Τα πρόσφατα γεγονότα στα Βορίζια του Δήμου Φαιστού, του Δήμου που γεννήθηκα και μεγάλωσα, ανέδειξαν για άλλη μια φορά μια επικίνδυνη πραγματικότητα: η οπλοκατοχή, οι ψευτομαγκιές (γιατί βεντέτες δεν είναι) και η ατιμωρησία υπονομεύουν την κοινωνική ειρήνη και το κράτος δικαίου.
Δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Είναι η κορυφή ενός παγόβουνου που απειλεί την συνοχή της κοινωνίας. Όταν η αστυνομία έχει ενημερωθεί και δεν λαμβάνει μέτρα για να αποτρέψει σκηνές τρόμου, όταν πολιτικοί παράγοντες, κάθε βαθμίδας, σιωπούν ή καλύπτουν παραβατικές συμπεριφορές για ψηφοθηρικούς λόγους, όταν η κοινωνία παρακολουθεί βουβή, τότε η ανοχή μετατρέπεται σε συνενοχή.
Η Κρήτη δεν μπορεί να είναι τόπος που κάποιοι με τις συμπεριφορές τους δείχνουν ότι η ζωή αξίζει λιγότερο από την «τιμή». Ήρθε η ώρα για θεσμική εγρήγορση και κοινωνική αντίδραση.
Η οπλοκατοχή στην Κρήτη δεν είναι απλώς ένα ζήτημα ασφάλειας. Είναι ένα βαθιά ριζωμένο κοινωνικό πρόβλημα που συνδέεται με την κουλτούρα της κακώς νοούμενης «τιμής» και «ανδρείας». Γιατί, όταν η τιμή μετατρέπεται σε αφορμή για φόνο, όταν η ανδρεία γίνεται άλλοθι για βία, τότε μιλάμε για μια κοινωνική παθογένεια που πρέπει να αντιμετωπιστεί με θάρρος και αποφασιστικότητα. Οι βεντέτες δεν είναι ρομαντικές ιστορίες. Είναι κύκλοι αίματος που διαιωνίζονται από γενιά σε γενιά, αφήνοντας πίσω τους νεκρούς, φόβο και διχασμό. Και όσο το κράτος αδρανεί, όσο η κοινωνία σιωπά, τόσο το πρόβλημα γιγαντώνεται.
Δυναμικό Κοινωνικό Μήνυμα
Η ανοχή είναι συνενοχή. Η σιωπή είναι συνενοχή. Η ατιμωρησία είναι πρόσκληση για νέα εγκλήματα.
Αφοπλισμός, Δικαιοσύνη, Ασφάλεια – Τώρα.
Η κοινωνία πρέπει να μιλήσει. Το κράτος πρέπει να δράσει. Και οι πολίτες να απαιτήσουν: Όχι άλλες ψευτομαγκιές, οδηγούν σε έγκλημα. Και πίσω από κάθε έγκλημα υπάρχει ένα πλέγμα συνενοχής: πολιτευτές κάθε βαθμίδας που χαϊδεύουν αυτιά για ψήφους, νταήδες που χτίζουν στρατούς υποστηρικτών, μια κοινωνία που σιωπά κι ένα κράτος που κλείνει τα μάτια γιατί το βολεύει.
Τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί: Ενίσχυση της ΕΛ.ΑΣ. με ΟΠΚΕ και περισσότερες περιπολίες, επιχειρήσεις για κατασχέσεις όπλων και έλεγχοι σε κοινωνικές εκδηλώσεις, πρόθεση αυστηροποίησης ποινών για άσκοπους πυροβολισμούς, συνεργασία με τοπικούς φορείς για ενημέρωση και πρόληψη, μπορεί να ακούγονται σωστά, όμως, η πραγματικότητα δείχνει ότι τα μέτρα είναι πυροσβεστικά και όχι συστηματικά.
Υπάρχουν αδυναμίες και προκλήσεις, όπως:
- Έλλειψη συνέχειας: Οι επιχειρήσεις είναι περιστασιακές. Δεν υπάρχει μόνιμο σχέδιο αφοπλισμού.
- Κοινωνική ανοχή: Η κουλτούρα της βίας δεν αλλάζει με φυλλάδια και δηλώσεις. Χρειάζεται μακροπρόθεσμη στρατηγική.
- Πολιτική σιωπή: Όσο πολιτευτές, κάθε βαθμίδας, χαϊδεύουν αυτιά για ψήφους, η βία θα έχει πολιτική κάλυψη.
- Ανεπαρκής αστυνόμευση: Η παρουσία της αστυνομίας είναι περιορισμένη και συχνά καθυστερημένη.
- Ατιμωρησία: Καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη ενισχύουν την αίσθηση ότι «όλα συγχωρούνται».
Και τι είναι αναγκαίο να γίνει:
1. Αφοπλισμός με σχέδιο και διαφάνεια Καταγραφή και κατάσχεση παράνομων όπλων. Δημιουργία ειδικών ομάδων αφοπλισμού με παρουσία σε περιοχές υψηλού κινδύνου.
2. Ενίσχυση προληπτικής αστυνόμευσης. Συνεχής παρουσία της αστυνομίας σε περιοχές όπου υπάρχουν ενδείξεις έντασης. Χρήση τεχνολογίας για έγκαιρη ανίχνευση κινδύνων.
