Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
«Προσέρχομαι στη σημερινή συζήτηση με αίσθημα ευθύνης αλλά και με διάθεση συγκλίσεων», ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο πλαίσιο της συζήτησης με αντικείμενο την ενημέρωση του Σώματος για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, η οποία προγραμματίστηκε κατόπιν αιτήματός του, σύμφωνα με το άρθρο 142Α του Κανονισμού της Βουλής. Κάλεσε όλους με ευθύτητα και ειλικρίνεια, πέρα από κομματικές ταυτότητες να αντιμετωπίσουν από κοινού τα ζητήματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική και την άμυνα.
«Η Ελλάδα τα τελευταία έξι χρόνια έχει υπερασπιστεί σθεναρά τα εθνικά της συμφέροντα, υπηρετεί παράλληλα το διεθνές δίκαιο και προωθεί με συνέπεια και την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή. Με τις αρχές αυτές να καθορίζουν όχι μόνο τη δική μας πορεία αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούμε με τον κόσμο», τόνισε και προσέθεσε «έναν κόσμο μάλιστα ο οποίος μάλιστα βιώνει σήμερα μία εντελώς πρωτοφανή ρευστότητα».
Επεσήμανε ότι η Ευρώπη δοκιμάζεται από γεωπολιτικές πιέσεις στα σύνορά της, βρισκόμαστε αντιμέτωποι για πρώτη φορά μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μ’ έναν εκτεταμένο πόλεμο στον πυρήνα της ευρωπαϊκής ηπείρου και από την άλλη η ίδια η Ευρώπη δοκιμάζεται από μεγάλες προκλήσεις στο εσωτερικό της. Μίλησε για τις νέες παγκόσμιες ισορροπίες, τις εστίες έντασης και συγκρούσεων ανά τον κόσμο και επεσήμανε ότι πέρα από τις 61 ένοπλες συγκρούσεις που μαίνονται σήμερα στον πλανήτη μας αντιμετωπίζουμε και μια σειρά άλλων πρωτοφανών προκλήσεων. Τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, την επισιτιστική ανασφάλεια, πανδημίες, μετακινήσεις πληθυσμών και φυσικά τη μεγάλη πρόκληση της τεχνητής νοημοσύνης η οποία αλλάζει τα πάντα γύρω μας ειδικά στον τομέα της άμυνας.
«Αντί λοιπόν να αναζητούνται οικουμενικές λύσεις σ’ αυτά τα κοινά ζητούμενα, όπως έγινε π.χ. μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η αλήθεια είναι ότι δυστυχώς η πολυμέρεια υποχωρεί, παραδοσιακές ισορροπίες κλονίζονται και η ισχύς αντικαθιστά συχνά το δίκαιο. Και γι’ αυτούς τους λόγους καλωσόρισα το αίτημα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης του κ. Ανδρουλάκη να κάνουμε μία συζήτηση πιο ευρεία για τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής και όχι μόνο για το Παλαιστινιακό και έτρεψα αυτή τη συζήτηση σε μία ουσιαστικά εφ’ όλης της ύλης ενημέρωση για την εξωτερική πολιτική γιατί νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό σε αυτή τη συγκυρία οι πολιτικοί αρχηγοί να τοποθετηθούν εντός του Κοινοβουλίου για το σύνολο των θεμάτων που απασχολούν σήμερα την πατρίδα μας. Με την ελπίδα βέβαια ότι τουλάχιστον στα θέματα εξωτερικής πολιτικής θα σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων γιατί οι εθνικοί χειρισμοί δεν ασκούνται ούτε στα καφενεία ούτε στα τηλεοπτικά πάνελ», τόνισε.
«Η Ελλάδα στέκεται όρθια και περήφανη με εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της»
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι είναι υπερήφανος γιατί η πατρίδα μας σήμερα, το 2025, στέκεται πλέον όρθια και περήφανη με εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της. Ως ένας ισότιμος εταίρος στην ΕΕ αλλά και στο ΝΑΤΟ ως ένας πυλώνας σιγουριάς σε μια ταραγμένη περιοχή, ως ένας κόμβος ενέργειας, ως μια γέφυρα διεθνών συνεργασιών χωρίς να ακολουθεί τις εξελίξεις αλλά να προσπαθεί πάντα να τις διαμορφώσει. Τόνισε δε ότι είναι ένα πλεονέκτημα αυτό που κατάφερε να κατακτήσει χάρη σε μία σειρά από σωστές επιλογές.
