέλεαρ υψηλότερο μισθό κατά 200-300 ευρώ και τη μεγαλύτερη σε διάρκεια σεζόν.
Το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού έχει πάρει εφιαλτικές διαστάσεις αυτή την περίοδο που τα ξενοδοχεία έχουν πληρότητα 100%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, οι ελλείψεις ανέρχονται σε 53.000 και μαζί με τις κενές θέσεις στην εστίαση φτάνουν συνολικά τις 80.000. Το 2023, μία από τις καλύτερες χρονιές για τον τουρισμό, έκλεισε με μία στις 5 θέσεις εργασίας να παραμένει κενή.
Κραυγή απόγνωσης
Η κραυγή απόγνωσης για την έλλειψη προσωπικού ακούγεται σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, στα χωράφια, στον τουρισμό, στην εστίαση, στη βιομηχανία, στις κατασκευές, στα τεχνικά επαγγέλματα, στο νοσηλευτικό προσωπικό και φυσικά στην πληροφορική, όπου οι εταιρείες κυνηγούν με κάθε τρόπο προγραμματιστές για να τους πείσουν να εγκαταλείψουν τους ανταγωνιστές τους.
Στον πρωτογενή τομέα λείπουν 70.000 εργάτες γης: στις ελιές, στα αμπέλια, στα θερμοκήπια, στα ροδάκινα και τις φράουλες.
Αν προστεθούν και οι ελλείψεις εργαζομένων στις κατασκευές, έναν τομέα όπου οι ανάγκες θα πολλαπλασιάζονται λόγω των έργων και των επενδύσεων, οι συνολικές κενές θέσεις ανέρχονται σε 200.000.
Αλλά και στις κατασκευές που βρίσκονται σε άνθηση οι εργάτες είναι άφαντοι (υπολογίζεται ότι λείπουν 12.000 χέρια). Οι περισσότεροι εργάτες από την Αλβανία που στήριζαν τα προηγούμενα χρόνια την οικοδομή τώρα έχουν γίνει εργολάβοι, ενώ οι υπόλοιποι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα μας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΥΠΑ, μας λείπουν οδηγοί, μάγειρες, χειριστές ανυψωτικών μηχανημάτων και εκσκαφέων, ηλεκτροσυγκολλητές, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, γενικά συντηρητές αλλά και πωλητές. Σε επίπεδο εξειδικευμένων ειδικοτήτων, σοβαρές ελλείψεις καταγράφονται σε λογιστές – φοροτεχνικούς, πολύ δύσκολη είναι η εύρεση προγραμματιστών, ενώ ανάγκη καταγράφεται και για εξειδικευμένα στελέχη πληροφορικής.
Πρόσφατη μελέτη της Ernst & Young Ελλάδος και του ΣΕΒ δείχνει ότι η σημαντικότερη πρόκληση με διαφορά είναι το ανθρώπινο δυναμικό (73%). Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις ανησυχούν για τις προοπτικές εύρεσης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού με συγκεκριμένη εμπειρία και γνώση (85%), αλλά και ανειδίκευτου ή entry-level ανθρώπινου δυναμικού με βασικές δεξιότητες και προσόντα (62%).
Ειδικές θέσεις
Ποιες θέσεις καλούνται να καλύψουν οι ξένοι εργάτες; Σύμφωνα με τις λίστες που καταγράφουν οι περιφέρειες, στις κατασκευές και τη βιομηχανία μεγαλύτερη ζήτηση έχουν ειδικές θέσεις (π.χ. χειριστές κλαρκ), ενώ στον τουρισμό κυρίως στην Αττική, στο νότιο Αιγαίο, στην Κρήτη και τα Δωδεκάνησα υπάρχει ανάγκη να καλυφθούν θέσεις για καμαριέρες, μάγειρες, λαντζέρηδες και μπουφετζήδες. Επιπλέον, έχουν ζητηθεί ξένοι εργαζόμενοι για φροντιστές ηλικιωμένων και ΑμεΑ.
Τις καθυστερήσεις από την πλευρά των πρεσβειών επισημαίνει και ο κ. Βαγγέλης Κανελλόπουλος, επικεφαλής της WorkInGreece, της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που δημιουργήθηκε για να προωθήσει την προσέλκυση εργατικών χεριών από τρίτες χώρες. Μέχρι στιγμής 1.500 επιχειρήσεις έχουν ζητήσει προσωπικό μέσω της πλατφόρμας, όπου έχουν αναρτηθεί 22.000 βιογραφικά ατόμων, πολλά από τα οποία ήδη δουλεύουν στη χώρα μας.