Να πάρω ένα φιλί

Μόλις είχαν στήσει τις σκηνές τους, να περάσουν τη νύχτα τους. Γρήγορα – γρήγορα καθάρισαν το μέρος όπου κατασκήνωσαν. Το τοπίο ολόγυρα κατάλευκο. Τα πόδια του δεν τα όριζε. Άνοιξε το γυλιό του και έβγαλε πέντε – έξι σταφίδες τις έβαλε στο στόμα του. Σε λίγο θα μοιραζόταν το βραδινό συσσίτιο. Σίγουρα κάποιο ζεστό ρόφημα, το οποίο θα πάγωνε αμέσως. Και πώς να διατηρηθεί ζεστό; Το κρύο τους περόνιαζε τα κόκαλα. Άλλη μια μαρτυρική νύχτα θα περνούσαν και απόψε. Με την άκρη του ματιού του, είδε τον συνάδελφο και πρόσφατο φίλο του, τον Στέλιο να βγάζει από τον κόρφο του το γράμμα της αρραβωνιαστικιάς του και να το διαβάζει πάλι. Ένα αγκάθι το ένοιωσε στην καρδιά του. Έφερε στο νου του τη δικιά του αρραβωνιαστικιά και ένα πικρό χαμόγελο χαράκτηκε στα χείλη του. – “Αρραβωνιαστικιά!”, μονολόγησε. Έγειρε στα κλαδιά της φτέρης, μισοβρεγμένα και αυτά, που είχε βάλει σαν στρώμα για να πάρει έναν υπνάκο και σκέφτηκε όλη τη ζήση του. Σε τίποτε δε διέφερε η ζωή του, από τα άλλα αγόρια του χωριού του, της δικής του σειράς. Τσομπανόπουλο μια ζωή. – “Δυο τρεις τάξεις στο Δημοτικό, έτσι για να μάθεις πέντε κολυβογράμματα και να μάθεις να μετράς” του είπε ο πατέρας του, όταν γράφτηκε στο Δημοτικό Σχολείο. – “Δε χρειάζεσαι περισσότερα. Καιρός να μας βοηθήσεις και εσύ στο κοπάδι”, ήταν η διαταγή του όταν τελείωσε και την τετάρτη δημοτικού, αγνοώντας τα παρακάλια του για τη συνέχιση του Δημοτικού. Νόμος, η απόφαση του πατέρα. Και έτσι σπίτι του, έγινε η καλύβα στο βουνό τα καλοκαίρια και η καλύβα στα χειμαδιά τον χειμώνα. Παρηγοριά του, η φλογέρα του. Παρηγοριά του, η σκέψη της “αρραβωνιαστικιάς” του. Δευτέρα Δημοτικού ήταν, όταν στην αυλή του σχολείου τον πλησίασε ένας ξάδελφός του και του είπε, γελώντας και πειράζοντάς τον: – “Χρήστο τί βλέπω; δε σηκώνεις τα μάτια από πάνω της; Άντε είσαι και τυχερός, όμορφη η δική σου και έρχεται και στο σχολείο. Την δική μου, μια δυο φορές την έχω δει. Δεν έρχεται σχολείο”. – “Μα τί λες; ποια αρραβωνιαστικιά; Κοιτάζω αυτά τα κορίτσια και προσπαθώ να καταλάβω πως κάνουν μ’ αυτό το νήμα, αυτά τα σχέδια; Τί αρραβωνιαστικιά μου λες;” – “Για τη Χρύσα σου λέω, δεν ξέρεις ότι είναι αρραβωνιαστικιά σου;” – “Αρραβωνιαστικιά μου;” – “Ναι ωρέ, αρραβωνιαστικιά σου. Κρυφάκουσα μια μέρα τον πατέρα σου και τον πατέρα μου. Μας έχουν αρραβωνιάσει”. Το κουδούνι, τους ειδοποίησε ότι ήταν ώρα να μπουν στην τάξη. Δεν πρόσεχε και δεν άκουγε τον δάσκαλο και όταν τον ρώτησε κάτι και φάνηκε ότι ήταν αφηρημένος, και πως να μην είναι, ο νους τους έτρεχε σ’ αυτό που είχε ακούσει πρωτύτερα, έφαγε και