Δεν μπορεί να μιλάει κανείς για μία ισχυρή Ελλάδα αν η χώρα δεν διαθέτει μία ισχυρή οικονομία, είπε επισημαίνοντας ότι τα οικονομικά στοιχεία έχουν αντανάκλαση στην ισχύ της χώρας και μετατρέπουν ουσιαστικά τη στιβαρή πρόοδο της οικονομίας το διεθνές της κύρος και σε μία ισχυρή αποτρεπτική δυνατότητα.
Πηγή της σκληρής ισχύος κάθε χώρας πρέπει να είναι η αποτρεπτική της δυνατότητα υπογράμμισε και υπενθύμισε ότι συζητήθηκε πρόσφατα στη Βουλή το νέο 12ετές πρόγραμμα των ενόπλων δυνάμεων ύψους 28 δισ. ευρώ το οποίο ήδη έχει αρχίσει και δρομολογείται.
Αναφέρθηκε στη συνέχεια στη σημερινή εικόνα της αποτρεπτικής μας ισχύος με την Αεροπορία να έχει 24 υπερσύγχρονα Rafale που πετούν ήδη, 42 αναβαθμισμένα F16 αναμένει να παραλάβει τα πρώτα από τα 20 F35, στο Πολεμικό Ναυτικό αναμένεται να καταπλεύσει η πρώτη φρεγάτα Belharra πριν το τέλος του έτους. Θα προστεθούν άλλες τρεις, ενώ βρισκόμαστε σε συζητήσεις με την Ιταλία για την αγορά ελαφρώς μεταχειρισμένων φρεγατών. «Ταυτόχρονα υψώνουμε την “Ασπίδα του Αχιλλέα”», απέναντι σε εναέριες σε θαλάσσιες σε υποβρύχιες απειλές. Επεσήμανε ότι πρόκειται για προγράμματα στα οποία για πρώτη φορά συμμετέχει ενεργά και η εγχώρια βιομηχανία.
«Η Ελλάδα εξελίσσεται σε σημαντικό ενεργειακό πυλώνα»
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε επίσης ότι η πατρίδα μας εξελίσσεται σε έναν πολύ σημαντικό ενεργειακό πυλώνα. Ανέφερε ενδεικτικά ότι «πριν από 6 χρόνια εισερχόταν στη χώρα μας ποσότητα φυσικού αερίου η οποία κάλυπτε αποκλειστικά και μόνο τις εγχώριες ανάγκες. Σήμερα από τη χώρα μας περνούν 17 δισ. κυβικά φυσικού αερίου είτε υγροποιημένου είτε αέριο το οποίο έρχεται με αγωγούς από το Αζερμπαϊτζάν με αποτέλεσμα η χώρα μας ουσιαστικά να γίνεται πάροχος ενεργειακής ασφάλειας για όλη την ευρύτερη περιοχή και των Βαλκανίων αλλά με προοπτική το φυσικό αέριο αυτό να μπορεί να φτάσει μέχρι την Ουκρανία. Αντιλαμβάνεστε πόσο σημαντικός είναι ο γεωπολιτικός ενεργειακός ρόλος της πατρίδας μας κι αυτό ήταν αποτέλεσμα μιας επίμονης εθνικής στρατηγικής η οποία ακολουθήθηκε με μεθοδικότητα όλα τα τελευταία χρόνια».
Υπογράμμισε πως οι έρευνες της Chevron σε συνέχεια των ερευνών της Exon στα ελληνικά νερά συνιστούν μία ακόμα σφραγίδα στο διαβατήριο της διεθνούς αξιοπιστίας της πατρίδας μας και μία απόδειξη για το ότι «αυτή η κυβέρνηση και ξέρει και μπορεί να ασκεί την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα με βάση το διεθνές δίκαιο, ανεξάρτητα από τους όποιους εκνευρισμούς αυτό μπορεί να προκαλεί σε ορισμένους».
