Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
«Προστατεύω τα ζώα, προστατεύω τους ανθρώπους», ήταν ο τίτλος του πρώτου διήμερου διαδραστικού εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε 14 και 15 Οκτωβρίου στην Αθήνα και 16 και 17 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας και του οργανισμού Zero Stray Pawject (ZSP).
Στόχος του ήταν, όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση, «να εκπαιδεύσει τα στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας και της Δημοτικής Αστυνομίας στη διαχείριση περιστατικών κακοποίησης ζώων, να αναδείξει τη σύνδεση μεταξύ βίας κατά των ζώων και βίας κατά των ανθρώπων, και να τονίσει ότι ο μεγάλος αριθμός αδέσποτων ζώων συχνά τα καθιστά εύκολο στόχο για τους δράστες — και, κατά συνέπεια, δείκτη αυξανόμενης παραβατικότητας και εγκληματικής συμπεριφοράς».
Το εργαστήριο, με εισηγητές από Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες, ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο των αστυνομικών ως πρώτης γραμμής υπερασπιστών όχι μόνο των ζώων αλλά και της δημόσιας ασφάλειας. Όπως επεσήμανε η Σίλια Σίλερ-Μουμτζίδη, συνιδρύτρια του Zero Stray Pawject και της Zero Stray Academy,
«Τα αδέσποτα δεν φυτρώνουν. ΚΑΘΕ αδέσποτο ήταν κάποτε το κατοικίδιο κάποιου ή το κουτάβι ή γατάκι κάποιου κατοικίδιου — ακόμη κι αν η εγκατάλειψη συνέβη πριν από γενιές. Τα αδέσποτα συνδέονται άμεσα με υψηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας. Η κακοποίηση ζώων συνδέεται με την ενδοοικογενειακή βία, το οργανωμένο έγκλημα και ακόμη και την τρομοκρατία. Όσοι κακοποιούν ζώα είναι έξι φορές πιο πιθανό να βλάψουν ανθρώπους».
Ένα από τα σημαντικότερα σημεία του σεμιναρίου, σύμφωνα με την ανακοίνωση, ήταν η συμμετοχή της Jessica K. Rock, πολιτειακής εισαγγελέως και εισαγγελέως για Υποθέσεις Κακοποίησης Ζώων στο Συμβούλιο Εισαγγελέων της Τζόρτζια (ΗΠΑ), καθώς και Ειδικής Βοηθού Ομοσπονδιακής Εισαγγελέως. Η Rock, η οποία εκπαιδεύει τις πολιτειακές και ομοσπονδιακές αρχές επιβολής του νόμου στις ΗΠΑ σε ζητήματα που σχετίζονται με την κακοποίηση ζώων και τη σύνδεσή της με τη βία κατά ανθρώπων, παρουσίασε εντυπωσιακά παραδείγματα και χρήσιμες επισημάνσεις.
Τόνισε ότι η κακοποίηση ζώων αποτελεί έναν πρώιμο δείκτη βίαιης συμπεριφοράς, εξηγώντας ότι τα ζώα συχνά χρησιμοποιούνται ως μέσα ελέγχου και εξαναγκασμού σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας ή οργανωμένου εγκλήματος. Υπογράμμισε επίσης τη σημασία της διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ αστυνομικών, εισαγγελέων, κτηνιάτρων και κοινωνικών λειτουργών για την αποτελεσματική διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων.
Διαδραστικά εργαστήρια: οι αστυνομικοί σε ρόλο ερευνητή
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση: «Το πρόγραμμα περιλάμβανε μελέτες περίπτωσης, πρακτικές ασκήσεις και ομαδικές προσομοιώσεις, υπό την καθοδήγηση του Μανώλη Βουτυράκη, αστυνόμου και επικεφαλής της Αστυνομίας Ζώων Λασιθίου, και του Μιχάλη Κατσιμπούλα, αναπληρωτή καθηγητή Πειραματικής Χειρουργικής της Ακαδημίας Αθηνών. Οι συμμετέχοντες αστυνομικοί χωρίστηκαν σε ομάδες, ανέλυσαν εικονικές υποθέσεις, εντόπισαν αποδεικτικά στοιχεία και καθόρισαν τα κατάλληλα ερευνητικά βήματα.
Επίσης, είδαν και δοκίμασαν πώς σκανάρουν έναν σκύλο με κουτάβια, ενήλικα, μικρόσωμα, μεγαλόσωμα σκυλιά, που τα περισσότερα είναι προς υιοθεσία.
Η Έλενα Αρβανίτη, δικηγόρος με εξειδίκευση στο Δίκαιο των Ζώων, παρουσίασε το ισχύον νομικό πλαίσιο, ενώ ο Αλέξανδρος Χάρδας, από τους ελάχιστους κτηνιατροδικαστές στην Ευρώπη, εξήγησε πώς η κτηνιατρική ιατροδικαστική μπορεί να αποτελέσει καταλυτικό εργαλείο στη διαλεύκανση εγκλημάτων εις βάρος ζώων.