μια βιτσιά από τον δάσκαλο και έκατσε και στη γωνία μέχρι το τέλος του μαθήματος. Τρέχοντας έφτασε στο σπίτι του, πέταξε την τσάντα στο μπάσι και έτρεξε προς την μάνα του που ξεφούρνιζε τη μυρωδάτη λαχανόπιτα. – “Μάνα είμαι αρραβωνιασμένος με την Χρύσα;” – “Τί είναι αυτά που λες γιε μου. Ακόμη δεν έβγαλες μουστάκι, αρραβωνιαστικιά ονειρεύεσαι;” – “Μα μάνα, έτσι μου είπε ο ξάδελφός μου ο Σπύρος.” – “Τη βλέπεις τη μασιά; θα σε σακατέψω. Άντε πήγαινε μέχρι τη γιαγιά σου, να της πας δυο κομμάτια από τη λαχανόπιτα που έφτιαξα.” Η μάνα του πήρε το σινί και πήγε μέσα στο σπίτι. Έκοψε την πίτα σε ωραία τετράγωνα κομμάτια. Έβαλε δυο τρία κομμάτια σ’ ένα τσίγκινο πιάτο και τα σκέπασε με την υφαντή πετσέτα της προίκας της. – “Κοίτα μην αργήσεις, θέλω να με βοηθήσεις και στο κατώϊ, να στοιβάξουμε τα ξύλα που έφερα το πρωί και να κουβαλήσεις και τους τενεκέδες με το τυρί, που έφερε ο πατέρας σου”. Αφού δεν του είπε η μάνα του τίποτε, σίγουρα τον κορόϊδεψε ο Σπύρος. Γρήγορα το ξέχασε ο Χρήστος, εξάλλου άλλα τον ενδιέφεραν τότε. Το παιχνίδι στα διαλείμματα και το να μάθει γράμματα. Να μπορεί να διαβάζει εκείνα τα μικροσκοπικά γράμματα της εφημερίδας, που τύλιγε ο μπακάλης τα πράγματα που τον έστελνε η μάνα του να αγοράζει. Και όχι δεν θα τον έβαζε ξανά ο δάσκαλος τιμωρία όπως τότε, που τον αναστάτωσαν τα ψέματα του Σπύρου. Πέρασαν τα χρόνια. Το άλλοτε αμούστακο αγόρι, έγινε ένας λεβέντης. Τον καμάρωναν οι γονείς του και μαζί με τους γονείς του, τον καμάρωναν και μελλοντικά πεθερικά του. Μόνο που ο Χρήστος αν και τους έβλεπε, ακόμη δεν ήξερε ότι θα γίνει γαμπρός τους. Δεν είχε έρθει η ώρα του να ενημερωθεί. Έπρεπε πρώτα να τακτοποιηθεί η αδελφή του και μετά θα ερχόταν η δική του σειρά. Ο Χρήστος τις λίγες φορές που κατέβαινε στο χωριό, από το βουνό τα καλοκαίρια γιατί τον χειμώνα βρισκόντουσαν στα χειμαδιά, έριχνε που και που καμιά ματιά στα κορίτσια που συναντούσε στα σοκάκια του χωριού του. Δεν τολμούσε όμως να κοιτάξει καμιά κατάματα, γιατί δεν ήξερε εάν ήταν ελεύθερες. Ήξερε ότι στο χωριό τους συνηθιζόταν οι αρραβώνες από την μικρή ηλικία ακόμη και από την κοιλιά της μάνας τους. Άραγε ποια από τις κοπέλες του χωριού, θα γινόταν η γυναίκα του; Ποια του επιφύλασσε η μοίρα του; Μήπως θα γινόταν η Χρύσα; Η αλήθεια είναι, ότι όποτε τη συναντούσα της έριχνε και εκείνης κάποια κλεφτή ματιά, αλλά ποτέ δε διασταυρώθηκαν τα βλέμματά τους. Είχε όμορφο πρόσωπο και ωραία κορμοστασιά. Του άρεσε. Μακάρι να αλήθευε αυτό που το είπε κάποτε ο Σπύρος. Εκείνη την ημέρα του καλοκαιριού, που βρισκόταν και η μάνα του πάνω στο βουνό, ο πατέρας