3. Αυστηροποίηση ποινών και εφαρμογή νόμου Μηδενική ανοχή σε οπλοκατοχή και συμμετοχή σε βεντέτες. Ταχεία εκδίκαση υποθέσεων για να μην διαιωνίζεται η ατιμωρησία.
4. Πολιτική δέσμευση και διαφάνεια. Δημόσια καταδίκη από πολιτικούς κάθε μορφής βίας, όχι φραστικά, αλλά έμπρακτα και με προτάσεις. Απαγόρευση οποιασδήποτε πολιτικής στήριξης σε πρόσωπα που εμπλέκονται σε εγκληματικές ενέργειες.
5. Εκπαίδευση και πρόληψη. Προγράμματα στα σχολεία για την αποδόμηση της κουλτούρας της βίας και στήριξη των εκπαιδευτικών για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο δύσκολο ρόλο. Δράσεις ενημέρωσης σε κοινότητες για τις συνέπειες της οπλοκατοχής.
6. Γραμμή καταγγελιών με ανωνυμία. Ενίσχυση μηχανισμών καταγγελίας για να σπάσει η σιωπή του φόβου.
Αν δούμε την κοινωνιολογική ανάγνωση του φαινομένου, δείχνει ότι, η εργασία και ο μόχθος δεν είναι απλώς οικονομικές δραστηριότητες,· είναι φορείς αξιών. Όταν η κοινωνική και οικονομική ισχύς δεν προκύπτει από τον κόπο, αλλά από την επιδότηση και την πολιτική «πλάτη», τότε η έννοια της ευθύνης χάνεται.
Η θεωρία του Merton για την «ανομία» εξηγεί ότι όταν οι κοινωνικοί στόχοι (πλούτος, κύρος κλπ) μπορούν να επιτευχθούν χωρίς θεσμικά μέσα, αυξάνεται η παραβατικότητα. Στην Ελλάδα και όχι μόνο στην Κρήτη, οι επιδοτήσεις λειτούργησαν ως εναλλακτικό μονοπάτι ισχύος, χωρίς να συνοδεύονται από θεσμική πειθαρχία. Βόλευε τους κρατούντες να διαμορφώνουν στρατούς…. (Αναλυτικά για το θέμα, μπορούμε να πούμε πολλά σε επόμενο κείμενο…)
Η κοινωνική σιωπή και η πολιτική συνενοχή
Η ασυδοσία, οι «πλάτες», το αλισβερίσι παντός είδους, η ατιμωρησία και ο φόβος των «νοικοκυραίων» να μιλήσουν, έχουν δημιουργήσει ένα πολυπλόκαμο τέρας. Ένα σύστημα που θρέφεται από νοοτροπίες και πρακτικές που δεν έχουν σχέση με τις παραδόσεις της Κρήτης, αλλά με την «βαριά μαγκιά» μιας μειοψηφίας που επιβάλλεται με όπλα και φόβο.
Η πολιτική σιωπή, η ψηφοθηρική ανοχή και η απουσία θεσμικής αντίδρασης ενισχύουν την αίσθηση ότι «όλα επιτρέπονται». Όταν η οικονομική ενίσχυση συνδέεται με πολιτική προστασία, δημιουργείται ένα πλέγμα εξουσίας που καλύπτει παραβατικές συμπεριφορές.
Γιατί τώρα;
Κάθε μέρα που περνά χωρίς δράση, είναι μια μέρα που το πρόβλημα μεγαλώνει. Η Κρήτη δεν μπορεί να φαίνεται τόπος όπου η ζωή αξίζει λιγότερο από την «τιμή». Δεν μπορεί να φαίνεται ότι είναι τόπος όπου οι νόμοι είναι προαιρετικοί. Δεν μπορεί να είναι τόπος όπου κάποιοι επικυρώνουν με τις πράξεις τους ότι η βία γίνεται κανονικότητα.
Η ευθύνη είναι συλλογική. Αν θέλουμε μια κοινωνία ασφαλή, δίκαιη και ελεύθερη από τον φόβο, πρέπει να σπάσουμε τον κύκλο της βίας.
Η Κρήτη δεν είναι η βία, η επίδειξη και η ατιμωρησία. Είναι ο μόχθος, η αξιοπρέπεια και η συνεργασία.
Ήρθε η ώρα να σπάσει το απόστημα. Να αποκατασταθεί η τιμή της Κρήτης και των πολιτών της.
Όχι με όπλα, αλλά με θεσμούς. Όχι με φόβο, αλλά με φωνή. Όχι με επιδοτήσεις χωρίς όρους, αλλά με κοινωνική ευθύνη. Και αυτό ξεκινά με μια απλή, αλλά ισχυρή απόφαση:
Δεν ανεχόμαστε άλλο. Δρούμε τώρα. Όχι άλλες ζωές χαμένες στον φόβο.
Ευαγγελία Σχοιναράκη – Ηλιάκη
Πολιτικός Επιστήμονας – Δρ. Κοινωνιολογίας
Π. Βουλευτής & Νομάρχης Ηρακλείου
Εφημερεύοντα
Κίνηση
Καιρός