Είπε ότι σε αυτό το πλαίσιο προχωρήσαμε στον καθορισμό δύο νέων εθνικών θαλασσίων πάρκων εντός των χωρικών υδάτων της πατρίδας μας στο Αιγαίο και στις νότιες Κυκλάδες προστατεύοντας το περιβάλλον επιβεβαιώνοντας στην πράξη τη δικαιοδοσία της πατρίδας μας στις θαλάσσιες ζώνες μας.
«Η Ελλάδα ενδυναμώνει την σχέση με το Ισραήλ- Θα αναγνωρίσουμε παλαιστινιακό κράτος στο τέλος της πολιτικής διαδικασίας»
Ο πρωθυπουργός επεσήμανε ότι αμέσως μετά τις θηριωδίες της 7ης Οκτωβρίου η Ελλάδα αναγνώρισε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα. «Παράλληλα εκφράσαμε την αλληλεγγύη μας προς τον παλαιστινιακό λαό τονίζοντας επανειλημμένως ότι κανείς στρατηγικός στόχος όσο σημαντικός κι αν μπορεί να είναι δεν επιτρέπεται να δικαιολογεί τον θάνατο και τον εκτοπισμό αμάχων» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Αναφέρθηκε στην αποστολή βοήθειας, την περίθαλψη τραυματιών, τονίζοντας ότι παραμένουμε σταθερή στη θέση μας «υπέρ της ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους, προσοχή όμως εδώ δεν είναι η ώρα να παίξουμε παιχνίδια εντυπώσεων. Για την Ελλάδα η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους θα έρθει μόνο στο τέλος της πολιτικής διαδικασίας που θα πρέπει να έχει και την αιγίδα του ΟΗΕ. Ταυτόχρονα ναι, η Ελλάδα ενδυναμώνει την εταιρική της σχέση με το Ισραήλ -βλέπουμε το Ισραήλ ως χώρα στρατηγικό εταίρο ανεξάρτητα με το ποια κυβέρνηση τυγχάνει να κυβερνά τη χώρα στη συγκεκριμένη χρονική σκηνή- αλλά ενδυναμώνουμε και τους δεσμούς μας με πολλές αραβικές χώρες». Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός έκανε αναφορά στη συνεργασία της Ελλάδας με την Αίγυπτο που τον περασμένο Μάιο αναβαθμίστηκε σε στρατηγική εταιρική σχέση.
Στο σημείο αυτό ο πρωθυπουργός άνοιξε μία παρένθεση για να αναφερθεί στο ζήτημα της ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης Σινά, που όπως είπε απασχόλησε τη δημόσια συζήτηση κι έγινε δυστυχώς αντικείμενο φθηνής εκμετάλλευσης από κάποιους που αγνοούν και τα στοιχειώδη αλλά και τα πραγματικά δεδομένα. Υπογράμμισε ότι το ζήτημα των δικαιωμάτων επί της Μονής δεν προέκυψε χθες.
«Αμέσως μετά τις τελευταίες εξελίξεις ξεκίνησαν εντατικές διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο υπουργών Εξωτερικών με στόχο να λυθεί μία εκκρεμότητα αιώνων και σήμερα μπορώ να ανακοινώσω στο Σώμα ότι έχει υπάρξει προκαταρκτική, κοινή κατανόηση μεταξύ των δύο πλευρών για το θέμα αυτό. Αυτονόητα τον τελευταίο λόγο θα τον έχει η Ιερά Σιναϊτική Αδελφότητα, που βάσει αυτής της κοινής κατανόησης διασφαλίζεται στο διηνεκές αναλλοίωτος ο χαρακτήρας της Μονής. Απαγορεύεται οποιαδήποτε μετατροπή της Μονής όπως και των υπόλοιπων λατρευτικών χώρων και υφίσταται μέριμνα για την παραμονή των μοναχών. Με το σχέδιο αυτό δεν διασφαλίζεται απλώς η συνέχεια της Μονής Σινά αλλά πλέον το Σινά καθίσταται ένα από τα επίκεντρα της ορθοδοξίας με την ελληνική πολιτεία να είναι παρούσα, εμπράκτως παρούσα σε μία περιοχή μεγάλης αξίας για τον απανταχού ελληνισμό».