του βρήκε την ευκαιρία να του ανακοινώσει ότι σε λίγες ημέρες, θα γινόταν ο επίσημος αρραβώνας της αδελφής του. Του ανακοίνωσε ποιος ήταν ο γαμπρός και πότε θα γινόταν ο γάμος. – “Και όπως καταλαβαίνεις, μετά είναι η δική σου σειρά. Και καιρός είναι να μάθεις ποια θα γίνει γυναίκα σου. Κανονικά δεν έπρεπε να σου πω τίποτε ακόμη αλλά βλέπω, ότι που και που σηκώνεις τα μάτια σου, στις κοπέλες του χωριού. Λοιπόν οι ματιές σου κομμένες, ούτε καν στην αρραβωνιαστικιά σου δε θα ρίξεις τη ματιά σου, αν τη συναντήσεις στον δρόμο. Κατάλαβες;” – “Μα καμία δεν κοίταξα κατάματα πατέρα, αλλά δε μου είπες, ποια είναι η αρραβωνιαστικιά μου;” – “Καμιά ματιά, κατάλαβες;” – “Το κατάλαβα, αλλά περιμένω να μου πεις”. – “Βιάζεσαι ε! Βιάζεσαι να δεις ποια θα είναι στο πλάϊ σου.” Ο Χρήστος δεν είπε τίποτε. Μόνο τον κοίταζε με την αγωνία ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του. Άσε που νόμιζε ότι θα σταματήσει και η καρδιά του από το έντονα καρδιοχτύπι. – “Η Χρύσα του μπάρμπα Λούκα είναι. Σου αρέσει δεν σου αρέσει, αυτή θα γίνει η γυναίκα σου. Δώσαμε με λόγο με τον πατέρα της και τον λόγο μας δεν τον παίρνουμε πίσω.” – “Όμορφη κοπέλα και νοικοκυρά, θα περάσεις καλά μαζί της”, του είπε η μάνα του. Ο Χρήστος δεν είπε τίποτε. Έσκυψε και φίλησε το χέρι και των δύο γονιών του. Χάρηκε. Την ήθελε τη Χρύσα. – “Και όπως είπαμε, δε θα σηκώσεις βλέμμα ούτε στην αρραβωνιαστικιά σου μέχρι να γίνουν οι επίσημοι αρραβώνες”. Σαν είδε ο Χρήστος, ότι ο πατέρας του άρχισε να παίζει το κομπολόϊ του, κατάλαβε ότι η συζήτηση τελείωσε. Βγήκε έξω από την αχυροκαλύβα και πήγε και έκατσε κάτω από το μεγάλο δένδρο. ‘Επομένως δίκιο είχε ο Σπύρος’, σκέφτηκε και χαμογέλασε. Μαζί με τη χαρά που φώλιασε στη καρδιά του, φώλιασε και η αγωνία. ‘Άραγε, με θέλει; θα θέλει να γίνει γυναίκα μου; Μόνο όταν κάνουμε τον επίσημο αρραβώνα θα το μάθω’. Από εκείνη την ημέρα, ο Χρήστος κάθε φορά που συναντούσε τα κορίτσια με τις βαρέλες να πηγαίνουν για νερό ή για ξύλα, πάντα με πλάγιες ματιές προσπαθούσε να εντοπίσει τη Χρύσα. Προσπαθούσε να διασταυρωθούν τα βλέμματά τους. Ποτέ δεν το κατόρθωσε. Μονίμως η Χρύσα μόλις τον έβλεπε από μακριά, χαμήλωνε το βλέμμα της. ‘Με ντρέπεται; δεν με θέλει; γιατί δεν μου ρίχνει ένα βλέμμα;’ αναρωτιόταν ο Χρήστος. Πέρασαν οι μήνες. Πλησίαζε ο γάμος της αδελφής του και ο Χρήστος ανυπομονούσε να έρθει και η δική του σειρά. Ήταν με άδεια στο χωριό και μάλιστα ειδική, για τον γάμο της αδελφής του, ο οποίος έγινε λίγο νωρίτερα εκείνο το καλοκαίρι λόγω της άσχημης κατάστασης που επικρατούσε εκείνη την εποχή και με την απειλή του