Από το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Mark Randell, απόστρατος ανώτερος αστυνομικός επιθεωρητής και ειδικός σε εγκλήματα κατά ζώων, παρουσίασε βέλτιστες διεθνείς πρακτικές διερεύνησης. Η Δρ Michelle Newberry, αναπληρώτρια καθηγήτρια Εγκληματολογίας και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σάουθαμπτον, ανέλυσε τα εγκληματικά κίνητρα και τα προειδοποιητικά σημάδια που συχνά προηγούνται σοβαρότερων πράξεων βίας».
Η παρουσία θεσμικών εκπροσώπων
Χαιρετισμό απηύθυναν ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, κ. Παναγιώτης Στάθης, ο Ειδικός Γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών για την Προστασία των Ζώων, κ. Νικόλαος Χρυσάκης, και ο Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας, Αντιστράτηγος Δημήτριος Μάλλιος. Όλοι τόνισαν τη σημασία της συνεργασίας των κρατικών φορέων με εξειδικευμένους οργανισμούς, όπως το Zero Stray Pawject, για την ενίσχυση της κοινωνικής αστυνόμευσης και την πρόληψη κάθε μορφής βίας.
Μέσω της Zero Stray Academy, έχει ήδη εκπαιδεύσει 1.786 αστυνομικούς σε όλη τη χώρα από το 2023, ενώ έως το τέλος του 2025 ο αριθμός αυτός θα ανέλθει σε 2.041.
Τα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας είναι όπως αναφέρει η ανακοίνωση, εντυπωσιακά:
- αύξηση 140% αναφερόμενων περιστατικών,
- αύξηση 45% συλλήψεων,
- περισσότερες 35% δικογραφίες,
- αύξηση 60% διοικητικών προστίμων, συνολικού ύψους άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ.
Το Τμήμα Προστασίας Ζώων της ΕΛΑΣ, που ιδρύθηκε το 2022, έχει δεχθεί 9.852 καταγγελίες μέσω της γραμμής 10410, γεγονός που αποδεικνύει τη δυναμική αφύπνιση των πολιτών και των αρχών απέναντι στα εγκλήματα κακοποίησης ζώων.
Πρόληψη και κοινωνική ασφάλεια: τα αδέσποτα στο επίκεντρο
Το Zero Stray Pawject επιμένει ότι η πρόληψη είναι μονόδρομος. Όπως υπογραμμίζεται και στο ενημερωτικό φυλλάδιο, «τα αδέσποτα δεν είναι αυτοφυή· κάθε αδέσποτο ήταν κάποτε το ζώο κάποιου». Η ύπαρξη αδέσποτων συνδέεται όχι μόνο με κινδύνους για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, αλλά και με την αύξηση των φαινομένων κακοποίησης και γενικότερης εγκληματικότητας.
Ο Θοδωρής Μουμτζίδης, συνιδρυτής του Zero Stray Pawject, επισήμανε χαρακτηριστικά ότι «το microchip είναι το εμβόλιο για τα αδέσποτα», υπογραμμίζοντας πως η ηλεκτρονική σήμανση, οι αυτεπάγγελτοι έλεγχοι και η υπεύθυνη κηδεμονία είναι τα ισχυρότερα εργαλεία για τη μείωση των εγκαταλείψεων.
Η Σταματίνα Σταματάκου, διευθύντρια της Zero Stray Academy, συντόνισε τα εργαστήρια και επισήμανε ότι οι καταγγελίες κακοποίησης ζώων είναι ίσες ή και περισσότερες από τις καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία κάθε χρόνο, γεγονός που καταδεικνύει τη σοβαρότητα του φαινομένου.
Ο ρόλος των τοπικών αρχών και της Δημοτικής Αστυνομίας
Ο Γιάννης Γαϊτανάκης, επικεφαλής της Δημοτικής Αστυνομίας Ιεράπετρας, παρουσίασε το πρότυπο έργο της υπηρεσίας του — με ρεκόρ βεβαιωμένων παραβάσεων πανελλαδικά — ενώ ο Διοικητής του Α.Τ. Ευόσμου Κορδελιού, Γεώργιος Παπαδόπουλος, μοιράστηκε εμπειρίες από υποθέσεις κυνομαχιών που εξιχνιάστηκαν. Αυτές οι περιπτώσεις απέδειξαν στην πράξη πως η επαγρύπνηση των τοπικών αστυνομικών αρχών μπορεί να αποτρέψει την κλιμάκωση της βίας και να προστατεύσει ολόκληρες κοινότητες.
Ενιαίο μήνυμα: Προστατεύοντας τα ζώα, προστατεύουμε και τους ανθρώπους
Η συνολική φιλοσοφία του προγράμματος συνοψίζεται στην αναγνώριση της ενιαίας φύσης της βίας: η κακοποίηση ζώων, η ενδοοικογενειακή βία και το οργανωμένο έγκλημα αποτελούν κρίκους της ίδιας αλυσίδας. Τα αδέσποτα, όντας εύκολη λεία για κακοποιητές, λειτουργούν ως πρώιμη ένδειξη κοινωνικής παθογένειας.
Η προστασία των ζώων δεν είναι μόνο ζήτημα φιλοζωίας — είναι ζήτημα δημόσιας ασφάλειας. Η αντιμετώπιση του φαινομένου των αδέσποτων, η πρόληψη της εγκατάλειψης και η ενεργή συμμετοχή της αστυνομίας αποτελούν τη βάση μιας ασφαλέστερης και πιο ανθρώπινης κοινωνίας.