Τουρκία
Ειδικά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι είναι σχέσεις που καθορίζει η ιστορία και προσδιορίζει η αναπόδραστη γεωγραφία. «Σχέσεις πάντως οι οποίες δεν μπορούν να κινούνται στο επίπεδο των ηχηρών συνθημάτων και των εντυπώσεων καθώς σχετίζονται με την ασφάλεια των συνόρων μας και την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή. Από τον Σεπτέμβριο 2023 η ελληνική κυβέρνηση, η χώρα έκανε την ξεκάθαρη επιλογή να εντάξουμε τις διμερείς μας σχέσεις σε έναν δομημένο διάλογο τριών πυλώνων: τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Και μέσω αυτού του δρόμου αποκαταστήσαμε ένα πλέγμα επαφών και ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας παρά τις μεγάλες διαφορές μας. Το αποτέλεσμα: οι παραβιάσεις εναέριου χώρου μας μειώθηκαν καθέτως. Πρακτικά έχουν μηδενιστεί. Μόνο πέρυσι ταξίδεψαν εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκοι επισκέπτες στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου χάρη στο καθεστώς της express βίζας το οποίο διαπραγματεύτηκε αυτή η κυβέρνηση ως εξαίρεση από τους κανόνες Σένγκεν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Πρόσθεσε ότι ο συντονισμός των δύο ακτοφυλακών για το μεταναστευτικό και τον έλεγχο των ροών στο Αιγαίο έχει και αυτός σημειώσει μεγάλη πρόοδο σε σχέση με το παρελθόν.
«Ύστερα από όλα αυτά αναρωτιέμαι: γιατί και πώς κάποιοι κατακρίνουν τόσο εύκολα αυτή την πολιτική των ήρεμων νερών; Τι θέλουμε, ταραγμένα νερά, θέλουμε φουρτούνες, θέλουμε ατυχήματα και εντάσεις; Θα συνιστούσα και σήμερα πολύ μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση στους ψευτοπατριώτες που δηλώνουν πάντα ετοιμοπόλεμοι από την ασφάλεια του καναπέ τους. Ή σ’ αυτούς που μάχονται ανώνυμα από τα χαρακώματα του υπολογιστή τους. Από την πλευρά μας, εμείς συνεχίζουμε να κινούμαστε με υπευθυνότητα και ρεαλισμό, πάντα με γνώμονα το εθνικό συμφέρον με απόλυτο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο. Επιδιώκουμε το διάλογο, Δεν ανοίγουμε καμία συζήτηση για θέματα κυριαρχίας, θέλουμε τη συνεργασία αλλα υποστηρίζουμε ενεργά στο πεδίο τα κυριαρχικά μας δικαιώματα με πράξεις και όχι λόγια».
Στο πλαίσιο αυτό επανέλαβε ότι «η Ελλάδα ζητά να αρθεί η απειλή πολέμου από την γείτονα επιμένοντας ότι η μοναδική διαφορά μεταξύ των δύο κρατών είναι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο. Μέχρι να προσεγγιστεί όμως αυτή η μεγάλη διαφορά, μέχρι να καταφέρουμε να φτάσουμε στο σημείο να έχουμε με την Τουρκία μια ουσιαστική συζήτηση για αυτή τη μεγάλη εκκρεμότητα η πατρίδα μας δεν μένει ακίνητη. Κινείται με σχέδιο και με ευθύνη».
Είπε ότι ανέφερε τις εξελίξεις με τη Chevron και το πολύ σημαντικό γεωπολιτικό τους αποτύπωμα, επεσήμανε τις πρωτοβουλίες για τα θαλάσσια πάρκα και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. «Πρόκειται για κινήσεις οι οποίες επιβεβαιώνουν ότι δεν επιδιώκουμε τη διπλωματία της αδράνειας αλλά τη διπλωματία δράσης» συμπλήρωσε.
Υπογράμμισε στο σημείο αυτό ότι σταθερότητα στην ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να επιτευχθεί πλήρως αν δεν διευθετηθεί με δίκαιο τρόπο το θέμα της Κύπρου.
Κυπριακό
Ο πρωθυπουργός μίλησε χαρακτηριστικά για διευθέτηση με δίκαιο και βιώσιμο τρόπο στο πρόβλημα του Κυπριακού στη βάση των αποφάσεων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών υπενθυμίζοντας ότι αυτή η κυβέρνηση σε σύμπλευση με τη Λευκωσία πέτυχε να αναδείξει το θέμα στην κορυφή της ατζέντας του γγ του ΟΗΕ ώστε να επανεκκινήσουν οι άτυπες συζητήσεις. Είναι μια εξέλιξη που όπως είπε η Ελλάδα στηρίζει την επανένωση της Κύπρου στη βάση μια διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα. Υπογράμμισε επίσης ότι δεν πρόκειται ποτέ η Ελλάδα και ο ελληνισμός να δεχθεί τετελεσμένα στην Κύπρο.