πολέμου εκ μέρους της Ιταλίας. Εκείνος έκανε τη στρατιωτική του θητεία, αλλά πολλοί άλλοι νέοι της περιοχής είχαν επιστρατευθεί. Ήταν άσχημη η κατάσταση. – “Όταν με το καλό τελείωσε όλο αυτό, με την επιστράτευση και απολυθείς, θα γίνει και ο δικός σου γάμος”, του είπε ο πατέρας του. – “Ρε πατέρα, τι αρραβωνιαστικιά έχω, αφού δεν έχουμε ανταλλάξει μια κουβέντα; τί είδους αρραβώνας είναι αυτός; Σχεδόν όλοι οι συνάδελφοί μου, παίρνουν γράμματα από τις αρραβωνιαστικές τους ακόμη και από φιλενάδες, εγώ;” του είπε με παράπονο ο Χρήστος και συνέχισε: – “Τουλάχιστον να πάω να τη δω. Να μιλήσουμε”. “Να πάρω ένα φιλί”. Αυτό δεν τόλμησε να το πει δυνατά. – “Δεν ξέρω τί κάνουν οι άλλοι; Εμείς αλλιώς πορευόμαστε. Έχουμε τους δικούς μας κανόνες, τα δικά μας ήθη. Στη Χρύσα θα μιλήσεις όταν θα πάμε και επίσημα στο σπίτι της.” Με κρύα καρδιά έφυγε ο Χρήστος από το χωριό και αυτές τις λίγες ημέρες που ήταν στο χωριό, την είδε μόνο στο γάμο της αδελφής του. Ναι ήταν όμορφη κοπέλα. Πόσο θα ήθελε να της μιλήσει, να της πει ότι τη θέλει, να ακούσει το ίδιο και από εκείνη! Να πάρει ένα φιλί της. Δεν τα κατάφερε. Το μόνο που κατάφερε, ήταν να πάει με τρόπο χωρίς να τον πάρει χαμπάρι κανείς, κρυφά μέσα στην αυλή της και να αρπάξει ένα μαντήλι της, που ήταν απλωμένο για στέγνωμα, κεντημένο με πούλιες και χάνδρες. Ναι ήθελε να έχει κάτι από εκείνη όσο θα βρισκόταν μακριά της. Και ευτυχώς, που το είχε πάρει. Γιατί τώρα στα διαλείμματα της μάχης στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, το έβγαζε από τον κόρφο του και το έβαζε πάνω στις φτέρες που ακουμπούσε το κεφάλι του. Ακουμπούσε το κεφάλι του στο μαντήλι που τύλιγε η Χρύσα τα ξανθά της μαλλιά. Το είχε συντροφιά, το χάϊδευε και το φιλούσε και ήταν σαν φιλούσε και χάϊδευε τη Χρύσα. Κοίταξε προς το φίλο του τον Στέλιο. – “Εσύ με το γράμμα και εγώ με το μαντήλι”. Ο Στέλιος τον κοίταξε και άναψε ένα τσιγάρο. – “Θέλω μια χάρη από σένα. Μας περιμένουν δύσκολες μάχες”. – “Λέγε, τί θέλεις;” – “Δεν ξέρω εάν θα γυρίσω ζωντανός σπίτι μου. Αν σκοτωθώ και είσαι κάπου κοντά μου, να πάρεις το μαντήλι από τον κόρφο μου και να μου σκεπάσεις το πρόσωπο. Θέλω αυτό το μετάξι να με χαϊδεύει μέχρι να με φάει το μαύρο σκοτάδι.” Ο Στέλιος δεν του είπε τίποτε, μόνο τον κοίταξε. Λίγες ημέρες αργότερα. – “Έλα βάλε και το μαντήλι στα προσωπικά του είδη”, τον πρόσταξε ο λοχίας. – “Όχι, κύριε λοχία. Επιθυμία του, να ταφεί με αυτό το μαντήλι. Είναι της αρραβωνιαστικιάς του”, του είπε ο Στέλιος με βουρκωμένα μάτια. © Αρετή Γραμμόζη – Παπαδηματου / Από τη συλλογή “Απ’ όσα άκουσα και απ’ όσα είδα”