Είπε στο σημείο αυτό ότι μέσα μαζικής ενημέρωσης και στην Ελλάδα και στην Κύπρο ανακαλύπτουν και ανατροφοδοτούν ευφάνταστα σενάρια και προσέθεσε ότι έχει εξαιρετική σχέση, αμοιβαίας εμπιστοσύνης και απόλυτης εντιμότητας με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. «Θα συνιστούσα σε όσα ΜΜΕ ανακαλύπτουν προβλήματα και τριβές να κρατήσουν λίγο πιο χαμηλά την μπάλα. Είναι ζητήματα που αφορούν την ενότητα του ελληνισμού».
Ουκρανία και ευρωάμυνα
Περνώντας στο θέμα της εισβολής και παράνομης κατοχής της Ουκρανίας ο πρωθυπουργός τόνισε ότι εδώ και σχεδόν 4 χρόνια μαίνεται η πιο καταστροφική σύρραξη στην Ευρώπη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τόνισε ότι από την πρώτη στιγμή η Ελλάδα ήταν απολύτως συνεπής, καταδίκασε την παράνομη προσπάθεια της Ρωσίας να αλλάξει τα σύνορα με την ισχύ των όπλων. Όσοι λοιπόν ασκούν ανέξοδη και εκ του ασφαλούς κριτική θα πρέπει να αναλογιστούν τι θα σήμαινε μια άλλη στάση από πλευράς Ελλάδος, μια βολική ουδετερότητα όπως κάποιοι προτείνουν και εντός αυτής της αίθουσας. «Τι θα σήμαινε αυτή η επιβεβαίωση του αναθεωρητισμού στην πράξη για την ασφάλεια Κύπρου και την ασφάλεια της πατρίδας μας; Τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο για την ευρύτερη σταθερότητα στην περιοχή μας. Αν η Ευρώπη έχει ένα λόγο να το κάνει εμείς έχουμε δύο λόγους. Δεν μπορούμε ποτέ να αναγνωρίσουμε κατοχές και τετελεσμένα» πρόσθεσε ο πρωθυπουργός.
Υπογράμμισε ότι η Ελλάδα άλλοτε προσέτρεχε στην Ευρώπη ως επαίτης ενώ τώρα μετέχει ως ισοδύναμη δύναμη και πρωτεργάτης των πολιτικών της και αναφέρθηκε σε εθνικές πρωτοβουλίες που υιοθετήθηκαν στη συνέχεια από την ΕΕ.
Για τη μείζονα επιλογή της κοινής ευρωπαϊκής ασφάλειας σημείωσε ότι η εισήγησή μας για δημιουργία τείχους αεράμυνας βρίσκει ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές. Υπενθύμισε ότι με τον πρωθυπουργό της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ σε κοινή επιστολή είχαμε ζητήσει τη δρομολόγηση και χρηματοδότηση κοινών έργων ευρωπαϊκής άμυνας τα οποία θα ασφαλίζουν ολόκληρη την Ευρώπη με πόρους ευρωπαϊκούς ώστε να αποδείξουμε στην πράξη ότι η Ευρώπη παίρνει στα σοβαρά την άμυνα της δικιάς της ηπείρου.
«Πάγια θέση μας είναι ότι η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ μπορεί να προωθηθεί υπό μια κεντρική προϋπόθεση: να αποκλειστεί η συνεργασία με χώρες που δεν ασπάζονται τις αρχές της Ένωσης ή αντιστρατεύονται συμφέροντα κρατών μελών» Τόνισε ότι γι’ αυτό στο πρόγραμμα SAFE τέθηκαν αυστηροί όροι με δική μας πρωτοβουλία. Ο σημαντικότερος: για να συμμετέχει μία τρίτη χώρα όπως η Τουρκία θα πρέπει να έχει προηγουμένως συνάψει διμερή συμφωνία με την ΕΕ που απαιτεί ομοφωνία όλων των κρατών-μελών.